Terroryzm a wolność słowa - rozważania prawnomiędzynarodowe

2008

BEZPiECZENSTWO t e o r i a i p r a k t y k a Kazimierz Kraj Terroryzm zagrożeniem dla bezpieczeństwa międzynarodowego i praw człowieka Terroryzm współczesny jest zjawiskiem, którego przyczyny tkwią w skomplikowanych procesach społecznych, politycznych i religijnych. Znanych definicji terroryzmu funk cjonuje ponad dwieście. Oczywiście powstają nowe1. Po raz pierwszy słowa terro ryzm we współczesnym jego rozumieniu użyto podczas Konferencji Międzynarodo wego Stowarzyszenia Prawa Karnego w Brukseli2 w 1930 r. Konwencja Genewska z 16 listopada 1937 r. spróbowała opracować definicję terroryzmu. Ustalona wtedy definicja brzmiała: A kty terroryzm u w niniejszej konw encji o zn a cza ją działania p rz e stęp cze, skierow ane przeciw ko jakiem ukolw iek p a ństw u, je ś li zo sta ły p o d jęte z z a m iarem wywołania stra ch u w um ysłach p o szczeg ó ln ych osób, g ru p albo w sp o łeczeń stw ie3. Konwencja nie została ratyfikowana przez wym aganą liczbę jej sygnatariuszy i w związku z tym nie weszła w życie. W 1972 r. Komitet Prawny Organizacji Narodów Zjednoczonych debatował nad definicją terroryzmu międzynarodowego. Przy tej nie udanej próbie zdefiniowania zjawiska terroryzmu omawiano elementy, które powinny być brane pod uwagę przy formułowaniu pojęcia terroryzmu. Zaliczono do nich: dzia łalność przeciw osobom korzystającym z ochrony prawa międzynarodowego (głowy państw i rządów, dyplomaci), działalność prowadzącą do porywania samolotów pa sażerskich, "eksport gwałtu" i "eksport terroryzmu". Debata nie została rozstrzyg nięta. Aby uściślić na potrzeby artykułu charakter oraz przedmiot terroryzmu, posłużę się definicją zaw artą w rosyjskiej ustawie o przeciwdziałaniu terroryzmowi.

2017

Jednym z mierników popularności słowa terroryzm jest stale zwiększająca się liczba książek i artykułów, w których tytułach jest to słowo wymienione. Od siebie dodam, że tytuł to jeszcze nie wszystko. W całej masie publikacji dopiero w tekście Autorzy zaczynają się posługiwać słowem terroryzm. Można, więc stwierdzić, że w większości opracowań poświęconych bezpieczeństwu (z tym słowem w tytule) poruszy zagadnienie terroryzmu. Aby jednak stało się zadość tradycji, dwóch znakomitych Autorów, Sebastian Wojcie chowski i Przemysław Osiewicz, wydało monografię poświęconą terroryzmowi. Jej tytuł brzmi: Zrozumieć współczesny terroryzm. Wybrane aspekty fenomenu. Książka ukazała się na początku bieżącego roku. Sebastian Wojciechowski, pierwszy z Autorów jest profesorem zwyczajnym i kierownikiem Zakładu Studiów Strategicznych na Wydziale Nauk Politycz nych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jest ekspertem OBWE ds. bezpieczeństwa i terroryzmu, redaktorem naczelnym pisma "Przegląd Strate giczny". Pracuje również w renomowanym Instytucie Zachodnim. Jest Autorem licznych opracowań tematycznie związanych z problematyką terroryzmu i bezpieczeństwa. Należy tu wspomnieć m.in. o Leksykonie współczesnych organizacji terrorystycznych, którego był współautorem czy Terroryzm na początku X X I wieku. Drugi z Autorów, to Przemysław Osiewicz profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa. Stypendysta Fundacji Fulbrighta, m.in. członek zarządu poznańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych, International Political Science. Jest Autorem lub współautorem czterech monografii oraz licznych artykułów naukowych. Recenzowana książka została podzielona na dwie części. Pierwsza, mająca teoretycz ny charakter nosi tytuł Główne aspekty terroryzmu. Druga część-zatytułowana Wybrane przejawy terroryzmu-ma charakter pragmatyczny. Na część pierwszą składa się siedem rozdziałów, druga została podzielona na pięć części. W części pierwszej Autorzy podjęli się przedstawienia i omówienia ich zdaniem naj ważniejszych kwestii związanych z rozważaniami nad fenomenem terroryzmu. Omówione zostały następujące zagadnienia: podstawowe pojęcia związane z terroryzmem oraz ich znaczenie; przedstawiono genezę terroryzmu; pochylono się nad przyczynami terroryzmu współczesnego. Przeanalizowane zostały kluczowe elementy oraz rodzaje zagrożenia ter rorystycznego, typologia czy rodzaje terroryzmu. Następnie Autorzy przeszli do omówie nia zakresu i charakteru terroryzmu na początku XXI wieku. Pochylili się nad metodami działania terrorystów, motywami, które nimi kierują czy celami uderzeń. Przedostatni roz dział pierwszej części książki ukazuje skutki terroryzmu, ich różne wymiary począwszy od następstw politycznych czy ekonomicznych po skutki społeczne, psychologiczne oraz militarne. W końcowym rozdziale części pierwszej ukazano zagadnienie antyterroryzmu i kontrterroryzmu, wybrane modele oraz strategie przezwyciężania oraz zwalczania ter roryzmu, ocenę skuteczności działań czy instrumenty polityki anty(kontr)terrorystycznej, pojęcia wprowadzonego przez Autorów książki.

Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka, 2011

Zajmując się tematem terroryzmu w Rosji, warto wrócić do koncepcji niepopularnego dziś działacza politycznego i rewolucjonisty Włodzimierza Ulianowa. Lenin w swoich dociekaniach nad rewolucją socjalistyczną i budownictwem społeczeństwa bezklasowego wielokrotnie zajmował się rozważaniami na temat terroryzmu, terroru politycznego jako środka przydatnego (bądź nieprzydatnego) w walce o zdobycie władzy. Problematyką tą zajmował się, wypracowując m.in. koncepcję partii nowego typu oraz jej program 1 . Na podejście Lenina do sprawy terroru i terroryzmu miała wpływ śmierć jego starszego brata Aleksandra, straconego za udział w spisku na życie cara Aleksandra III. W Projekcie programu naszej partii, zajmując się zagadnieniami taktyki, uznał, że dyskusja nad zagadnieniem terroru powinna być podejmowana przez socjaldemokratów, ze względów taktycznych. "Aby nie pozostawić miejsca na niedomówienia, musimy zastrzec się od razu, że naszym osobistym zdaniem terror jest obecnie niecelowym środkiem walki, że partia (jako partia) powinna terror odrzucić (aż do zmiany warunków, która mogłaby pociągnąć za sobą zmianę taktyki) i skoncentrować wszystkie swe siły na sprawie wzmocnienia organizacji i regularnego dostarczania literatury" 2 . Podczas spotkania z Włodzimierzem Leninem w Londynie w 1903 roku przyszły lider partii kadetów Paweł Milukow wytykał bolszewikom ich polemikę w sprawie terroru. Miało to miejsce po zabójstwie ministra spraw wewnętrznych Sipiagina. Milukow wierzył, że wystarczą jeden-dwa udane zamachy terrorystyczne, a Rosja otrzyma konstytucję 3 . W artykule Dlaczego socjaldemokracja powinna wypowiedzieć zdecydowaną

Zeszyty Prawnicze, 2016

The Use of Drones in Combating International Terrorism from the Perspective of ‘ius ad bellum’Summary The increasing practice of using armed unmanned aerial vehicles (military UAVs, commonly known as drones) by some countries to eliminate suspected terrorists raises a number of controversies from the perspective of international law. These controversies are also related to the specific features of military UAVs, which make it possible to kill targeted individuals without risk to the military personnel of the country concerned, and thereby may encourage the abusive interpretation of the applicable legal regulations. This article discusses these issues from the perspective of ius ad bellum, in particular the right to self-defence. It shows the main controversial points on the scope of invoking the right to self-defence in such cases, in particular the possibility of invoking the right to self-defence in response to an attack by a non-state entity, the question of pre-emptive self-defe...

2018

Kazimierz Kraj dr, Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu ROSJA I CHINY-WALKA Z TERRORYZMEM Wprowadzenie W artykule poruszam, oczywiście w wielkim skrócie, zagadnienie zwalczania terroryzmu w Federacji Rosyjskiej oraz w Chińskiej Republice Ludowej. Na przykładzie rozwiązań prawnych wskazuję, jak trudnym i czasochłonnym jest stworzenie właściwych regulacji prawnych oraz ram organizacyjnych dla jego skutecznego zwalczania. Przedstawiam współdziałanie państw-członków Szanghajskiej Organizacji Współpracy-w zakresie zwalczania terroryzmu, ekstremizmu i separatyzmu. Opisuję jedną z nielicznych struktur międzynarodowych-Regionalną Strukturę Antyterrorystyczną SOW-będącą narzędziem tej międzynarodowej wspólnoty w walce z terroryzmem. Tematyka artykułu jest (była) poruszana w niewielu polskojęzycznych publikacjach, stanowiąc tym samym interesujący i praktycznie dziewiczy obszar badawczy. Charakterystyka terroryzmu w FR Jedną z politycznych przyczyn wzrostu zagrożenia terrorystycznego w Rosji była wieloletnia niestabilność Północnego Kaukazu, trwająca od końca lat osiemdziesiątych XX wieku. Dwie wojny czeczeńskie oraz nie w pełni rozwiązane problemy społeczno-ekonomiczne regionu powodują, że polityczno-społeczna sytuacja w tej

Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego

Regulacje rangi konstytucyjnej i ustawowej w sprawie stanu wyjątkowego mają za cel zapewnienie skutecznego funkcjonowania państwa w warunkach kryzysowych w sferze wewnętrznej i doprowadzenie do jak najszybszej restytucji stanu normalnego. Polski ustawodawca przewiduje niezwykle restrykcyjny model reżimu stanu wyjątkowego w zakresie korzystania z konstytucyjnie zagwarantowanych wolności i praw człowieka i obywatela. Zwłaszcza w sferze wolności osobistej jednostki obostrzenia są jeszcze większe niż w wypadku wprowadzenia stanu wojennego.

2019

Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem, 2021

The aim of the study is to answer the question whether the way the system of criminal responsibility is shaped in classical Sharia law influences the characteristics of Islam understood as a political system seen as a total theocracy. The article presents the basic assumptions of the criminal law in Islam, focusing on the categories of crimes distinguished by traditional Muslim jurisprudence. The perceived features of Koranic criminal law regulation are juxtaposed with the attributes of criminal law of non-democratic systems, which leads to the conclusion that in the sphere of criminal law, there are many elements the two systems have in common. The individual's position and the degree of protecting their rights resulting from the criminal law of Islam seem to make it impossible for a system based on classical Islamic law to meet the requirements of a modern democratic state.

2007

Część pierwsza: Strategia bezpieczeństwa Polski i Niemiec w kontekście nowych zagrożeń i wyzwań 33 Ryszard Zięba: Bezpieczeństwo międzynarodowe w pierwszej dekadzie XXI wieku w kontekście nowych wyzwań i zagrożeń 49 Marcin Lasoń: Polska strategia bezpieczeństwa narodowego na początku XXI wieku 65 Aleksandra Zięba: Strategia bezpieczeństwa Niemiec w pierwszej dekadzie XXI wieku Część druga: Polska i Niemcy w transatlantyckich i europejskich strukturach bezpieczeństwa 81 Mieczysław Stolarczyk: Polska i Niemcy wokół głównych kontrowersji w relacjach transatlantyckich w dziedzinie bezpieczeństwa na początku XXI wieku 107 Piotr Mickiewicz: Sojusz Północnoatlantycki w polskiej koncepcji oddziaływania międzynarodowego 121 Bogdan Koszel: Niemcy i Polska wobec Europejskiej Polityki Zagranicznej, Bezpieczeństwa i Obrony Unii Europejskiej 139 Michał Chorośnicki: Implikacje zwalczania terroryzmu międzynarodowego w Europie dla Polski 151 Hans Martin Sieg: Otoczenie Polski i Niemiec w kontekście polityki bezpieczeństwa w XXI wieku 171 Adam Sokołowski: Współpraca wojskowa Polski, Niemiec i Danii w ramach NATO na przykładzie wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego w Szczecinie Krakowskie Studia Międzynarodowe Erhard Cziomer POLSKA I NIEMCY WOBEC WYZWAŃ BEZPIECZEŃSTWA MIĘDZYNARODOWEGO NA TLE EWOLUCJI WSPÓŁPRACY WZAJEMNEJ W PIERWSZEJ DEKADZIE XXI WIEKU

Przegląd Sejmowy, 2020

W artykule przedstawiono zagadnienia prawne związane z ubojem rytualnym w okresie międzywojennym (1918-1939) na szerokim tle toczonych wówczas debat w publicystyce oraz parlamencie. Szczegółowo została opisana argumentacja zarówno zwolenników, jak i przeciwników uboju rytualnego. Wskazano, że zwolennicy wprowadzenia zakazu sięgali najczęściej po argumenty ekonomiczne, dotyczące potrzeby uregulowania rynku mięsa, podczas gdy przeciwnicy zakazu (głównie wyznawcy judaizmu) dowodzili, że zakaz godzi w konstytucyjne gwarancje wolności wyznania. Autorzy przeanalizowali prace ustawodawcze prowadzące do uchwalenia ustawy z dnia 17 kwietnia 1936 r. o uboju zwierząt gospodarskich w rzeźniach (Dz.U. nr 29, poz. 237), która ograniczyła ubój rytualny, a także prace parlamentarne nad wprowadzeniem całkowitego zakazu uboju rytualnego w marcu 1938 r. i w marcu 1939 r.