Hat Sanatı Bakımından Mushaf Kitabetinin Tarihî Seyri

Uluslararası Güzel Sanatlar Sempozyumu, 2015

Irina GUSACH (Senior Staff Scientist Azov Müzesi, Rusya) Fekete LASZLO (Serbest Sanatçı) Julianna Illes MAJOR (Macaristan Vonyarcvashegy Kültür Müdürü) Mohamed HACHICHA (Serbest Sanatçı)

İstem, 2010

Türk Medeniyeti, köprü, bent, çeşme, sebil, selsebil gibi su yapıları bakımından oldukça zengin bir medeniyettir. Tarih boyunca yöneticileri ve varlıklı kimseleri su hayrı yapmaya sevk eden sebep, İslâm’ın bu gibi hayırları teşvik etmiş olmasıdır. Bu yapılardaki kitâbeler ise hat sanatının gelişimine ışık tutacak mahiyette olan estetik örneklerdir. Kitâbelerde, bânî ismi, inşâ tarihi gibi bilgilerden başka, suyla ilgili âyet ve hadîslere sıkça rastlamak mümkündür. Köprü, bent, çeşme, sebil gibi yapıların üzerindeki kitabelerin hat sanatı bakımından en kayda değer olanları İstanbul’da yer almaktadır. Çünkü tarihî eser yönüyle de çok zengin olan İstanbul geçmişten günümüze bu sanatın merkezi olmuş ve en iyi hattatlar burada yetişmiştir. CALLIGRAPHIC ESTHETICS OF TURKISH ARCHITECTURAL WATER BUILDINGS’ INSCRIPTIONS Abstract Turkish civilization has many bridges, barrages, fountains and sebils. So this civilization is very rich civilization. Most of administrators and rich mans were countenanced to construct water-related architecture works. Because of that, Islam encourages and recommences water-related benefactions by verses and other religious resources. Inscriptions on this architecture works were exhibiting Islamic calligraphy art’s historical and esthetic development. This inscriptions have builder’s name, date, artist’s name etc. on them. Many inscriptions of bridges, barrages, fountains and sebils that important in point of Islamic calligraphic evolution in Istanbul. Because, Istanbul is centre of Islamic calligraphy art and best calligraphers are in this centre.

Bu makalede, nüzûlünden günümüze kadar Kur’an-ı Kerim’in kitabeti konusundaki başlıca gelişmeler değerlendirilmeye çalışılacaktır. Bu çerçevede, Mushaf yazımına Türk-İslâm tarihinde verilen önem, Mushaf yazımındaki incelikler ve zorluklar, hat sanatı bakımından Mushaf kitabeti, çok sayıda Mushaf yazmış olan hattatlar incelenecektir. Kıraat ihtilafları, Mushaf imlâsında belirleyici bir rol oynadığı gibi, hattatın veya müzehhip ile mücellidin sanat tecrübeleri de Mushaf’ın estetik yönünü ortaya koyduğu için, Mushafların tahlili ve tetkiki, muhtelif sahalarda uzmanlık gerektirir. Bu yüzden, mevcut yazma Kur’an-ı Kerim’leri çok yönlü bir incelemeye tabi tutmak yerinde olacaktır. Bu çalışmada, sözkonusu incelemeler esnasında dikkat edilmesi gereken noktalara vurgu yapılacaktır. Ayrıca Osmanlı’da ilk basılan Mushaflar-dan bu yana Mushaf yazımı ve basımı konularına temas edilecek, günümüzde karşılaşılan bazı estetik sorunlar ele alınacaktır. It will be attempted to evaluate the major developments of Quranic calligraphy from the revealetion of Quran to present day in this article. In this context, significance loaded calligraphy of Quran in Turkish and Islamic history, precisions and difficulties in the calligraphy of Mushaf and calligraphers who have inscribed a great number of Mushafs in history. Manuscript of Mushaf analysis and criticism require specialists in different branches since debates on Quran recitation have important role in the spelling of Quran, at the same time, calligraphers, illuminators and bookbinders’ artistic experiences exhibit. So it will be wise to study the present manuscripts of Mushaf from a broad prospect. of Mushaf’s aesthetic conditions directly. In this article, we will emphasize to important topics during the studies about manuscript of Mushaf. Moreover, we will refer to the printed Mushafs encountered today since the first editions of Mushaf in Ottoman Times and some aesthetic problems

Düşünen Şehir Dergisi, 2019

2020

Muthanna compositions are mirrored designed, from right-left or horizontal- vertical basis. This is based on the symmetrical balance of various forms. This type of composition is either plain, sophisticated, complex, double symmetric or crosswise symmetric. These types of compositions are generally written in the thuluth form of calligraphy. There are also examples with different types of calligraphy such as; celî dîvânî, kûfî, makliî and ta'liq. Çifte vav, hû, hüvelbaki, tevekküli alâ hâlikî ve Fetih Sûresi’nin ilk âyeti, İsm- i Nebî, Ali (ra), Besmele-i Şerîf, Kelime-i Tevhîd and some names of Asmâ- Al-Husnâ have been written a lot in muthanna compositions. It was also applied on a special paper treated with egg whites (Âhar) and written with soot ink, architectural building inscriptions, on various items such as: stone, china, wood and waxcloth. Muthanna writings can also be seen as carved on satin or embroidered on velvet fabric. This study analyses the historical journey of muthanna compositions in the art of calligraphy, from the Ottomans to the present. In this paper it is aimed to reveal the historical course of mirrored writings, the development of the compositions and to categorize various symmetrical compositions to understand their differences. Keywords: Calligraphy, istif, muthanna, mirrored, symmetrical design, composition.

İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2019

Öz Cumhuriyet’in ilanından sonra ivme kazanan harf inkılâbı tartışmalarının kökeni Tanzimat yıllarına kadar uzanır. Başlangıçta, Arap harflerinin Türkçe dil yapısına uymasında yaşanan zorluklara temas eden Osmanlı aydınları zaman zaman konuyu gündeme getirmişler ve ilmî açıklamalarla bunun gerekliliğini ispatlamaya çalışmışlardır. İmlâ sorunlarının çözümü için farklı teklifler sunmuşlardır. Buna mukabil, Arap harflerine taraftar olan çoğunluk ise kendi tezlerini yine ilmî gerekçelerle ortaya koymuşlardır. Ancak bilhassa Cumhuriyet sonrasında Latin harflerine geçilmesini savunanların sayısı artmış ve gerekçeleri de modern Batı toplumuna uyum sağlama, yani çağdaşlaşma eksenli olmuştur. Bu sıralarda bazı aydınlar eski yazıyla alay eden, hatta Arap harflerine hakaretler içeren makaleler kaleme almışlardır. Ahmet Haşim ve Refik Halid Karay bu isimlerdendir. Ahmet Haşim, sadece Arap harflerinin değiştirilmesini savunmamış, bu harflerle icra edilen hat sanatının bile devrinin kapandığını iddia etmiştir. Bununla birlikte, vaktiyle Latin harflerine geçilmesini destekleyen aydınlardan bazıları ise daha sonra pişmanlık duymuşlardır. Anahtar Kelimeler: Arap Elifbası, Latin Alfabesi, Hat Sanatı, Harf İnkılâbı, Türk Aydını. Turkish Intellectuals' Viewpoint of Arabic Letters and Calligraphy Art in the Context of Alphabet Reform Abstract The discussions over the Alphabet Reform, which gained momentum after the proclamation of the Republic, trace back to the Reorganizations years. Ottoman intellectuals who had initially touched upon the difficulties of adapting Arabic letters to the Turkish linguistic structure brought up the matter from time to time and tried to prove its necessity with scientific explanations. They offered different proposals for the solution of spelling problems. On the other hand, the majority standing up for Arabic letters revealed their own theses on the basis of scientific reasons. However, the number of those supporting the use of Latin alphabet increased especially after the proclamation of the Republic and their reasoning was oriented around adjusting to the modern western society, in other words modernization. At the same time, some intellectuals wrote articles mocking the old writing system and even insulted Arabic letters. Ahmet Hasim and Refik Halid Karay are among these names. Ahmet Hasim not only defended ruling out Arabic letters, but also claimed that calligraphy, which is performed with Arabic letters, had been an art form of the past. However, some of the intellectuals who once supported the use of Latin letters regretted that later. Keywords: Arabic Alphabet, Latin Alphabet, Calligraphy Art, Alphabet Reform, Turkish Intellectuals.

Halifelik, bütün İslam tarihi boyunca İslam toplumlarının yegane yönetim biçimi olarak algılanmıştır. Gerçekte ise güce dayalı bir sistemden başka bir şey olmayan halifeliğin geçirdiği tarihsel aşamalar incelendiğinde, dini olmaktan daha çok siyasi bir kurum olduğu görülmektedir. Biz bu çalışmamızda, halifeliğin ortaya çıkışından, 3 Mart 1924'te kaldırılışına kadar geçirmiş olduğu tarihsel süreçleri incelemeye çalıştık.

Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2019

On sekizinci yüzyılda İstanbul'da yaşayan Müstakimzâde Süleyman Sâdeddin Efendi ömrünü ilme tahsis etmiş önemli bir şahsiyettir. Eserlerinden Tuhfe-i Hattâtîn, hattatları konu alan bir biyografi kitabıdır. Çalışmanın amacı, Tuhfe-i Hattâtîn'de yer alan hattat şairlerin şiirlerini, özellikle "hat"tı ele alan manzumelerini incelemektir. Böylelikle sanat, edebiyat, mimari, iktisat, düşünce, teoloji ve ahlak gibi çeşitli alanlardaki temsil edici eserlerin, İslam medeniyetinin kurucu kaynağı olan Kur'an üzerinden nasıl sentezlendiğini, bu kaynağa yapılan atıfları, sanat dallarının birbirleriyle kurdukları ilişkileri özellikle hat-şiir / hattat-şair bağlamında ele almaktır.