Platon’un İdeal Devletinde Sınıf Ayrımı ve Kent Yönetimi

İnsanlığın entelektüel tarihi boyunca filozoflar varlık, bilgi, değer, ahlak, siyaset, eğitim gibi birçok problemi ele almışlardır. Bu problemlerin en önemlilerinden biri, insanların mutlu olmalarını sağlayacak ideal bir devletin hangi özelliklere sahip olması gerektiğidir. Bu konuda en özgün düşünürlerden biri olan Platon, insan ruhunun bölümleriyle ideal devletin birimleri arasında bir benzerlik kurarak; insan ruhu gibi ideal devletin de üç parçalı bir yapıya sahip olması gerektiğini iddia eder. Besleyenler, koruyanlar ve öğretenler sınıfından oluşan üç parçalı devlet kendi arasında hiyerarşik bir düzene sahiptir. Bu hiyerarşide en alt sınıfı "üreticiler" oluştururken, en üst sınıfı "yöneticiler" oluşturur. "Koruyucular" sınıfı ise bu iki sınıf arasında yer alır. Öğretenler sınıfı en üstte yer aldığı için ideal devleti oluşturan ilkelerin belirlenmesinden sorumludurlar. Bu sebeple Platon için yöneticiler sınıfının eğitimi, ideal devletin gerçekleşmesinde çok büyük bir öneme sahiptir. Biz de bu çalışmamızda Platon'un ideal devletinin temelini oluşturan yöneticiler sınıfının eğitimiyle ilgili nasıl bir yaklaşım ortaya koyduğunu ele alacağız.

Felsefe Arkivi, 2016

Platon’un Devlet Diyalogu baglaminda egitim anlayisini analiz edecegimiz bu yazida, egitimin filozofun felsefesindeki yerini de belirlemeye calisacagiz. Idealizmin kurucusu sayilan Platon, felsefesi kadar egitim anlayisiyla da incelenmeye deger oldugundan, arastirmamizin iskeletini olusturmaktadir. Bu baglamda, Devlet basta olmak uzere konuyla ilgili diger eserler incelenecektir. Platon’un nasil bir egitim sureci onerdigi, temel egitim alanlari, egitimde idealizmin onemi, Yunandaki egitim anlayisi inceleyecegimiz konular arasindadir. Filozofun devlet ve egitim iliskisi goruslerini iceren en onemli eserlerden biri olan Devlet diyalogunda ideal devlet temelde uc siniftan olusmakta ve bunlarin egitimi de farkli olmaktadir. Egitimin amaci, bireyin ruhunu degistirmek, diyen filozofa gore, egitim, devletin elinde olmalidir. Ideal devlet olustuktan sonra, ideal egitim saglanmalidir. Egitim alanlari olarak; muzik egitimi, jimnastik, matematik temel egitim alanlarindandir. Dogru bir egitimin...

kilikya, 2014

Bu çalýþmada Platon'un Politeia ve Nomoi diyaloglarý göz önünde bulundurularak, düþünürün ideal toplum yapýsý içinde kölelere/köleliðe vermiþ olduðu yer açýklýða kavuþturulmaya çalýþýlacaktýr. Düþünür Politeia diyaloðunda kölelerden neredeyse hiç bahsetmezken, Nomoi'da onlarla ilgili önemli düzenlemeler yapmaktadýr. Bu açýklama, (Politeia'da en iyi polis olarak anlatýlan) kallipolis'te kölelerin/köleliðin var olmadýðýný gösterirken, ikinci en iyi polisi anlatan Nomoi'da kölelere/köleliðe toplumda yer verdiðini ve böylece geleneksel anlayýþý sürdürdüðüne iþaret eder. Bu makalede de Platon'un bu iki diyaloðu da göz önünde bulundurularak, onun toplum anlayýþý içinde kölelere/köleliðe yer verip vermediði, yer veriyorsa kölelerin kallipolis içinde hangi sýnýfta konumlandýrdýðý sorgulanacaktýr. Bir baþka deyiþle, Nomoi diyaloðunda kölelere iliþkin dile getirilen açýklamalardan ve Politeia'da satýr aralarýndaki kölelere iliþkin bazý söylemlerden yola çýkýlarak kallipoliste kölelerin var olup, varsa da ideal poliste ne þekilde yer alabilecekleri, ontolojik olarak hangi sýnýfa dahil edilebilecekleri incelenecektir.

Platon'un idea'sı ve Aristoteles'in telos'u konu kent olduğunda aynı anlama gelir ve aynı amaca hizmet eder: Kent, ideal kent veya kent ideali için acımasızca dönüştürülür. Kentin maddesi insan, yeni form'a göre biçim verilecek önemsiz bir maddedir. Bu çabada "ütopya"nın işlevi önemlidir. İmkansızlığı temsil eden ütopya ideal kenti imkanlılık sınırlarına koyar. Bu şekilde bizi yanıltan bir simülasyon oluşturur.

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (ASOS), 2024

Bu makale, Platon'un Devlet ve Yasalar adlı eserlerinin esas konusu olan ideal  devlet anlayışını karşılaştırmalı olarak incelemektedir. Bilindiği üzere, Platon’un  Devlet ve Yasalar adlı eserleri, onun siyasal programındaki ideal devlet teorisinin  ve ideal olanın pratiğe intikalinin iki önemli dayanağını oluşturur. Platon, Devlet’te  teorik olarak savunduğu ideal devleti, Yasalar’da daha pratik bir yaklaşımla  yeniden yorumlar. Dahası Devlet’te ortaya koyduğu birçok radikal görüşü  Yasalar’da güncelleyen Platon, teorik ideallerin pratikte uygulanabilirliğini  sorgular. Bu süreç, elbette Platon’un siyaset felsefesinde önemli bir dönüşüme  işaret eder. Fakat söz konusu eserler, Platon'un ahlak ve siyaset arasında kurduğu  ilişki ile insan ve devlet arasındaki bağı anlamamıza rehberlik etmesi açısından da  oldukça kayda değerdir. Öte yandan Platon'un Sicilya’da ideal devletini hayata  geçirme çabaları başarısızlıkla sonuçlansa da bu deneyim onun felsefi  yaklaşımında ciddi değişimlere yol açar. Bu değişimle beraber özellikle son eseri  olan Yasalar’da, ideal devleti, pratiğe gösterdiği öneme binaen dönüştüren Platon, her ne kadar Popper’in ciddi eleştirileri olsa da adalet, mutluluk ve siyasal düzenin  iç içe geçtiği daha uygulanabilir bir devlet modeli ortaya koymuştur. Bu bağlam  üzere söz konusu makale, Devlet ve Yasalar eserleri arasındaki felsefi dönüşümü  ele alarak, Platon’un devlet anlayışındaki epistemolojik ve ontolojik derinliği, zımni ve açık totaliter söylemleri de göz önüne alarak eleştirel bir bakışla detaylandırmaya çalışmakta, teorik bilginin ve pratik bilginin bu iki eserde nasıl  konumlandırıldığını tartışmaktadır. Anahtar kelimeler: Platon, Platon’un Devlet’i, Devlet, Yasalar.

Akademik Tarih ve Dusunce Dergisi, 2020

Klasik Çağ Hellen yazarları Aiskhylos, Herodotos ve Ksenophon, yaşadıkları dönemde tüm barbar ulusların yöneteni olarak gördükleri Pers İmparatorluğu'nu bir kent devleti (polis) olarak tasavvur etmektedirler. Bir kent devletinin ötesinde bir imparatorluk kuran Perslere ilişkin bu çarpıtma, yazarların Persleri tarihi gerçekliklerinden ziyade Hellen siyasi imgelemindeki yerleri ile tasvir ettiklerinin bir göstergesidir. Buna göre yazarların amacı Persleri anlatmaktan çok panhellenik değerlerin negatifi bir öteki yaratarak kendi siyasi kurumlarının meşruiyetini sağlamaktır. Bu çalışmada bir klasik dönem Hellen kenti devletinin unsurları olduğu değerlendirilen kentin teritoryası, komşuları ile ilişkileri, yönetim biçimi ve unsurları, ordusu, dini ve etnografik özellikleri üzerinden yazarların Perslere ilişkin anlatıları ayrıştırılacaktır. Böylece Pers imgesinin Hellenlerin panhellenik değerlerin gözlüğünde inşa edilmiş bir kurmaca olduğu gösterilmeye çalışılacaktır. Bu doğrultuda tarihte modern devlete en yakın devlet biçimi olarak değerlendirilebilecek olan Hellen kent devletinin anti tezi Perslerin, modern devletin anti tezinin kavranması için taşıdığı önem ortaya konmaktadır.

nin yönetiminde, doktora öğrencileri Azra Erhat, Samim Sinanoğlu ve Suat Sinanoğlu tarafından aslından çevrilmiştir.

Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 2022

İlk dönem Yunan düşünürlerinden itibaren evren, insan ve toplum üzerine bütünlüklü bir tarzda düşünme çabalarına rastlanır. Platon da eserlerinde bu üç problem ağı üzerine son derece kapsamlı bir biçimde eğilir. Platoncu sistemde filozofun idealara referansla gerçekleştirdiği etkinlik, bir yönüyle evren, diğer yönüyle ise insanla ve toplumsal düzenle ilgilidir. Bu çerçevede, olanların (ta onta) meydana gelmesi, kendisi bir olan olmayan Demiurgos’un etkinliğine bağlanacak tarzda irdelenir. Ancak evrenin yapılandırılmasında karşımıza çıkan Demiurgos’un fiilleri ile bu fiilleri saf düşünme düzeyinde idrak edebilen filozof yöneticinin etkinliği arasında bir anlamda yakınlık vardır: her iki fail de belirli bir biçimlendirme ustasıdır. Nasıl ki ontolojik kurulumda Demiurgos ideaları temel/doğal malzemeye aksettirmek suretiyle evreni bir düzenlilik olarak şekillendirip, güzel bir iş ortaya çıkarmışsa, tıpkı bunun gibi filozofun işi de bu ontolojik zeminde bireysel mutluluğu olanaklı kılabilecek, herkesin hakkaniyet içinde bir yaşam sürebileceği politik bir örgütlenmeye dayalı bir site kurmaktır. Bu yazıda Platon’un varlık ve oluş konusundaki düşünceleri üzerine -arka planını oluşturan etik ve politik motivasyonuyla bütünlenerek- bir irdeleme yapılmaktadır.

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Siyasal Düşünceler Tarihi 2020-2021 Bahar Dönemi Vize Ödevi, 2021

Platon’un düşüncelerinin temelini Sokrates’in düşünceleri oluşturmaktadır ve bundan dolayı da ikisini aynı kişi olarak görmek mümkündür. Platon, Devlet isimli kitabında kendi ütopyasından bahsetmektedir. Söz konusu eserde, ideal devletini kurmaya çalışmıştır. Çünkü yaşadığı dönemin yönetimi, çok sevdiği ve sonuna kadar bağlı olduğu hocası Sokrates’i elinden almış ve demokrasiden nefret etmesine sebebiyet vermiştir. Bu sebeple ideal devletini kuran Platon, bu devletin başına da hocası, Sokrates’i oturtmuştur. Bunun sebebi ise, hem Sokrates’e büyük bağlılığı hem de ütopyasındaki filozof-kral ile Sokrates’te çeşitli paralellikler ve benzerlikler bulunmasıdır.

FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2021

Sofistlerin göreli düşünme biçimi, kavramları şüpheli hale getiren tutumları Sokrates ve ardından gelen Platon için büyük bir sorun teşkil etmektedir. Sofistlerin kavramlara şüpheyle baktığı ve bunların altını oyduğu, Sokrates ve Platon'un ise bunları sağlam temellere oturtmaya çalıştığı görülmektedir. Böylesi bir ortamda Platon'un siyasi dizgeyi nasıl temellendirdiği merak uyandırır. Söz konusu düzenin en önemli ayaklarından biri şüphesiz yasaların biçimlendirilişidir. Platon'un biçim verdiği siyasi düzen anayasal tasarıyla şekillendiğine göre, onu teşkil eden yasaları incelemek kayda değer olmalıdır. Bunun yanı sıra yasa koyucunun niteliklerini belirlemek büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda, makalenin amacı yasaları ve onun kaynaklarını belirlemek olup yasa koyucunun niteliklerine ışık tutmaktır.