Elżbieta Batory – historia prawdziwa

Pamietnik Literacki, 2009

The text is a review of Elżbieta Winiecka’s book in which the figure of syllepsis and the concept of literariness built around it are made the key to a description of Miron Bialoszewski’s literary creativity. Literary theory and literary history optics mingle and complement one another in the paper.

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego, 2018

2015

2015

Wspomnienie o Janinie Zagórskiej i jej rodzinie W monografii wydanej 18 maja 2004 r. z okazji jubileuszu 30-lecia Państwowej Szkoły Muzycznej 1 st. im. Jana Pawła II w Wadowicach jej dyrektor, mgr Jan Kamiński napisał: Zbyt mocno jednak tkwiły jeszcze wtedy w tradycji wadowickiej prywatne lekcje fortepianu u pani Zagórskiej [--] 1 . Zdanie wyrwane z kontekstu, ale jest w nim jednocześnie wiele prawdy, bo pani Janina Zagórska udzielała lekcji gry na fortepianie w swoim mieszkaniu na Rynku 10 przez blisko pięćdziesiąt lat. Janina była córką Leontyny Miczulskiej z domu Doerfler i dr. Antoniego Jana Miczulskiego. Matka -Leontyna Doerflerówna urodziła się 11 kwietnia 1866 r. w Bochni. Wykształcenie zdobywała w Krakowie, gdzie ukończyła c.k. seminarium nauczycielskie, zdając egzamin dojrzałości 10 czerwca 1885 r. Ukończenie szkoły upoważniało ją do pełnienia obowiązków pomocnicy lub prowizorycznej nauczycielki robót ręcznych i gospodarstwa domowego w publicznych szkołach ludowych pospolitych i wydziałowych z językiem wykładowym polskim. Mogła pełnić także funkcję kierowniczki tzw. "ogródka dziecięcego". Uczęszczając do szkoły, Leontyna otrzymała stypendium w kwocie 160 zł z funduszu krajowego i zobowiązała się do sześcioletniej służby przy szkołach ludowych publicznych. Po ukończeniu seminarium pracowała przez dwa lata w szkole 4-klasowej pospolitej w Wojniczu (1885-1887). W świadectwie wystawionym na zakończenie jej pracy w tej placówce zastępca kierownika szkoły, Ludwik Billner, napisał, że Doerflerówna [--] w przeciągu lat dwu, okazała się w ogóle pod każdym względem wzorowa. W szczególności zaś, tak w pracy nad dalszem

2022

Wielu myślało, że aby zostać świętym należy posiadać niezwykłe umiejętności, wielorakie talenty czy wszechstronne zdolności-subtelna iluzja! Kto chciałby znaleźć coś podobnego w życiu Katarzyny Labouré, szukałby na próżno i mógłby rzec: "Trudna jest ta mowa" (J 6, 60). Katarzyna nie założyła żadnego zgromadzenia, nie ukończyła wyższych studiów-z wielkim trudem te podstawowe. Nigdy nie pełniła znaczącej funkcji we wspólnocie sióstr. Można byłoby stwierdzić, że "nie zrealizowała się w życiu". To nie zaskakuje oczu, które "patrząc, nie widzą" (Mt 13, 13), Katarzyna to duchowa córka św. Wincentego a Paulo-przyjaciela ubogich! Rodzina Katarzyny Piotr Labouré, ojciec Katarzyny, chciał zostać kapłanem, jednak gdy miał 22 lata, rewolucja francuska uniemożliwiła mu dalszą naukę. Po powrocie z seminarium do swoich rodzinnych stron zajmował się uprawą roli i hodowlą zwierząt. Piastował nawet przez kilka lat urząd mera w Fainlès-Moutiers (Burgundia-departament Côte d'Or), który objął po swoim krewnym-Mikołaju Labouré. Matka Katarzyny, Ludwika Magdalena Gontard, pochodziła z Senailly, gdzie pracowała jako guwernantka. Była niezwykle pobożną kobietą. Piotr i Ludwika Magdalena pobrali się 4 czerwca 1793 roku. Pierwsze siedem lat małżeństwa spędzili w Senailly i tam też na świat przyszły ich pierwsze dzieci. W 1800 roku rodzina Labouré przeniosła się do Fain-lès-Moutiers, gdzie osiadła już na stałe i doczekała się kolejnego potomstwa.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 2020

Bł. Ilona z Veszprém, dominikanka, żyjąca w pierwszej połowie XIII w. na Węgrzech, była jedną z pierwszych stygmatyczek w Kościele. Jako mistyczka reprezentowała nurt chrystocentryczny i pasyjny. Po śmierci została otoczona na Węgrzech lokalnym kultem, który od XV w. promieniował dzięki dominikanom na inne kraje, w tym na Włochy. W dobie odrodzenia Kościoła po Soborze Trydenckim kult Ilony się odrodził i dotarł także do Polski. Przykładem tego jest jej żywot umieszczony w dziele Hilarego Piskorskiego Żywoty Świętych i Błogosławionych Zakonu Naszego na cały rok (…), Wilno 1759. Jest on o tyle ważny, że powstał w geograficznie bardzo odległym od Veszprém Wilnie, jest najobszerniejszym żywotem napisanym po polsku w XVIII w., co wskazuje na fakt, że postać Ilony była ważna pośród innych licznych świętych dominikańskich. Żywot oparty został na rozpowszechnionych od XVIII w. przekazach hagiograficznych, przede wszystkim na wydanym w Wiedniu w 1687 r. dziele De rebus Hungaricae Provinciae ...

Zapiski Historyczne, 2022

Monografia Anity Klechy stanowi pierwszą próbę naukowej biografii Zofii Olelkowiczówny, ostatniej z książąt słuckich. Bez wątpienia postać ta zasługiwała na możliwie pełne przedstawienie jej życiorysu, nie tylko ze względu na znaczenie rodu Olelkowiczów w historii Wielkiego Księstwa Litewskiego, lecz także z powodu popularności, jaką księżna cieszyła się w okresie późniejszym (w XIX-XX w.) jako bohaterka literatury pięknej oraz osoba, której przypisywano wyjątkową rolę w Cerkwi prawosławnej. Życie i działalność Zofii Słuckiej nadal zresztą jest przedmiotem zainteresowania wielu osób, zwłaszcza że w kwietniu 1984 r. została ona uznana za świętą Kościoła prawosławnego (kanonizacja została dokonana przez Egzarchat Białoruski Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej). Literatura piękna, popularna i coraz częściej również literatura hagiograficzna dopisują niestety do biografii Zofii wiele faktów, które w rzeczywistości nie miały miejsca. Od autorki recenzowanej książki można było zatem oczekiwać, że zgodnie z tytułem wyjaśni nam, co jest mitem, a co rzeczywistością w biografii Olelkowiczówny. Jakkolwiek już na początku wypada zaznaczyć, że nie mogło się to w pełni udać, choćby dlatego, że autorka przynajmniej momentami zdaje się na równi traktować przekazy pochodzące z literatury naukowej oraz zawarte w literaturze popularnej czy też o charakterze hagiograficznym, a niemające pokrycia w źródłach. Na wstępie podkreślmy, że autorka zapoznała się z wielką liczbą publikacji o różnym charakterze. Bibliografia dołączona do książki jest obszerna, choć ma pewne luki. Upomniałbym się o obszerny artykuł Arkadiusza Czwołka poświęcony Januszowi Radziwiłłowi 1 , a także monografię Henryka Łowmiańskiego na temat województwa nowogródzkiego 2. Ponadto należy zaznaczyć, że czytając opracowanie A. Klechy, można odnieść wrażenie, że nie zawsze dogłębnie przeanalizowała ona treść niektórych prac naukowych, których tytuły znajdziemy w przypisach i Bibliografii. Podczas pisania pracy autorka wykorzystała liczne źródła drukowane i rękopiśmienne. Jeśli chodzi o te ostatnie, najważniejsze i najczęściej cytowane pochodziły z Archiwum Radziwiłłów (przechowywanego w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie) oraz z Archiwum Chodkiewiczów. W przypadku tego ostatniego zespołu autorka nie wie jednak, że stanowi on część Archiwum Narodowego w Krakowie (w książce błędnie zaznaczono, że wciąż znajduje się on w Wojewódzkim Archiwum

2014

Krakowski Rocznik Archiwalny, 2021

Ważną postacią w powojennym nauczycielskim środowisku Krakowa była Jadwiga Turkowska z domu Czarnecka (1889–1982), nauczycielka matematyki w II Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Jana III Sobieskiego. Znakomita pedagog, pracująca do 78. roku życia, wywarła wpływ na kilka pokoleń absolwentów krakowskich liceów. Córka zesłańców, była jedną z pierwszych kobiet, które zdobyły dyplom carskiego Uniwersytetu Petersburskiego. Odegrała też w okresie międzywojennym i w czasie II wojny światowej istotną rolę w szkolnictwie wileńskim. Udało się odnaleźć szereg informacji o rodzinie Jadwigi Turkowskiej, w tym omskie i wileńskie archiwalia, odtworzyć przebieg jej pracy zawodowej i zebrać wspomnienia o tej nietuzinkowej nauczycielce, z wdzięcznością zapamiętanej zarówno w kręgu rodziny i przyjaciół, jak i w gronie kolegów i uczniów z różnych etapów jej kariery. Jadwiga Turkowska née Czarnecka (1889–1982) An important figure in Krakow’s post-war teaching environment was Jadwiga Turkowska née Czarne...

Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, 2021

Андрій Гавінський, Олександр Позіховський, Поселення пізнього етапу трипільської культури в Подністров'ї .