Academia.edu no longer supports Internet Explorer.
To browse Academia.edu and the wider internet faster and more securely, please take a few seconds to upgrade your browser.
2016, Kultura uzdrowiskowa w Europie
Artykuł prezentuje historię powstania i funkcjonowania uzdrowiska w Jastrzębiu-Zdroju.
Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych
Prof. Józef Gałęzowski (1877−1963) był wybitnym przedstawicielem krakowskiej architektury. Obok szeregu znaczących projektów i realizacji architektonicznych, był też autorem kilku większych założeń przestrzennych. Artykuł dotyczy tej jego działalności. W okresie I wojny światowej opublikował (1915, 1916) projekty odbudowy wsi i miasteczek polskich. Zniszczenia wojenne zamierzał wykorzystać dla podniesienia standardu w trakcie odbudowy. Celem popularyzacji tej idei zorganizował objazdową wystawę rysunków i makiet oraz odczyty. Założył też Biuro Regulacji Miast w Krakowie i Lwowie (1917). Zaprojektował częściowo zrealizowane osiedla: robotnicze w Brześciu Kujawskim (1912), a w okresie międzywojennym: uzdrowiskowe w Ojcowie (1927) – omówione w artykule; robotnicze w Majdanie k. Stanisławowa (1929) i letniskowe w Bukownie (1933). Wszystkie zostały oparte na modelu miasta-ogrodu.
Studia Historyczne, 2022
This article looks at the production of candy by late mediaeval Italian pharmacists. The author discusses the roots of candy production and shows its development was connected to the use of medical products based on honey, sugar, spices and fruits. For many centuries such products were treated as medicines and only at the end of the Middle Ages did people start to perceive them as candy. Pharmacists from Italian nations, known as speziari, were central to the process. They had access to a range of spices imported from the Orient, know-how and experience inherited from their ancestors and their own acquired skills. In effect, they started producing candy on the base of existing, sweet medical products. The richest and most helpful source for the study of the candy production is De artificium zuchari, the thirteenth chapter of Lumen apothecariorum, a work by the fifteenth-century Piedmont physicist and pharmacist, Quirico de Augustis.
Zdrowie Publiczne i Zarządzanie
Prezentowane wspomnienia o zmarłym 8 lutego 2022 r. Krzysztofie Kuszewskim stanowią wyraz uznania środowiska zdrowia publicznego dla Jego życiowej działalności, która wywarła duży wpływ na rozwój tej dziedziny w najnowszej historii nauk o zdrowiu w Polsce.
Zdrowie Publiczne i Zarządzanie. Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia, 2011
Mobilising action for health equity across the European Mobilising action for health equity across the European Union-the story of DETERMINE project Union-the story of DETERMINE project
Zywnosc.Nauka.Technologia.Jakosc/Food.Science.Technology.Quality, 2012
Celem pracy było określenie udziału kwasów tłuszczowych w mleku krów rasy polskiej holsztyńskofryzyjskiej, uwzględniając wpływ kolejności laktacji i fazy laktacji. Do badań wybrano 48 krów rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej, będących w różnym wieku: I, II, III i IV laktacja (po 12 szt. w każdej z nich). Od każdej krowy pobierano próby mleka z uwzględnieniem fazy laktacji, tj. w następujących dniach doju: 6., 30., 90., 300., 350. i 400. (łącznie 288 prób). Spośród oznaczonych kwasów tłuszczowych mleka najwyższy udział stanowiły: C16:0, C18:1 cis 9, C18:0 oraz C14:0, w tym kwasy oleinowy (C18:1 cis 9) i stearynowy (C18:0), którym przypisuje się właściwości obniżające poziom cholesterolu we krwi, stanowiły aż 37,35 g/100 g tłuszczu. Największą zawartością nasyconych kwasów tłuszczowych (SFA) charakteryzowało się mleko krów z IV laktacji (p ≤ 0,05) oraz w okresie okołoporodowym, tj. w 6. dniu laktacji. Zawartość korzystnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (UFA) malała w tłuszczu mleka w kolejnych czterech laktacjach (p ≤ 0,05), także w miarę upływu laktacji, osiągając najwyższą wartość w 6. dniu, a najniższą w 400. dniu (p ≤ 0,01 i p ≤ 0,05). Mleko pochodzące od pierwiastek charakteryzowało się najwyższą koncentracją kwasów tłuszczowych wielonienasyconych (PUFA) i jednonienasyconych (MUFA), a jednocześnie najmniejszą zawartością kwasów mniej korzystnie wpływających na zdrowie człowieka, tj. C12:0, C14:0, C16:0. W miarę trwania laktacji zawartość MUFA w tłuszczu mleka malała, a PUFA wzrastała, co potwierdzają różnice statystyczne przy p ≤ 0,01 i p ≤ 0,05. W okresie od 6. do 90. dnia laktacji najkorzystniejszy był stosunek kwasów n-6/n-3 oraz największa zawartość funkcjonalnych kwasów tłuszczowych, tj.: masłowego (BA), cis 9 oleinowego (OA), linolowego (LA) oraz krótkołańcuchowych (SCFA) i długołańcuchowych kwasów tłuszczowych (LCFA). Zawartość kwasów: cis 9 trans 11 sprzężonego linolowego (CLA) i trans 10+11 wakcenowego (TVA) była najmniejsza w tzw. szczycie wydajności laktacyjnej i wzrastała w miarę trwania laktacji, osiągając najwyższe wartości w 300. dniu laktacji.
Memorabilia Zoologica Nowa Seria, 2021
był jednym z najwybitniejszych polskich zoologów. Odegrał kluczową rolę w tworzeniu muzeografii przyrodniczej, instytucjonalnej ochrony przyrody i podstaw racjonalnego łowiectwa w II Rzeczypospolitej. Jego działalno ć stworzyła podwaliny dla utworzenia Tatrzańskiego Parku Narodowego. W niniejszymsiódmym, a zarazem czwartym po więconym Domaniewskiemu -tomie "Memorabilia Zoologica" redakcja zdecydowała się na przedstawienie wyboru zakopiańskich listów i dokumentów z okresu, gdy uczony ten pełnił funkcję Inspektora Ochrony Przyrody w Fundacji Zamoyskich, pracując zarazem jako kustosz Muzeum Tatrzańskiego. Dokumenty te, przechowywane w archiwum Muzeum i Instytutu Zoologii PAN w Warszawie są unikalnym wiadectwem tego niezwykle ważnego etapu historii ochrony przyrody. W administracyjnej korespondencji Domaniewskiego dotyczącej ochrony tatrzańskiej przyrody wielokrotnie powraca kilka wątków, takich jak: gospodarka le na, kłusownictwo, nielegalny handel szarotkami, wycinanie kosodrzewiny na opał, korupcja strażników łowieckich, wydawanie pozwoleń na połów ryb, akcja zarybiania, organizacja polowań i regulacja odstrzału zwierząt łownych, problem niedźwiedzi tatrzańskich i ich ochrona, szkody powodowane przez chronioną zwierzynę, nielegalne trzymanie wistaków jako zwierząt domowych, kontrola nowych budowli i pozwolenia budowlane, wydawanie pozwoleń na prowadzenie działalno ci gospodarczej i kontrola nad nią, eksploatacja kamieniołomów, problem manewrów wojskowych z użyciem broni palnej i materiałów wybuchowych, konieczno ć rekrutacji strażników i edukacji przyrodniczej policjantów, regulacja wy cigów samochodowych, zanik ważnych elementów folkloru góralskiego. Listy Domaniewskiego do Państwowej Rady Ochrony Przyrody (PROP) są wia dectwem codziennej, aktywnej ochrony tatrzańskiej przyrody w II Rzeczypospolitej, na tle której doskonale widać nowoczesne podej cie do tych zagadnień ze strony do wiadczonego specjalisty i przyrodnika. Zakopane i Tatry były w II Rzeczypospolitej stolicą i ulubionym miejscem spotkań artystów. Domaniewski był zaprzyjaźniony z wieloma z nich. W listach i dokumentach przechowywanych w archiwum MiIZ, których wybór przedstawiamy w niniejszym tomie "Memorabiliów", pojawia się wiele znaczących dla polskiej kultury nazwisk, m.in. Kazimierza Wierzyńskiego, Juliana Tuwima, Mieczysława Grydzewskiego, Kornela Makuszyńskiego, Michała Choromańskiego. Więzi przyjaźni łączyły Domaniewskiego zwłaszcza ze Stanisławem Ignacym Witkiewiczem oraz Rafałem Malczewskim. Witkacy namalował portrety Domaniewskich i ich dzieci, obecnie także przechowywane w archiwum MiIZ PAN w Warszawie. Prezentowane w niniejszym tomie dokumenty są ważne nie tylko dla historii ochrony przyrody Tatr, ale także dla historiii polskiej kultury w dwudziestoleciu międzywojennym.
2017
W ostatnich latach podejmowane są badania nad aktualizacją podziału regionalnego Polski wykonanego przez J. Kondrackiego. Powstał ogólnopolski -międzyuczelniany zespół geografów, pracujący nad weryfikacją dotychczasowej regionalizacji fizycznogeograficznej. W wielu ośrodkach naukowych trwają także niezależne prace, mające na celu uwspółcześnienie podziałów poszczególnych jednostek regionalnych. Niniejszy artykuł jest jedną z takich prób, podjętych na poziomie podprowincji Wyżyna Śląsko-Krakowska. Zaproponowane uszczegółowienie, nie burzy uznanych za uniwersalne kryteriów delimitacji regionów, według zasady zachowania terytorialnej całości i wewnętrznej jedności oraz analizy pochodzenia rzeźby terenu i budowy geologicznej w skali regionalnej. Proponowany podział podprowincji Wyżyna Śląsko-Krakowska wydaje się jednak bardziej zgodny ze stanem współczesnej wiedzy geograficzno-geologicznej, a także z wynikami prowadzonych w tym obszarze różnorodnych badań fizycznogeograficznych.
2013
1 Zbie no nazwiska ksi dza i autorki publikacji nie jest przypadkowa-na podstawie rozmów rodzinnych ustali am, e mój pradziadek, Józef Ró kowski, i ksi dz Jakub Ró kowski byli stryjecznymi bra mi. 2 Obszerny artyku o ksi dzu Jakubie Ró kowskim, do którego dotar a autorka, to tekst napisany
2006
Jagiellońskiego i po stażu podyplomowym wyemigrował do USA. Formalne kształcenie podyplomowe z chirurgii odbywał w następujących instytucjach: Methodist Hospital w Dallas, w University of Massachusetts Medical Center w Bostonie, w Baylor Hospital w Houston oraz w Cleveland Clinic. Po uzyskaniu specjalizacji z chirurgii ogólnej na uniwersytecie w Massachusetts przeniósł się do Cleveland Clinic na program specjalizacyjny z kardiochirurgii. Program ten ukończył w czasach, gdy Cleveland Clinic wypuszczała w świat jednego nowego kardiochirurga co 2 lata. Po uzyskaniu specjalizacji Paweł pełnił w Cleveland Clinic funkcję kierownika stażystów z kardiochirurgii. Odbył szkolenie chirurgiczne w systemie piramidalnym, w warunkach bardzo dużej konkurencji. Silna presja psychiczna połączona była ze skrajnym wysiłkiem fizycznym, trudną do wyobrażenia liczbą godzin w szpitalach oraz chronicznym brakiem snu. Wiele lat takiego życia sprawiło, że był gotów na największe zawodowe wyzwania. W 1998 r., po 2-letniej praktyce prywatnej w Connecticut, Paweł dotarł do Rapid City w Południowej Dakocie, gdzie zainicjował program kardiochirurgiczny w Rapid City Regional Hospital. To był iście pionierski okres w jego życiu. Z charakterystyczną dla siebie żelazną dyscypliną, uporem i dokładnością stworzył w tym ośrodku funkcjonalny i bardzo dobrze notowany program kardiochirurgiczny. Początki nie były łatwewiele razy nocami czuwał przy łóżku chorego. By przeprowadzać zabiegi, trzeba było wyposażyć sale operacyjne, stworzyć oddział intensywnej terapii i przeszkolić personel pomocniczy. To wszystko w szpitalu, który do tej pory nie miał nic wspólnego z kardiochirurgią. Ze względu na to, że najbliższy ośro
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica
Opracowanie zawiera uzasadnienie uznania dawnego osiedla przyzakładowego Pszczelnik I w Jaworznie za obszar zdegradowany. Z tego względu powinien dla tego osiedla powstać program rewitalizacji. Autorki na podstawie badań własnych - analizy dostępnych materiałów źródłowych, wywiadów z pracownikami różnych instytucji, obserwacji nieuczestniczącej i uczestniczącej oraz ankietyzacji mieszkańców osiedla - zidentyfikowały jego najważniejsze problemy przestrzenno-funkcjonalne oraz społeczno-ekonomiczne, jak też zaproponowały założenia koncepcji rewitalizacji. W toku badań napotkano na wiele barier natury instytucjonalnej, na które autorki starały się zwrócić szczególną uwagę - rozwiązanie tych barier z pewnością ułatwiłoby proces wyznaczania obszaru zdegradowanego, jak też przeprowadzenie ewentualnej rewitalizacji osiedla Pszczelnik, a wartością dodaną byłoby łatwiejsze prowadzenie w przyszłości porównawczych badań przestrzennych w całym mieście Jaworznie
Arterial Hypertension, 2005
Przebyty zawał serca Bez zawału serca Rycina 1. Zależność między ciśnieniem rozkurczowym a zgonem z powodu zawału serca u chorych leczonych z powodu nadciśnienia tętniczego, ze współistniejącą chorobą niedokrwienną lub bez niej
Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 2016
Czy w roku 1569, po podpisaniu unii lubelskiej, oba kraje -Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie -tworząc wspólne państwo Rzeczpospolitą Obojga Narodów, pozostały samodzielne, zachowując swoją suwerenność? Różnej odpowiedzi na to pytanie, jak widzieliście, udzieliliby uczestnicy procesów unijnych z XVI wieku, jak i historycy z czasów współczesnych. Politycy z XVI wieku podpisujący akt unii nie mieli wątpliwości, że Królestwo Polskie, często określane mianem Korony Polskiej, zachowa status państwowy. Inaczej sprawa wyglądała z Wielkim Księstwem Litewskim. W trakcie obrad unijnych w Lublinie politycy polscy w różny sposób udowadniali, że Litwa swój status samodzielnego i niepodległego państwa utraciła za czasów Jagiełły i Witolda, gdy została inkorporowana w skład Królestwa Polskiego. Po wznowieniu unii wyobrażali sobie już Litwę jako prowincję w składzie Królestwa Polskiego, której proponowano nadać miano Nowej Polski, by nawet nazwa nie przypominała o istnieniu państwa litewskiego. W historiografii na ten temat również brakuje oceny akceptowanej przez wszystkich. Twierdzi się, że w roku 1569 powstało państwo unitarne, gdzie nie było samodzielnego państwa litewskiego, które stało się jedną z prowincji. Zdaniem innych historyków, Rzeczpospolita Obojga Narodów była tworem dwóch państw, Polski i Litwy, które utworzyły nowy związek państwowy, czyli federację, w której Wielkie Księstwo Litewskie zachowało swoją państwowość do ostatniego rozbioru Rzeczypospolitej Obojga Narodów pod koniec XVIII wieku. Tłumaczono również, że oba kraje, Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie, tworząc w 1569 roku federację albo wspólną Republikę, wyrzekły się częściowo swojej suwerenności, przekazując ją na korzyść wspólnego państwa. Inni badacze koncepcję ograniczonej państwowości w związku federacyjnym stosowali wyłącznie do Litwy. Z powodu braku konkretnych sformułowań w akcie unijnym z Lublina, trudno jednoznacznie ocenić, co utworzono w 1569 roku w Lublinie: unię realną, tzn. taką, której powstanie było zatwierdzone przez ustawę, a nie w oparciu o związki dynastyczne, federację czy państwo 1 IEŚW. Projekt: Historia a teraźniejszość. Dziedzictwo Rzeczpospolitej Obojga Narodów a aktualne stosunki polsko-litewskie unitarne. Przez stulecia toczył się o to spór, który nie jest zakończony do dnia dzisiejszego i wciąż brak perspektyw świadczących o jego szybkim rozwiązaniu. Dlatego, pisząc historię Litwy, koniecznie wydaje się wyjaśnienie, czy Wielkie Księstwo Litewskie zachowało swój status samodzielnego państwa w składzie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, czy stało się prowincją? Rozpocznijmy od formalnego określenia atrybutów państwa suwerennego, jak to rozumiano na początku nowożytności. Podstawowe zewnętrzne cechy państwa suwerennego to: władca, tytuł władcy, terytorium państwa z linią graniczną, pieczęć państwowa z zapisem w legendzie nazwy państwa bądź tytułu władcy. W tytulaturze władcy wymieniano zgodnie ze ścisłą hierarchią i ważnością dla państwa wszystkie terytoria przez jego rządzone. Ceremonia inauguracyjna nadawała sens egzystencji władcy. Które z tych atrybutów udało się zachować Wielkiemu Księstwu Litewskiemu, a które utracono w latach 1569-1587, czyli w pierwszym okresie istnienia złożonej monarchii Rzeczypospolitej Obojga Narodów (do wstąpienia na tron drogą elekcyjną dynastii Wazów)? O statusie Wielkiego Księstwa Litewskiego jako odrębnego, równowartościowego partnera państwowego Królestwa Polskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów świadczą: • Tytuł władcy -wielki książę litewski, który uzyskiwał każdy monarcha wybrany na władcę Republiki. Zygmunt August (1569-1572), wybrany po jego śmierci Henryk Walezy (1573-1574) i Stefan Batory (1576-1586) w oficjalnych dokumentach używali tytułu: "…Z Bożej łaski król, wielki książę Litwy i Rusi i in. …". • Wielka pieczęć państwowa (Sigillum nostrum Magni Ducatus Lithvanie), na której zafiksowano oficjalnie używaną nazwę państwa -Wielkie Księstwo Litewskie. Pod koniec XV wieku w otoczeniu kanclerza Wielkiego Księstwa Litewskiego powstał projekt wielkiej pieczęci, co było nowym krokiem w sfragistyce władców litewskich, a tym samym nadawało sens nowej koncepcji państwowej. Miejsce średniowiecznego monarchy na wielkiej pieczęci zajął herb państwowy, bardziej odpowiadający czasom nowożytnym. Wielka pieczęć miała szczególnie ważne znaczenie ideowe i reprezentacyjne. Przy pomocy heraldyki ukazywano pochodzenie władcy, jego powiązanie z dynastiami europejskimi, jak i rządzone przez niego państwo, osobno zaznaczając najbardziej od centrum oddalone terytoria, będące obiektem stałych wojen z sąsiadami. Wielka pieczęć państwowa była pomocna w nadaniu sensu, obok do tej pory istniejącej koncepcji średniowiecznego władcy, idei suwerenności
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 2020
Bł. Ilona z Veszprém, dominikanka, żyjąca w pierwszej połowie XIII w. na Węgrzech, była jedną z pierwszych stygmatyczek w Kościele. Jako mistyczka reprezentowała nurt chrystocentryczny i pasyjny. Po śmierci została otoczona na Węgrzech lokalnym kultem, który od XV w. promieniował dzięki dominikanom na inne kraje, w tym na Włochy. W dobie odrodzenia Kościoła po Soborze Trydenckim kult Ilony się odrodził i dotarł także do Polski. Przykładem tego jest jej żywot umieszczony w dziele Hilarego Piskorskiego Żywoty Świętych i Błogosławionych Zakonu Naszego na cały rok (…), Wilno 1759. Jest on o tyle ważny, że powstał w geograficznie bardzo odległym od Veszprém Wilnie, jest najobszerniejszym żywotem napisanym po polsku w XVIII w., co wskazuje na fakt, że postać Ilony była ważna pośród innych licznych świętych dominikańskich. Żywot oparty został na rozpowszechnionych od XVIII w. przekazach hagiograficznych, przede wszystkim na wydanym w Wiedniu w 1687 r. dziele De rebus Hungaricae Provinciae ...
2008
Artykuł ma na celu przed,tawienie przyczyn restrukturyzacji polskich placówek medycznych, jej rodzajów i wpt)!wu na .funkcjonowanie całego systemu opieki zdrowotnej. Opisuje również narzędzia restrukturyzacji stosowane w polsk:iej służbie zdrowia. Autor porusza także zagadnienia przyszłego rozwoju polskich organizacji ochrony zdrowia oraz stosowanych w nich narzędzi zarządczych. W polskim systemie opieki zdrowotnej, nazywanym niekiedy budżetowoubezpieczeniowym, daje się zauważyć podział na trzy poziomy leczenia: '
2018
Dzieje wspólnot lokalnych w kontekście tożsamości regionalnej, państwowej i narodowej (XII-XXI w.) / The publication of the book was financed from means of the program of Polish Ministry of Science and Higher Education ‚National Program of Humanities' Development' for the years 2013-2018, project: ‚Native Silesia. Histories of local communities in the context of regional, state and national identities (12th-21st c.)'.
Loading Preview
Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.