Prawo rzymskie trzeba zobaczyć!

Prace Kulturoznawcze

W 2018 roku Fundacja Dom Pokoju na zlecenie Gminy Wrocław powołała zespół składający się z pracowników Uniwersytetu Wrocławskiego, doktorantów, ekspertów, specjalistów w zakresie kulturoznawczych i socjologicznych badań nad miastem oraz studiów w obszarze edukacji i animacji kulturowej, którego zadaniem stało się zaprojektowanie i przeprowadzenie projektu badawczego na temat potrzeb kulturalnych i edukacyjnych wrocławskich Romów rumuńskich. Społeczność ta zamieszkuje we Wrocławiu od lat dziewięćdziesiątych. Składa się z migrantów ekonomicznych, którzy często nie potrafią czytać i pisać. Nierzadko wykazują też brak rozeznania w zakresie reguł obowiązujących we współczesnych społeczeństwach kapitalistycznych. Artykuł nie jest poświęcony jedynie historii i obecnej sytuacji tej grupy. Dotyczy przede wszystkim kwestii związanych z pozycją i sposobem funkcjonowania tak radykalnie zmarginalizowanych grup we współczesnych systemach demokratycznych.

Roczniki Teologiczne, 2018

Są takie zagadnienia, które nie tracą na aktualności, chociaż są przedmiotem refleksji przez całe wieki. Zmieniający sie kontekst historyczny, a bardziej jeszcze ideowy, domaga sie ich nowego przedstawienia, objaśnienia, nierzadko rozwiniecia, by udowodnić ich zawsze wazny przekaz. W nauce moralnej takim problemem jest prawo naturalne, którego chrześcijańska koncepcja, siegajaca starozytnej myśli grec kiej, w okresie współczesnym stale wraca jako przedmiot nowego namysłu. W obsza rze chrześcijanskiej myśli filozoficznej i teologicznej ujawnia sie to w róznych tra dycjach, nie tylko katolickiej, jak niekiedy sie uwaza1. Redaktor recenzowanego tu opracowania Norman Doe jest profesorem prawa na Uniwersytecie w Cardiff. Studiował i badania naukowe prowadził m.in. w Cambridge i Oksfordzie. Jest uznanym filozofem prawa, takze prawa kanonicznego, w tym jego anglikanskiej i ekumenicznej tradycji. Spośród jego publikacji za szczególnie cenna uwaz a sie Law and Religion in Europe: A Comparative Introduction (Oxford Univer sity Press, Oxford 2011), która zaliczono do dwudziestu najwazniejszych prac o tema tyce prawnoreligijnej. Jako visiting professor był zapraszany m.in. na katolicki uniwer sytet w Leuven oraz na rzymski uniwersytet Angelicum. Praca zbiorowa Christianity and Natural Law ukazała sie jako kolejny tom serii wydawanej na Uniwersytecie w Cambridge pt. Law and Christianity2. Seria ta ma na celu analize i prezentacje

Przegląd Zachodniopomorski

2020

Jana Pawła II. Celem Zjazdu była integracja środowiska studentów interesujących się naukami historycznoprawnymi, tj. historią państwa i prawa, powszechną historią państwa i prawa, historią doktryn politycznych i prawnych oraz prawem rzymskim. Przemówienie powitalne wygłosił w imieniu władz akademickich prof. dr hab. Marian Mikołajczyk, który zwrócił uwagę na znaczenie studiowania przedmiotów historycznoprawnych. Konferencja składała się z sześciu paneli-dwóch plenarnych i czterech sesyjnych, na których wygłoszono 30 referatów. Ich moderatorami byli pracownicy naukowi Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach: prof. dr hab. Marian Mikołajczyk, dr Grzegorz Nancka, dr Tomasz Szczygieł oraz mgr Konrad Graczyk. Konferencję podsumował prof. dr hab. Marian Mikołajczyk, co nie było zadaniem łatwym, zważywszy na wielkie zróżnicowanie tematyczne zaprezentowanych referatów. Profesor zwrócił uwagę na wysoki poziom merytoryczny studenckiej konferencji, czego dowodem była ożywiona dyskusja pod koniec paneli. Na zakończenie odbyło się spotka-CORE Metadata, citation and similar papers at core.ac.uk

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2016

Na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, w Auli Lubrańskiego (Collegium Minus), 19 października 2015 r. odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa "Macieja Zielińskiego koncepcja wykładni prawa", związana z 75. urodzinami prof. dr. hab. dr. h.c. Macieja Zielińskiego. Honorowymi patronami konferencji byli Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego prof. dr hab. Roman Hauser, Dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu prof. dr hab. Roman Budzinowski oraz Prezes Sądu Apelacyjnego Krzysztof Józefowicz. Głównym organizatorem i moderatorem konferencji był prof. UAM dr hab. Jarosław Mikołajewicz. W gronie zaproszonych gości znaleźli się teoretycy i filozofowie prawa z wielu ośrodków akademickich, przedstawiciele nauki prawa, sędziowie, w tym w szczególności, sędziowie Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Wojewódzkich Sądów Administracyjnych oraz inni przedstawiciele praktyki prawniczej. Nie zabrakło również młodych naukowców, adiunktów, doktorantów oraz studentów prawa. Konferencję otworzył prof. UAM dr hab. Jarosław Mikołajewicz, który w imieniu komitetu organizacyjnego podziękował wszystkim gościom za przybycie, a następnie krótko przedstawił sylwetkę Jubilata. Przemówienie wprowadzające wygłosił Rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu prof. dr hab. Bronisław Marciniak, który przekazał na ręce Jubilata okolicznościowe odznaczenie oraz prezent od społeczności akademickiej. Z kolei Dziekan WPiA UAM prof. dr hab. Roman Budzinowski, wyraził radość i zadowolenie z faktu organizacji konferencji poświęconej dokonaniom naukowym Profesora Zielińskiego. Przekazał ponadto na ręce Jubilata upominek przygotowany przez społeczność Wydziału. Następnie głos zabrał Dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego prof. US dr hab. Zbigniew Kuniewicz, który podziękował za organizację konferencji i złożył serdeczne życzenia prof. dr. hab. Maciejowi Zielińskiemu. Ostatnim przemówieniem powitalnym było wystąpienie Prezesa Sądu Apelacyjnego w Poznaniu Krzysztofa Józefowicza, który składając życzenia Jubilatowi, stwierdził, że konferencja jest kolejnym wspólnym przedsięwzięciem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, co potwierdza bardzo efektywną współpracę obu ośrodków. Po otwarciu konferencji oraz mowach powitalnych rozpoczęła się część merytoryczna, w większości poświęcona omówieniu podstawowych założeń derywacyjnej koncepcji wykładni prawa, której twórcą jest Profesor Maciej Zieliński. Jako pierwszy w tej części konferencji głos zabrał prof. dr hab. Andrzej Gomułowicz z WPiA UAM, który przedstawił referat Zasada aequitas w orzecznictwie podatkowym sądu administracyjnego. W swoim wystąpieniu prof. Gomułowicz przedstawił m.in. genezę oraz możliwe aplikacje zasady aequitas (słuszności) w orzecznictwie podatkowym sądu administracyjnego. W ramach referatu prof. Gomułowicz odniósł się ponadto do derywacyjnej koncepcji wykładni prawa Macieja Zielińskiego, podkreślając, że stanowi ona kontynuację i rozwinięcie myśli prof. Zygmunta Ziembińskiego. Następnie głos zabrał prof. dr hab. Andrzej Bator z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego, który w swoim referacie zatytułowanym O adekwatności derywacyjnej koncepcji wykładni prawa w unijnym kontekście interpretacyjnym podkreślił, że derywacyjna koncepcja wykładni prawa to najbardziej kompletna i teoretycznie ugruntowana koncepcja wykładni w polskiej teorii prawa. W tym kontekście prof. Bator przedstawił możliwości zastosowania derywacyjnej koncepcji w procesie interpretacji przepisów prawa stanowionego przez organy Unii Europejskiej. Zauważył, że koncepcja Profesora Macieja Zielińskiego może znaleźć zastosowanie

Zeszyty Glottodydaktyczne Jagiellońskiego Centrum Językowego, 2023

Artykuł niniejszy dotyczy dwóch zagadnień, to jest recepcji lektury rzymskich dzieł historycznych w dawnym polskim szkolnictwie oraz metod pracy nad tekstami historyków rzymskich na lektoracie języka łacińskiego we współczesnej szkole wyższej. W pierwszej części w krótkim zarysie autorka przedstawia, jak kształtowały się zainteresowanie i charakter pracy nad tekstami rzymskich historyków w szkolnictwie w dawnej Polsce od średniowiecza aż po XX wiek. Druga część artykułu odnosi się do wybranych zagadnień dydaktycznych, które są realizowane na podstawie tekstów rzymskich historyków na współczesnym lektoracie języka łacińskiego. Autorka dzieli się tutaj własnymi doświadczeniami dydaktycznymi oraz prezentuje pewne propozycje metod pracy nad przekładem i analizą lektury rzymskich historyków, tak aby oparty na nich proces nauczania-uczenia się był interesujący i inspirujący zarówno dla wykładowcy, jak i studenta.

2018

Historia nauczania prawa międzynarodowego w Katowicach wiąże się niemal od samego początku jego istnienia z Wydziałem Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego (WPiA UŚ). Z osobistych wspomnień wieloletniej kierowniczki późniejszej Katedry Prawa Międzynarodowego Publicznego i Prawa Europejskiego prof. dr hab. Genowefy Grabowskiej wynika, że już w 1971 r., w którym to rozpoczynała ona swą naukową i dydaktyczną przygodę z Uniwersytetem Śląskim, na młodym Wydziale istniała wyodrębniona jednostka o charakterze zakładu prawa międzynarodowego. Nauczanie akademickie przyszłych prawników nie mogło bowiem obejść się bez solidnego kursu prawa międzynarodowego, którego nazwę zaledwie niedawno, bo na dużej części polskich uniwersytetów dopiero w 1950 r., przemianowano z tradycyjnego prawa narodów (ius gentium) na prawo międzynarodowe 1 . Zakład ten miał wchodzić w skład czteroinstytutowej struktury organizacyjnej, z jakiej pierwotnie składał się wydział prawa 2 . Mieścił się na pierwszym piętrze, tuż nad schodami wejściowymi w dawnej legendarnej siedzibie Wydziału, przy ulicy Bankowej 8, przez studentów określanej potem kolokwialnie mianem "ósemki". Ponieważ pomyślność każdego przedsięwzięcia tworzą kreujący je ludzie, stąd opis początków nauki prawa międzynarodowego na Górnym Śląsku należy rozpocząć od tego elementu. Dla naświetlenia ogólnego tła warto zauważyć, że

Civitas et Lex, 2019

Naczelną zasadą, jaką kierowali się legislatorzy rzymscy w kwestii wykonania testamentu, było poszanowanie ostatniej woli testatora 1 . Według prawa rzymskiego zadanie jej wykonania zasadniczo spoczywało na beneficjentach testamentowych, przede wszystkim dziedzicach, ewentualnie legatariuszach 2 . Zadanie to z woli testatora mogło ewentualnie spoczywać na mianowanym przez niego wykonawcy niebędącym beneficjentem testamentowym. Jeżeli jednak testator z jakiegoś powodu nie skorzystał z przysługującej mu w tym zakresie prerogatywy, a swoimi zapisobiercami lub dziedzicami ustanowił osoby, którym ze względu na brak zdolności do czynności prawnych nie przysługiwały odpowiednie powództwa 3 , istniało poważne ryzyko, że jego ostatnia wola nigdy nie doczeka się realizacji. Wobec powyższego można postawić hipotezę badawczą mówiącą, że w prawie rzymskim wykonawcą niektórych lub wszystkich rozrządzeń testamentowych, w braku wydania odpowiednich dyspozycji przez testatora, mógł być z woli prawodawcy exsecutor wskazany w ustawie. W celu ustalenia, kto i w jakich przypadkach był takim ustawowym wykonawcą testamentu, w niniejszym artykule analizie poddane zostaną odnoszące się do niego konstytucje wydane w latach 468-545.

Kościół i Prawo, 2016

Instytucja votum separatum wiąże się z problematyką podejmowania decyzji w sprawach najważniejszych przez kilkuosobowe składy orzekające zgodnie z przepisami prawnymi o charakterze proceduralnym 1 . Przepisy te określają zasady narady i głosowania składu orzekającego w danej sprawie, w tym konsekwencje za ich nieprzestrzeganie. W zależności od tego, w jakich sprawach toczy się postępowanie sądowe, ustawodawca określił przepisy prawne, w których uregulowane jest votum separatum. Instytucja votum separatum występuje w prawie kanonicznym i prawie polskim. Dokonując analizy tego szczególnego uprawnienia przysługującego sędziemu przegłosowanemu można wskazać podobieństwa i różnice, które charakteryzują votum separatum w analizowanych porządkach prawnych. Ze względu na zakres publikacji, badaniu poddane zostaną przepisy prawne dotyczące tej instytucji o charakterze proceduralnym. Z zakresu prawa polskiego przeanalizowane będą przepisy określające zasadnicze postępowania sądowe, tj. cywilne, karne i administracyjne.

Elpis, 2008

Kościół prawosławny, zgodnie z naszą nauką jest mistycznym ciałem naszego Zbawiciela Jezusa Chrystusa. Jego Głową jest Syn Boży, łączność z którym jest jego siłą i świadectwem żywotno ści. Każdy z wiernych jako jeden z organów ciała posiada własne nie powtarzalne zadania i charyzmaty. Jest potrzebnym dla prawidłowego funkcjonowania kościelnego organizmu. Poszczególne organy ściśle z sobą współpracują i wzajemnie się dopełniają. Zdarza się też, że wo bec niezależnych okoliczności, muszą przejmować na siebie obowiąz ki innych, tak jak lewa ręka człowieka wykonuje obowiązki uszkodzo nej prawej. Ta współpraca jest naturalną, niezbędną i obu potrzebną. Prawa ręka musi mieć czas by wyzdrowieć, a lewej zależy na zdrowiu prawej, bowiem w innym wypadku już zawsze będzie musiała praco wać za dwie. Gdy zachoruje noga, ręce wspierają trzymając ją kule. Wewnętrzne życie kościelnego organizmu oparte jest więc na współpracy i współodpowiedzialności. Wierni nie żyją wyłącznie dla siebie ale także dla innych. W pierwszej kolejności dla współwyznaw ców. A co z innymi ludźmi? Jak wygląda i na czym się opiera ze wnętrzna działalności i życie Kościoła pojmowanego jako mistyczne Ciało Chrystusowe? Życie każdego organizmu zawsze ma miejsce w ściśle określo nym środowisku, z którym łączą go różnego rodzaju zależności. On oddziałuje na środowisko, a ono na niego. Im poprawniejsze będzie on budował relacje z otoczeniem, tym pożyteczniejszym będzie to dla niego samego. Jeśli ryba zniszczy akwen wodny, w którym się znaj