Bir Şehrin Hafızası Kayseri'de Sosyokültürel Hayat

Düşünen Şehir Dergisi, 2023

K öklü tarihi ve zengin kültürü ile kayseri'de mimari ve sanat çok dilli bir anlatıma sahiptir. Merkezde uzun ömürlü taş malzeme ile yapılan yapılar geçmişin yaşayan en somut kalıntılarıdır. Kayseri'de mimari ile yaşamın iklim, ekonomi ve sosyal yapıya bağlı olarak biçimlendiği açıktır. Farsça kökenli bahçe "küçük bağ" anlamında kullanılan bir kelimedir ve Kayseri evlerindeki karşılığı bahçe, avlu/havlu olmakla birlikte en kapsamlı terim ise bölgede "hayat" kelimesi kullanılmaktadır. Bahçe ve avlu düzenlerinin iç içe birleşimini karşılayan hayatlar evlerde belirleyici konumdadır ve evin etrafında şekillendiği asıl mekânlardır. Evlerin içinde küçük bir bağ veya bahçe şeklinde ele alınan hayatlar, yaşam kültürünün en canlı yaşayan mekânlarıdır. Gündelik hayatın büyük bir kısmının dış mekânda geçirilmesini sağlayan hayat, fonksiyonelliği ile ön planda olup özellikle bitki ve su ögesi ile birlikte Kayseri evlerinde özgün bir tasarımla kendi içinde bir işleyişe kavuşturulmuştur. Yöreye özgü bir kültür olarak şekillenen hayat, mekân olarak içindeki mimari bölümleri ile gelenek, görenek ve daha çok ekonomik güç doğrultusunda gelişerek biçimlenen özel alanlardır. Yaşanılan mekân olan hayatta öne çıkan detaylar ile özellikle su ögesi ve su yapılarının vazgeçilmez bir unsur olarak sanata yansıması

Sunata, Ulas. (2015). “Diasporanın Sosyokültürel Hafızası Olarak Çerkes Köyü.” Sayfa 9-48. Sosyokültürel Yönleriyle Çerkes Toplumu. Kaf-dav Yayınları, Ankara. ISBN: 978-975-6255-99-5

2012

This study investigates the physical transformation of the city of Kayseri from 1882 to 1945 within the perspective of urban modernization which started in the 19 century and the early years of the Turkish Republic. The period from 1882 to 1945 was chosen due to the reason why the oldest available map dates from 1882, additionally; the city’s present form was based on the Aru urban development plan which was prepared in 1945. Historical maps from 1882 (prepared by Euthychides), 1916, the 1920s and 1931 and the 1933-1935 and 1945 land development plans are used in this study. Two main city forms can be observed throughout the studied period: the traditional Ottoman city form in the late 1800s and the contemporary city form which began to appear in the early years of the Turkish Republic. The change in the city’s form from 1882 to 1945 can be traced by considering on three key elements: state buildings, highways and residential developments. In this study, the comparative evaluation o...

sbe.erciyes.edu.tr

Bu çalışmada, ağırlıklı olarak Kayseri'nin bütünsel anlamını oluşturan en küçük birimler olan geleneksel evler ve evlerden yola çıkılarak şehirdeki diğer referans noktaları (Erciyes Dağı, Kayseri Kalesi gibi), göstergebilimsel yaklaşımın sunduğu olanaklarla analiz edilecektir. Böylece tarihsel bir bakış yerine, Kayseri, farklı bir açıdan ve düzanlamların yanı sıra yananlamsal düzeyde de yorumlanmaya çalışılacaktır. Kayseri'nin anlambilimsel incelemesini yapabilmek için şehri okumaya başlarken, gösterenlerine bakmak gerekir. Tüm şehirlerde olduğu gibi gerçekte hangi kültürel ya da ruhsal bütün içinde olunursa olunsun, gösterilenlerin ve gösterenlerin farklı anlamlar taşıyabileceğini ve kenti göstergebilimsel bakışla okurken sonsuz eğretilemeler zinciriyle karşı karşıya kalındığını hatırlamak yerinde olacaktır. Geçmişte püskürttüğü lavlarıyla, bugün ise bu gücünün verdiği azametle, şehrin hakimi gibi duran Erciyes, onunla bir karşıtlık ilişkisi yaratan Kale, yıkılmamak için direnen kiliseler, Koca Sinan'ın eserleri, geçmişin izlerini taşıyan geleneksel evler ve bugünün yapıları ile Kayseri, okuyucuyu sonsuz anlamlara ulaştırır. Kayseri'yi geçmişin ve bugünün gösterenlerini sergileyen bir şiir gibi okumak, şehrin yüzyıllardır biriktirdiği anlamları farklı bir bakışla açımlamaktır. Bu çalışmada Kayseri şehrini göstergebilimsel olarak anlamlandırırken, Roland Barthes ve Umberto Eco, kuramsal temel olarak alınmaktadır.

sbe.erciyes.edu.tr

Mimari mekânı anlamak ve yeni mekânlar tasarlamak için bu bilgileri kullanmak, yapılı çevrenin sürdürülebilirliği ve yapılacak katkının bu bütüne katılabilmesi açısından önemlidir. Bu bilginin üretildiği bir alan olarak mimarlık, sürekli bir değişim içinde olan çevrenin dinamik, enerjik ve karmaşık özgünlüğünü değerlendirmek durumundadır. Mimarlık alanında yapılan niceliğe ve analize dayalı pozitivist yöntemlerin bu dinamiği oluşturan ilişkiler ağını algılamak ve yansıtmakta yeterli olmadığı düşünülmektedir. Bu bağlamda, bu çalışmada, kentin katmanlı ve karmaşık yapısını bütüncül bir bakış açısı ile okumak ve değerlendirmek amacıyla, fenomenolojik ve hermenötik yaklaşımlara dayalı niteliksel bir yöntem önerilmektedir. "Anlatı"nın bütüncül ve ilişkileri görünür kılan kavramsal yapısı, mimari çevreleri anlamakta bir yöntem olarak ortaya konmaktadır. Kayseri Sahabiye Mahallesi gibi karmaşık ve katmanlı bir yapıya sahip bir bölgenin anlatıya dayalı kent okuması, açıklamaktan çok anlamaya yönelik bu yöntemi örnekleyen bir alan çalışmasıdır.

METU JOURNAL OF THE FACULTY OF ARCHITECTURE, 2012

Son yıllarda Anadolu kentlerine ilişkin çalışmaların sayısı giderek artmaktadır. Bu çalışmalar, Anadolu kent tarihine yeni bilgi ve belgeler kazandırmaktadır. Geçmişten devralınan veriler, kentin gelecekte izleyeceği biçimleniş sürecinin de etkenleri arasındadır. Bu nedenle kentlerin eski imar planları, kentin geçmişten günümüze biçimleniş sürecinin aydınlatılmasında önemli bir yer tutar. Cumhuriyet Dönemi'nde modernleşme adına, merkezi ve yerel yönetimlerin imar planları ve imar uygulamalarıyla, geleneksel dokusunu katı geometrik dokuya dönüştürdükleri kentlerden birisi de Kayseri'dir. Cumhuriyet Dönemi öncesinde Kayseri'de mutasarrıflık ve belediye eliyle birtakım sınırlı imar uygulamaları gerçekleştirildiği bilinmektedir. Kent için bir plan hazırlanmaksızın yapılan bu dar kapsamlı uygulamalar, doğrudan yöneticilerin istenciyle yaşama geçirilmiştir. Pek çok yayında Kayseri'nin kent planlama tarihinin başlangıcı 1945 yılı olarak gösterilir. Alman Mimar-Şehir Plancısı Ord. Prof. Dr. Gustav Oelsner ve Doçent Kemal Ahmet Aru'nun birlikte yapmış oldukları 1945 onaylı kent planının yapısal kurgusu ve kent biçimlenişine etkisi düşünüldüğünde, bu değerlendirmenin doğru olduğu sanılır. Oysa önceki belgeler incelendiğinde, daha farklı sonuçlara ulaşılmaktadır.

Gazi Kitabevi, 2019

Prof. Dr. Harun Güngör Armağanı, 2010

2020

Kuresellesme, dijitallesme gibi olgular dunya duzenini degistirmektedir. Yuzu gelecege donuk olan gelenegin bu degisime ayak uydurmasi ise kacinilmazdir. Geleneksel el sanatlarina dayali bazi mesleklerin bu degisim ve donusum icerisinde unutulmasi veya donuserek devam etmesi soz konusudur. Geleneksel sanatlarin ve mesleklerin bircogu Turkiye genelinde yok olma tehlikesi yasamaktadir. Bu makalede Kayseri’nin buyuk ilcelerinden biri olan Develi’de demircilik, hasircilik, kalaycilik, terzilik gibi el sanatlarinin son ustalari ve cercilik, tuzculuk gibi mesleklerin son temsilcileri ile meslek ve sanatlarinin dunu, bugunu ve olasi gelecegi ele alinmistir. Soz konusu meslek ve sanatlarin Turk kulturundeki yerine kisaca bakilmaya calisilmis, meslek ve sanat erbaplarinin cirakliktan ustaliga gecisteki pratikleri, ilk ustalari, meslegin veya sanatin puf noktalari detayli sekilde sahadan elde edilen bilgilerle ortaya koyulmustur. Soz konusu mesleklerin degisen sosyo-kulturel ve ekonomik kosul...