A Study on the Birth and Birth Behavior of Goats
Aynur Konyali
Sign up for access to the world's latest research
Abstract
Keçilerde Do ğ um ve Doğ um Davran ış ları na iliş kin Bir Ara ştı rma Aynur KONYALI 1 Cemil TÖLÜ l Gürbüz DAS' Cem GONCO / Türker SAVA Ş ' Geli ş Tarihi: 03.03.2004 Özet: Doğ um kay ı plar ı ve do ğ umda meydana gelen anomalilerden kaç ı nmak için, hayvansal üretimde önemli bir olgu olan doğ um konusunda bilgi üretimine gereksinim duyulmaktad ı r. Bu çal ışmada 32 Türk Saanen keçisinde baz ı doğ um parametreleri incelenmi ştir. Ortalama gebelik süresi 153 gündür. Do ğ umlar ı n % 64'ü ikiz olup % 63'ü yard ı ms ı z olarak gerçekleşmiştir. Çoğ unlukla (% 88) 06:00-18:00 saatleri aras ı nda meydana gelen doğ umlarda keçilerin % 57'sinin yatar pozisyonda do ğ urdu ğ u gözlenmiştir. Cinsiyet ve ana ya şı n ı n doğurma pozisyonu üzerine önemli bir etkisi gözlenmezken, erkek oğ lakları n di ş i oğ laklara nazaran % 17 daha fazla yatar pozisyonda do ğduğ u saptanm ıştı r(P>0.05). Tekiz o ğ laklar ikiz o ğ laklara göre daha fazla yatar pozisyonda do ğmu ştur (P<0.05). Gözlenen doğ umlarda toplam doğ um süresinin ortalama 25 d oldu ğ u ve ikiz do ğ umlarda ikinci do ğ umun birinciye veya tekizlere göre daha k ısa sürdü ğ ü tespit edilmi ştir (P<0.05). O ğ lakları n canl ı l ı k puan ı olarak di şilerde ortalama 11.21, erkeklerde ortalama 9.20 de ğ erine ula şı lm ıştı r (P<0.05). Plasenta a ğı rl ığı üzerine ele al ı nan faktörlerin etkisi önemsiz bulunmu ştur. Plasenta at ı m süresi üzerine ana ya şı ve gebelik süresinin etkisi önemlidir (P<0.05). Anahtar Kelimeler: doğ um zaman ı , do ğ um süresi, canl ı l ı k puan ı , do ğ um davran ış lar ı , keçi-o ğ lak ili ş kisi Abstract: In order to prevent birth losses and abnormalities, observation of birth behaviors are very important in animal production, but there is limited information about birth behavior. This study was carried out with 32 turkish Saanen goats to investigate various birth parameters of goats. Gestation length was on an average153 days. Single and twin births were 36 % and 64 %, respectively. Most of the births (88 %) took place between 06:00-18:00 h. The delivery position of the goats was 57 % by lateral recumbency. The effects of kid sex and age of doe were not significant. Male kids were delivered 17 % more via lateral recumbency position than female kids (P>0.05). Single births occurred more by laterally recumbency than by twins (P<0.05). In births observed, the average duration of birth was 25 min and in twin births duration was shorther for the second kid than the first kid or single kid (P<0.05). In terms of postnatal vitality value, it was 11.21 for female kids and 9.20 for male kids (P<0.01). No significant effect on placenta weight was found. The effects of age of doe and gestation length on duration of placental expulsion were significant (P<0.05). Key Words: time of birth, duration of birth, postnatal vitality value, birth behaviour, goat-kid relations Giriş Doğ um, üç a şamada gerçekleşir; yavrunun vaginaya geçmesi, yavrunun d ışarı ya çı kmas ı ve son olarak da yavru zarlar ı n ı n at ı lmas ı. Uterusta kas ı lmalar ı n başlamas ı yla beraber serviks geni ş ler, korio allantois yı rtı l ı r ve kas ı lmaları n etkisiyle fetus uterustan vaginaya geçer. Kas ı lmaları n baş lamas ı yla beraber, do ğ um yapacak olan hayvanda bir tak ı m fizyolojik, morfolojik ve davran ışsal değişiklikler ba ş lar. Hayvan huysuzla şı r ve memeler sütle dolar, vulvada k ızarı kl ı k ve ş iş me görülür. Doğum yakla ştı kça vulvadan bir s ı v ı gelmeye ba şlar, sancı lar s ı klaşı r ve hayvan eğer sürüde ise sürüden ayr ı l ı r (Hafez 1993, Alaçam 1999). Hayvansal üretimde do ğ um ile doğ umdan sonraki birkaç saat i şletmenin verimlili ğini etkileyen önemli kriterlerden biri olmas ı na karşı n bugüne kadar do ğ um ve doğ um davran ışları konusunda yeterli bilgi üretilmemi ştir. Üreme performans ı ndan tam olarak faydalanabilmek, sadece do ğ umun gerçekle ş mesi de ğ il, yeni doğ an yavru ile anan ı n ili şkisine bağ l ı olarak yavrunun hayattaki ilk saatlerinin başarı l ı bir şekilde atlatmas ı na da ba ğ l ı d ı r. Zira ana ile yavru aras ı ndaki etkile şimin yavrunun ya şamda kalma çabas ı n ı etkilediğ i dü ş ünülmektedir. Ovulasyon oran ı ve çoklu do ğ um konusunda birçok çal ış ma bulunmaktad ı r. Bu çal ışmalar sonucunda sözkonusu özelliklerde ortalama yükselmi ş , ancak bu geli şmenin paralelinde yavru ölüm oranlar ı da artm ışt ı r. Zira sözkonusu özelliklerde elde edilen ilerleme ba şarı l ı doğ umu ve doğ um sonras ı ilk saatlerde anan ı n yavruya gösterdi ğ i ilgiyi artt ı rmam ışt ı r. Hatta do ğ uma veteriner müdahalelerinin artm ış olmas ı , bu ilerlemelerin zor do ğ um oran ı n ı artt ı rd ığı n ı göstermektedir. Doğ umdan sonraki dönemde yeterince ilgi gösterilemedi ğ i için ya şama gücü zay ıf kalan yavrular ı n ölümleri artmaktad ı r (Lindsay 1996). Bu çal ışmada keçilerde do ğ um s ı ras ı nda gözlenen davran ış ları n yan ı s ı ra, doğ um zaman ı ve süresi ile do ğ um sonras ı ilk saatlerde ana ve oğ lağa ait baz ı özelliklerin irdelenmesi amaçlanm ıştı r. Materyal ve Yöntem Ara şt ı rma, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi'nin Yahya Çavu ş Ara şt ı rma ve Uygulama Birimi'nde bulunan 32 Türk Saanen ı rk ı keçi üzerinde yürütülmü ştür. Keçiler ikinciye veya daha fazla say ı da doğ um yapm ış hayvanlardan oluşmaktad ı r. Aşı m tarihi dikkate al ı narak
