NECİP FAZIL KISAKÜREK İDEOLOCYA ÖRGÜSÜ

İnsanın zaman ve mekânla (uzam) olan münasebeti, insanın kendisini zaman ve mekânın (uzamın) içinde anlamlı bir varlık olarak görmesiyle zaman ve mekânı kendisi için aşkın, en değerli hafıza kılmasıyla anlam kazanır. Varoluşun soylu oluş, kılış ve olgularının hepsi belirli bir zaman ve uzamın içinde varlık alanı kurar. Sanat ve edebiyat alanında da zaman-mekân/mekân zaman ilişkisi çok yönlü ve derin bir yapıya sahiptir. Mikhail Bakhtin de zaman- mekânın ilişkisi ve iç içeliğini kronotop kavramıyla açımlar. Mikhail Bakhtin, kronotop (zaman-uzam) kavramı ve teorisini, karnaval ve farklı edebî türlerin kendi anlatı evreni içinde o türün karakterini belirten zaman ve mekân biçimleri olduğunu belirtir. Zira kronotop (zaman-uzam) bağının temel amacı toplumsal yaşamın içinde tarihsel özgürlük taşıyan farklı zaman ve mekân düzlemlerini ortaya koymaktır. Bu bağlamda kronotopsal ilişki ağının şiirdeki açılımı zaman ve mekânın derin, çağrışımsal düzlemde imge, metafor ve simge boyutunda yeni bir yaratıcı görüngü tabaka ve anlamları oluşturur. Türk şiirinin en önemli şairlerinden biri olan Necip Fazıl Kısakürek’in şiirlerinde de zaman ve mekân iç içeliği önemli kronotopsal ilişkiler içerir. Necip Fazıl Kısakürek’in şiirlerinde yol kronotopu imge ve görüngülerinin oluşturduğu zaman-mekân ilişkisinin imgesel düzlemde ele alınmasını gerekli kılar. Necip Fazıl Kısakürek’in şiirlerinde oluşturduğu yol ve yolcuya dair olan kaldırım gibi kronotopları, “zaman-mekân bütünlüğü” bağlamında algı, olgu, sezgi, kurgu ve poetik ilişkileri ortaya koyar. Bu bağlamda Necip Fazıl Kısakürek şiirlerinde yol ve yola dair karşılaşma kronotopları; yol, kaldırım olarak bizatihi şiir öznesinin kendi varlığını açımladığı zaman-mekân bütünlüğünün imgesel ve görüngü hallerini açımlar. Anahtar sözcükler: Necip Fazıl Kısakürek, şiir, kronotop, yol, kaldırım

NECİP FAZIL KISAKÜREK’TE GENÇLİĞE BAKIŞ VE İDEAL GENÇLİK TASARIMI, 2018

Necip Fazıl Kısakürek is a pioneer artist who directs Turkish thought and literary world in the Republican era. Necip Fazıl; is an important artist who has come to the forefront with his talent, character, character and actor-challenger identity, and has been working on very large masses. The artist is the most important representative of the Islamic thinker in the early years of the Republic, in addition to his identity as a writer, with his belief in Islamism. Necip Fazıl is in the effort of raising a new generation / youth in many works, especially "İdeolocya Örgüsü". The ideal youth of Necip Fazıl emerged as an alternative, second way against the youth idealized by the present Republican ideology. Necip Fazıl's ideal youth; He chose Islam as an example religion, and as example personality Hz. He sees Muhammad role model. Necip Fazil's ideal youth tries to develop the world of thought through the Qur'an and hadiths. This ideal youth is a young person who tries to conceptualize the time and place where he or she lives, depending on the Islamic tradition, but who is open to change. In addition to Necip Fazil's idealized all-out enthusiasm, his moral stance is a model personality with character traits. The main aim of the artist is to create a representative personality that spreads towards the collective individual. In this work, Necip Fazıl's thought world has been examined from the various works written by him. the idea of the future thought and ideal youth was tried to be determined by going out of the works of the artist.

ÖZET Bir edebî metinde bulunan başka metinlere ait öğeler metinlerarasılık kavramı altında incelenmektedir. Her bir metnin yapısında metinlerarasılığın bulunması şart değildir. Bu durum, yazarın vermek istediği mesaja ve seçtiği anlatım tarzına bağlı olarak ortaya çıkar. Alıntı metin ile esas metindeki olay örgüsü ve kullanılan dilin özellikleri, bir uyum oluşturarak, yazara anlatmak istediği konuyu daha da geniş ve etkili bir biçimde ifade edebilme imkânı verir. Edebi metinlerdeki metinlerarasılık farklı şekillerde ortaya çıkmaktadır. Esas metinde kullanılan alıntı metin veya alıntı metnin daha küçük bir unsuru, yazarın tercihine göre esas metnin farklı yerlerinde kullanılabilir. Necip Fazıl Kısakürek şiirleri metinlerarasılık bakımından gayet zengin eserlerdir. Şair şiirlerinde metinlerarasılığın anıştırma, biçim (öge) değiştirme, alıntılama ve gönderme yapma gibi biçimlerinden yararlanmıştır. Şair şiirlerinde farklı metinlere açık ya da kapalı olarak göndermeler yaparak, farklı metinlerden alıntılar alarak eserin mazmun boyutunu derinleştirdiği gibi, mekanî boyutunu da genişletmiştir. ANAHTAR KELİMELER: metinlerarasılık, anıştırma, biçim değiştirme, alıntılama, gönderge yapma, esas metin, alıntı metin. ABSTRACT Elements belonging to other texts in a literary work are studied under the concept of intertextuality. Intertextuality is not necessarily present in the structure of every text. It occurs depending on the message the author wishes to convey and the style. Concordance between the prior text and the plot of the text in question as well as the language give the writer an opportunity to express the theme more broadly and effectively. Intertextuality in literature appears in different forms. The prior text used in the text in question or a smaller element of the prior text can be utilızed in different parts of the text in question according to the writer’s choice. The poems of Necip Fazıl Kısakürek are rich in terms of intertextuality. The poet employed such intertextual figures as allusions, changing the form (element), quotations, and references. The poet by referring to different texts in his poems this way or another, and by quoting different texts not only deepened the meaning of the work but also extended it in terms of space. Keywords: intertextuality, allusion, changing form, quotation, reference, text in question, prior text.

the Journal of Academic Social Sciences, 2016

Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 2014

Edebiyat ve toplum arasında bulunan çift yönlü ilişkinin bir sonucu olarak edebi eserlerde sosyal eleştiri sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Necip Fazıl Kısakürek'in 1934 sonrası yazdığı şiirlerde sosyal eleştiri önemli bir yer tutar. Necip Fazıl, kültür değişmelerine bağlı olarak ortaya çıkan toplumsal sorunların, zıt durumların, karmaşık toplum yapısının ifadesinde ve gelenek-modernite karşılaştırmasında "ev" ve "ağaç" metaforlarını değişik şekillerde kullanır. Bu çalışmada, söz konusu iki metafor üzerinden Necip Fazıl'ın sosyal eleştiri içerikli şiirleri incelenecektir.

Öz: Türk edebiyatında daha çok şair ve düşünür kimliğiyle tanınan Sezai Karakoç şiirlerinin ve düşünce yazılarının yanı sıra hikâye ve piyesler de yazmıştır. Hem şair ve düşünür kimliğinin ön planda olması hem de hikâye ve piyeslerinin diğer eserlerine göre sayıca azlığı Karakoç’un edebî eserleri üzerine yapılan çalışmaların şiirleri üzerine yoğunlaşmasına sebep olmuştur. Bu makalemizde Sezai Karakoç’un yayımladığı beş piyesi inceleyerek onun tiyatro yazarlığı yönü üzerine yapılan çalışmalara katkı sağlamayı amaçlamaktayız. Sezai Karakoç, makalemizde üzerinde duracağımız bu beş piyesini kaleme alırken taklit etme amacı gütmemiş olsa da özel bir hayranlık ve sevgi hissettiği Necip Fazıl Kısakürek’in piyeslerinden etkilenmiştir. Bunda Kısakürek ve Karakoç’un muhafazakâr dünya görüşünü benimsemeleri ile sanata bakış açılarındaki benzerlikler de etkili olmuştur. Karakoç’un piyesleri ile Kısakürek’in piyeslerini bu bağlamda mukayese ederek Karakoç’un piyeslerini yazarken hangi noktalarda Necip Fazıl’dan etkilendiğini somut olarak göstermeye çalışacağız.

Özet Bu çalışmada, Asaf Hâlet Çelebi ve Necip Fazıl Kısakürek’in Mansur başlıklı şiirleri, metin merkezli bir yakın okumayla karşılaştırılmıştır. Çelebi’nin Mevlevîlikle ilgisi, Mevlânâ ve Mevlevîlik adlı kitabı ile birlikte değerlendirildiğinde şiirde Mevlevilikteki semâ’ ayinindeki ritüellere gönderme yapıldığını düşündürmektedir. Şiirde sesi duyulan diyalojik öznenin, söylemlerinden hareketle “ölmeden evvel ölen bir Mevlevî dervişi”ni imlediği ve bu dervişin Mevlevî sema’ındaki dervişlerin ney/ sûr sesiyle dirilmeleri gibi “[bütün sesleri bir araya toplayan] büyük kös”ün [=sûrun] sesiyle yeniden dirildiği sonucuna ulaşılmıştır. Kısakürek’in şiiri ise metnin sunduğu imkânlar ışığında üç farklı anlam düzeyinde yorumlanmıştır: Birinci anlam düzeyinde Mansûr’un, Şeyh Şibli’yi galeyana gelen halktan korumaya çalıştığı; ikinci anlam düzeyinde Mansûr’un “gül” ve “çiçek” nesneleri vasıtasıyla bile olsa “atmak” eylemine iştirak eden Şeyh Şibli’ye incindiği; üçüncü anlam düzeyinde ise Mansûr için Allah yolunda kurban olmanın, Şeyh Şibli’nin merhameti ile idamdan kurtarılmaktan daha aziz kabul edildiği sonucuna ulaşılmıştır. Metinlerin çözümlenmesi sürecinde yer yer metinlerarası gönderimlere de işaret edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Asaf Hâlet Çelebi, Necip Fazıl Kısakürek, Mansûr, Şeyh Şiblî, Metin Merkezli Yakın Okuma. ASAF HÂLET ÇELEBI’S and NECIP FAZIL KISAKUREK’S MANSUR ENTITLED POEMS Abstract In this study, poems titled “Mansur” written by Asaf Halet Çelebi and Necip Fazıl Kısakürek were compared with text-based close reading. When the Mevleviyeh interest of Çelebi is considered together with his book named “Mevlana and Mevleviyeh”, it is thought that in his poem he refers to rituals in whirling ceremonies of Mevleviyeh. From the discourse of dialogical subject, it is concluded that he implies “a Mevlevi dervish who dies before actual death” and this dervish resurges with the sound of big kettledrum [=sûr] (which gathers all the sounds at one place) as the dervishes in Mevlevi whirling resurge with the sound of reed/sûr. The poem of Kısakürek was interpreted at three different content level in the light of opportunities provided by the text. It was concluded that in the first content level Mansur tries to protect Şeyh Şibli from agitated people, in the second content level Mansur is offended towards Şeyh Şibli who participates in the action of “throwing” even through “rose” and “flower” objects; in the third content level it is admitted by Mansur that being sacrificed for God is more sacred than being saved from execution with the mercy of Şeyh Şibli. Intertextual references were also pointed in specific parts in the process of analysis of text. Keywords: Asaf Halet Çelebi, Necip Fazıl Kısakürek, Mansûr, Şeyh Şibli, Text Based Close Reading.

Necip Fazıl Kısa Kürek ve Milli Marş Denemesi, 2024

1937 Yılında Ulus Gazetesi bir yıl sonra kutlanacak Cumhuriyetin 15. yıl dönümü için bir marş yarışması düzenler. Necip Fazıl'a da yarışmaya katılması teklif edilir. Ancak O, yarışmanın iptal edilip, yeni bir milli marş yazması şartıyla teklifi kabul eder. Amaç:" İstiklal Marşı yerine yeni bir milli marş yazmaktır". "Türk Milli Marşı" adıyla yazığı şiiri, 1938'de Atatürk'ün vefat etmesi sebebiyle kendisine takdim edilemez. Bu şiir daha sonra Büyük Doğu adıyla neşredilmiştir.