Academia.eduAcademia.edu

ΘΡΗΝΟΣ ΚΑΙ ΝΟΣΤΟΣ. Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΜΥΘΟΥ ΣΤΟΝ ΚΑΒΑΦΗ.docx

Profile image of Stergiani ZanekaStergiani Zaneka

Key takeaways

  • Ο Καβάφης, καθώς γράφει χρησιμοποιώντας το πλαίσιο του μύθου του Οδυσσέα και της Ιθάκης του, δίνει σε αυτόν τον μύθο τη δικιά του ερμηνεία, επιβάλλοντάς του να εκφράσει αυτό που ο ίδιος επιθυμεί.
  • Ο Οδυσσέας είναι διχασμένος μεταξύ της επιθυμίας του να μείνει πιστός στην οικογένειά του, στον λαό του, και της επιθυμίας να σβήσει τη δίψα της περιέργειας του για τον κόσμο και να ικανοποιήσει τον πόθο του για περιπέτεια.
  • Του Τηλεμάχου την στοργήν, την πίστιν της Πηνελόπης, του πατρός το γήρας, τους παλαιούς του φίλους, του λαού του αφοσιωμένου την αγάπην, και την ειρήνην και ανάπαυσιν του οίκου εβαρύνθη.
  • Έτσι και η Καβαφική ειρωνεία ξεδιπλώνεται σ' όλο το μεγαλείο της στα «Άλογα του Αχιλλέως», απέναντι στο άνθρωπο και τις μεταφυσικές του αναζητήσεις, το Θεό και τις θεολογικές επιταγές του, τη φύση και τις εκλεκτικές επιλογές της, τη μοίρα και τις αναπόδραστες νομοτέλειές της.
  • Είναι ο μύθος του ποιητή-φιλοσόφου που επεμβαίνει αισθητικά στην απορητική διαδικασία του ανθρώπου για την τραγικότητα της ζωής, που μεταμορφώνει το λόγο του μύθου σε δημιουργικό λειτουργό της ποιητικής αλήθειας.

Related papers

Καβάφης και αρχαίο θέατρο
Effrosyni Kostara

2014

<jats:p>Στην παρούσα διατριβή εξετάζεται η ποικιλόμορφη και πολυδιάστατη παρουσία του αρχαίου θεάτρου στο καβαφικό έργο· πιο συγκεκριμένα επιχειρείται η συγκεντρωτική καταγραφή και φιλολογική ανάλυση όλων των έργων του ποιητή που συνδέονται, άμεσα ή έμμεσα, με το αρχαίο θέατρο. Όπως διαπιστώνεται, η προσέγγιση του αρχαίου θεάτρου από τον Καβάφη εξελίσσεται σταδιακά κατά την ποιητική διαδρομή του από το Ρομαντισμό στον Παρνασσισμό και το Συμβολισμό (περίοδος κατά την οποία εντοπίζονται και τα περισσότερα από τα ποιήματα της συγκεκριμένης θεματικής), και στη συνέχεια στο Ρεαλισμό, καθώς ο ποιητής ακολουθεί την ιστορική εξέλιξη του θεάτρου από την κλασική περίοδο (5ος αι. π.Χ.) έως την ελληνιστική / ελληνορωμαϊκή περίοδο (4ος αι. π.Χ. - 1ος αι. μ.Χ.) και την ύστερη αρχαιότητα (4ος - 5ος αι. μ.Χ.), μια φθίνουσα πορεία προς την παρακμή. Παρά το γεγονός ότι η εξέταση των έργων της πρώιμης ποιητικής περιόδου (1882;-1903), όπως και των έργων της ώριμης ποίησής του (1913-1929), αποκαλύπτει την απουσία μιας ενιαίας μεθόδου προβολής και «χρήσης» του αρχαίου θεάτρου από τον Καβάφη -σχεδόν κάθε αναφορά εστιάζει σε κάποιο διαφορετικό σημείο από ένα σύνολο ετερόκλιτων στοιχείων (κείμενα, θεματικές, χώρος, τεχνικές κ.λπ.)-, ωστόσο βασικό συνδετικό στοιχείο των έργων της ωριμότητας αποτελεί η σταθερή ένταξη του αρχαίου θεάτρου σ' ένα ευρύτερο πλαίσιο παρακμής -με έμφαση στο ερωτικό στοιχείο-, σε τέτοιο, μάλιστα, βαθμό, ώστε να μετατρέπεται πλέον σε βασικό σύμβολο παρακμής. Κατά τη διεξαγωγή της έρευνας εξετάστηκαν, επιπλέον, και άλλα επιμέρους θέματα, όπως η επαφή του Καβάφη με το αρχαίο θέατρο ως αναγνώστη και θεατή (γνώση και χρήση εκδόσεων αρχαίων κειμένων και σχετικών μελετών, παρακολούθηση παραστάσεων αρχαίου δράματος, ενδιαφέρον για τις Δελφικές Εορτές, γνωριμία με ηθοποιούς της εποχής του κ.λπ.), η ιδιάζουσα στάση του απέναντι στην αρχαία τραγωδία, που καταδεικνύεται από την προφανή απροθυμία του να συμπεριλάβει ποιήματα που σχετίζονται με αυτή στην επίσημη ποίησή του, και η ποιητική «αναμέτρησή» του με τον Αισχύλο, τον σημαντικότερο εκπρόσωπο του αρχαίου δράματος στο έργο του. Παράλληλα, μελετήθηκαν ειδικότερα ζητήματα της ιστορίας του αρχαίου θεάτρου, που απαντούν στην ποίησή του: η σχέση αρχαίου θεάτρου και σοφιστικής· η θέση του θεάτρου στη σύγκρουση Χριστιανισμού - ειδωλολατρίας (και ο ρόλος του Ιουλιανού του Παραβάτη)· η θέση των ηθοποιών στην κοινωνία των πρώτων χριστιανικών αιώνων έως και την ύστερη αρχαιότητα. Επιπλέον, στη διατριβή ερευνάται η ευρύτερη αφομοίωση στοιχείων του αρχαίου θεάτρου στην ποίηση του Καβάφη, κυρίως στα ιστορικά ποιήματά του: απόηχος τραγικών μοτίβων και θεμάτων, όπως και επιμέρους στοιχεία τεχνικής (τραγική ειρωνεία, περιπέτεια, από μηχανής θεοί, χορός, αγγελιαφόροι, βωβά πρόσωπα κ.ά.). Τέλος, εξετάζεται η ειδικότερη σύνδεση στην καβαφική ποίηση του αρχαίου θεάτρου με το τελετουργικό στοιχείο.</jats:p>

View PDFchevron_right
Από το χάρισμα στη γνώση: η ίαση του σώματος και της ψυχής στον κόσμο των μοναχών του 4ου αι
Stefanos Paraskevaidis

2015

View PDFchevron_right
Η λειτουργία της αισχρολογίας στους Αχαρνής και την Ειρήνη του Αριστοφάνη
Βασίλης Τάσσης

2008

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ Η αντιμετώπιση της αριστοφανικής αισχρολογίας όχι απλώς ως ενός παραδοσιακού στοιχείου της Αρχαίας Κωμωδίας που συνδέεται με την καταγωγή της, αλλά ως δραματουργικού στοιχείου που σχετίζεται με την πλοκή και λειτουργεί αποκαλυπτικά για τον χαρακτήρα των δραματικών προσώπων, εδραιώθηκε κυρίως με το βιβλίο της T. M. De Wit-Τak «Lysistrata»:Vrede, Vrouw en Obsceniteit bij Aristophanes το 1967 1 και την επόμενη χρονιά με το άρθρο της «The function of obscenity in Aristophanes' Thesmophoriazusae and Ecclesiazusae» 2. Ενδεικτικό της απήχησης των απόψεων αυτών είναι ότι το 1973 ο V. Marston, στην διατριβή του Aristophanes' Use of Obscenity, τις εφαρμόζει και τις επιβεβαιώνει στους Αχ., τους Ιππ., τους Όρν., τους Βατρ. και τον Πλ. (98-101). Το 1975 εκδόθηκε η μελέτη του J. Henderson Maculate Muse 3 , η οποία, έπειτα και από την επανέκδοσή της το 1991, παραμένει το βασικό εγχειρίδιο για την αισχρολογία στον Αρ. και την Αρχαία Κωμωδία γενικότερα. Ο Henderson ανιχνεύει την προέλευση της αισχρολογίας στον ιωνικό Ίαμβο και στις τελετές που ήταν αφιερωμένες στον Διόνυσο και την Δήμητρα (13-20). Διαχωρίζει την αισχρολογία από την πορνογραφία και πιστεύει πως η ευχαρίστηση για τους θεατές πήγαζε από την έκθεση στο όνειδος δραματικών ή εξωδραματικών προσώπων, συνεπώς εμπεριέχει ένα είδος επιθετικότητας, την οποία άλλωστε εκφράζει, αλλά δίχως φυσική βία (7-12). Είναι ο πρώτος που συντάσσει τυπολογία της αισχρολογίας (30-55). Υιοθετώντας τις αρχές της Wit-Τak 1 Bλ. αγγλική περίληψη του βιβλίου, §III.3 2 Παλαιότερα οι μελετητές είχαν εστιάσει το ενδιαφέρον τους στην διερεύνηση της αισχρολογίας ως στοιχείου που θα αποκάλυπτε την σχέση της Αρχαίας Κωμωδίας με θρησκευτικές τελετουργίες και με την Δωρική Φάρσα ή την Μεγαρική Κωμωδία. Βλ. F. M.

View PDFchevron_right
Καβάφης: Ημέρες του “Κ”
Michael Tsianikas

2013

focuses on a new approach regarding Kavafis' poetry: reading it from the perspective of the fictional "character". Reading Kavafis' poetry we can easily realise that almost all individuals in his poems are not represented as traditional heroes but rather as contemporary characters, regardless of whether they are living in Alexandria, at the beginning of the 20th century or two thousand years ago, in any place around the Mediterranean. This choice makes them fresh, real, almost tangible and corresponds to the aesthetic expectations of the 20th and 21st century readers. Following this critical line, it became obvious to us that the main path to better understand Kavafis is the concept of the "subject": how it was represented and transformed in the context of the western literature in general and in the area of Modern Greek literature in particular, during the last two centuries or so; when, where and how the traditionally multi-potential subject was challenged and why. The Parisian poet Charles Baudelaire was an important key point to start with on one hand and Franz Kafka, from Prague, almost an ending point: in a space of less than a half of a century the fictional subject was totally dismantled. Kavafis is situated in the middle of this extraordinary transition, pointing in both directions in a less dramatic way but full of dramatisation, while Modern Greek poetry was experiencing its own transformations. From Andreas Kalvos to Kostas Karyotakis, Modern Greek poetry emerges as a beginning and an end. Both such radically different poets, yet paradoxically, not so far away from each other, just like two different "days" under Kavafian terms and conditions.

View PDFchevron_right
ΜΙΑ ΕΠΤΑΕΤΙΑ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ: ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΣΤΑ ΕΤΗ 1366-1373 (Η διαμάχη Ανδρονίκου και Ιωάννη Ε΄των Παλαιολόγων).
Polymnia Katsoni

2002

View PDFchevron_right

Related topics

  • Philosophy
  • Literature