TUNCELİ YAŞAYAN ALEVİLİĞİNDE TANRI-EVREN-İNSAN ALGILAYIŞI

2017

VERGİ VE SOSYOEKONOMİK GÖSTERGELER ÇERÇEVESİNDE TÜRKİYE, 2020

Öz Çok sayıda kamu çalışanının yaşadığı, sanayisi yok denecek kadar az, dolayısıyla oldukça sınırlı bir işçi nüfusuna sahip Tunceli’deki ekonomik aktivite ağırlıklı olarak küçük esnafın başını çektiği perakende ticaret ve yiyecek-içecek hizmeti veren işletmelerce yürütülmektedir. Türkiye’nin en düşük nüfuslu ili olan Tunceli, düşük nüfusuna bağlı olarak genel bütçe vergi gelirleri içerisinde son sıralarda olsa da uzun yıllardır vergi tahsilat oranı açısından ilk sıralarda yer almaktadır. Çalışmamız, Tunceli’deki vergilerin yapısına ve yüksek vergi uyumuna etki eden sosyal, psikolojik, kültürel, ekonomik, politik ve tarihsel belirleyicilere ışık tutmayı amaçlamaktadır. Anahtar Kelimeler: Vergi Yapısı, Vergi Uyumu, Vergi Ahlakı, Tunceli, Dersim. JEL Kodları: H20, H71, R10. Tax Structure and Tax Compliance in Tunceli Abstract Tunceli has a large number of public employees, but little to no industry, and thus it has a very limited worker population. Economic activity is mainly carried out by businesses in retail trade, food and beverage services, that are led by small tradesmen. Tunceli, the lowest populated province in Turkey, occupies the last place among provinces in terms of general budget tax revenues, but the first place in terms of tax collection rate for many years. Our study aims to shed light on the social, psychological, cultural, economic, political and historical determinants affecting the structure of taxes and high tax compliance in Tunceli. Keywords: Tax Structure, Tax Compliance, Tax Morale, Tunceli, Dersim. JEL Codes: H20, H71, R10.

2021

II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE ERMENİLERİN DERSİM BÖLGESİNDE GERÇEKLEŞTİRDİKLERİ FAALİYETLER ÜZERİNE GENEL BİR GİRİZGÂH Ruhat ALP (145-174) DERSİM'İN İLK VALİSİ HÜSEYİN FİKRÎ PAŞA'NIN VİLÂYETTEKİ İDARESİ Yalçın ÇAKMAK (175-205) OSMANLI DEVLETİ ZAMANINDA DERSİM BÖLGESİ'NDE BULUNAN KİLİSELERİN TAMİR VE İNŞASI Uysal DIVRAK (207-228) OSMANLI VİLÂYET SALNÂMELERİNE GÖRE DERSİM SANCAĞI'NDAKİ DEĞİRMENLER Salih BAŞKUTLU (229-254) BEYLİKLER DÖNEMİNDE ÇEMİŞGEZEK Taşkın DOĞAN (255-287) DİZİN (289-299) Kaynakça her bölümün sonunda ayrı ayrı verilmiştir.

Alevi-Tahtacı kültürü çok eski inançları içinde barındırır. Tahtacı Aleviliğini Alevilerden ayıran temel özelliği, bağlı olduğu “Yanyatır Ocağı”nın Hacı Bektaş-ı Veli’ye bağlanmayıp İslam öncesi döneme, Şit Peygambere kadar götürülmesidir. Alevi-Tahtacı kültürü tarihte olduğunun tersine, içe kapalı yapısını aşmıştır.

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 2024

Hititler, karşılaştıkları sorunların sebebini öfkelenen bir tanrının ülkeyi/kenti/tapınağı terk etmesiyle açıklamışlardır. Buna fırsat vermemek için öncelikle yapılması gereken, tanrılara kurbanlar sunmak, yiyecek-içecek vermek, bakımlarını yapmak (rutin işlemler/gündelik ritüeller) ile görkemli, şatafatlı; övgü, saygı ve duaların eşlik ettiği bayram ritüellerini aksatmamak gerekmektedir. Tanrıdaki öfke ise hastalık, salgın, kıtlık, kuraklık, ev içinde kan, lanet, gözyaşı gibi istenmeyen pek çok durumun ortaya çıkmasına yol açacaktır. Hatti kökenli “Kaybolan Tanrı Telipinu” mitosu, bu durumu özetleyen bir örnektir. Mitos, ortalardan kaybolan, kaybolurken de bolluğu, bereketi, ülkede iyi olan her şeyi beraberinde götüren tanrının bulunup geri getirilmesi teması üzerine kurulmuştur. Tanrı, kirlilik yüzünden çok uzaklara gitmiştir. Tanrının geri dönmesi için bu kirlilikten arınması gerekmektedir. Kirlilik, “büyü, lanet, beddua, kötü dil, cinayet, ölülere dokunma, kirletilmiş gıdalardan yeme, yalandan yemin etme, tanrıları kızdırma vb.”gibi eylemlerle ortaya çıkmakta; “tanrıların ülkeyi/kenti/ tapınağı terk etmesi, çeşitli hastalıklar, salgın, hasadın verimsizliği, ordunun başarısızlığı, aile içinde geçimsizlik vb.” gibi çeşitli istenmeyen durumlara yol açmakta; “arınma ritüelleri” ile bertaraf edilebilmektedir. “Tanrıyı geri döndürme/çağırma ritüelleri” aynı zamanda, kaybolan tanrıyı öfke ve kinden kurtarmak için yapılan bir “arınma/arındırma ritüeli”dir. Binlerle ifade edilen sayıda tanrıya sahip olan Hitit toplumunda tanrıyı geri döndürmek için çaba göstermek yerine, onun gidişine engel olmak daha kabul görmüş olmalı ki, belgelerin büyük çoğunluğu tanrıları hoş tutmak amacına yöneliktir

Şehir Tarihi Araştırmaları- MALATYA, 2022

Öz Tek Tanrılı dinlere mensup halklarda, yaygın olarak, Âdem ile Havva'nın cennette yedii yasak meyve olarak kabul edilen elma; dünya halklarının mitolojilerinde kültürel bir imge olarak kullanılagelmitir. Türk kültüründe de kayda deer bir yeri olan elma, Alevi-Bektai gelenekte Cebrail tarafından Hz. Ali'ye cennetten getirildiine inanılan kutsal bir meyvedir. Bu çalımada yazılı ve sözlü kaynaklardan tespit edilen bilgiler ııında, Alevi-Bektailerin elma algısı ortaya çıkarılmaya çalıılmı; Türk sözlü kültüründe önemli bir yeri olan elmayla ilgili, Alevi-Bektai gelenekteki deiik inanı ve uygulamalar örneklendirilmi; böylece zengin Türk kültürünün kendi içindeki çeitlilik gözler önüne serilmitir. Abstract Apple; accepted, commonly, as the forbidden fruit Adam and Eve ate in heaven, by the peoples connected with monotheistic religions has been used as a cultural image in the mythology of the peoples of the world. Apple, which had a remarkable place in Turkish culture, is a sacred fruit, believed to be brought by Gabriel to Ali in the Alevite-Bektashi tradition. In this study, in the light of the information determined from written and oral sources, the perception of apple of Alevite-Bektashis was tried to be revealed; regarding apple which has an important place in Turkish oral culture, different beliefs and practices in the Alevite-Bektashi tradition were exemplified; in this way the diversity of rich Turkish culture in itself was demonstrated.

Alara Han Taşçı İşaretleri, 2023

Selçuklu dönemi ticaret yapıları arasında önemli bir yere sahip ve yapılan restorasyonlarla günümüze kadar özelliklerini koruyarak gelmiş olan Alara Han, Alanya'nın batısında Antalya-Alanya karayolu üzerinden sola ayrılan yolun dokuzuncu kilometresinde bulunmaktadır. Fotoğraf 1-Alara Çayı Fotoğraf 2-Alara Kalesi Akdeniz'e dökülen Alara çayının kenarında yer almaktadır. Yaklaşık 800 metre mesafede tepenin üzerinde anıtsal bir görünüme sahip Alara Kalesi yeralmaktadır. Alara Han Eş Odaklı plana sahiptir, Ana giriş kapısı üzerinde kitabe yeralmaktadır. Kitâbesine göre 629 (1231-32) yılında Alâeddin Keykubad tarafından yaptırılmıştır.

Karadeniz Uluslararası Dergi, 2019

Sosyal adalet kavramının ortaya çıkışı insanlık tarihinin başlangıcıyla eşit olup, yüzyıllardan beridir konuyla ilgili ideolojik, felsefi ve sosyolojik anlamda pek çok görüş ileri sürülmüştür. Sosyal adalet; her bireyin ihtiyaçları doğrultusunda, hak ettiği yaşama, eşit bir vatandaş olarak ulaşması şeklinde tanımlanabilir. Günümüzde hemen her toplumda sosyal adalet; küreselleşme, bireyselleşme, nüfustaki değişim ve dönüşümlerin baskısı altında yoksulluğu önleme, eğitim ve öğretim, iş alanlarına dâhil olma, sosyal güvenlik gibi konularda karşımıza çıkmaktadır. Toplumcu gerçekçilik anlayışıyla öykülerini oluşturan Tahsin Yücel, bu kavramı ilk dönem öykülerinde sıkça ele alır. Toplumu oluşturan sosyal sınıflar arasındaki ekonomik dengesizlikler, ekonomik olarak zayıf sosyal sınıfların diğer sosyal sınıflara karşı baskısı öykü kahramanları tarafından kimi zaman ironi ile dile getirilir. Öykülerde sosyal adalet; özellikle emeği ile çalışanların yaşadıkları zorluklar, eğitim eşitsizliği yüzünden okulu bırakan bireyler, yoksulluk yüzünden topluma ve kendine yabancılaşan kişiler ve sınıf farklılıkları nedeniyle toplumdan dışlanan öykü kahramanları aracılığı ile ele alınır. Yine öykülerde; insan onuruna yaraşır bir asgari yaşam standardına kavuşmayan kimi öykü kişileri de toplumdan uzaklaşmayı tercih eder. Bu çalışmada sosyal adalet kavramının tanımı ve tarihi süreci hakkında kısa bir bilgi verildikten sonra, öykü kahramanları merkeze alınarak Tahsin Yücel’in sosyal adalet meselesini eleştirel biçimde merkeze aldığı öyküleri incelenmiştir. Öykü kişileri üzerinden sosyal adalet ile ilgili kavramlara değinilerek yazarın öne sürdüğü çözümler ortaya koyulmaya çalışılmıştır.