METAFİZİĞİN YENİDEN ELENMESİ VE GAVAGAI'NİN ONTOLOJİK GÖRECELİĞİ

METAFİZİĞİN MANTIKSAL KÖKENLERİ: NASÎRÜDDÎN TÛSÎ’NİN NEFSÜ’L-EMR ANLAYIŞINA GİRİŞ, 2021

Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz, izin almadan hiçbir yolla çoğaltılamaz.

MAKALE, 2020

Değişen dünya düzeni, teknolojik gelişmeler, yeni medyatik ortamlar, yeni tekno-kültür ve tekno-konformist yapıların oluşması sanatın içeriğini değiştirmiştir. Zaman ve mekan ile bağlantılı olarak sanat anlayışındaki değişkenliklerin, sosyokültürel süreçlerle paralellik gösterebileceğini ifade eden sanatçı Engin Güney, yeni medya teknolojilerinin gelişimi ve tekno-kültürel değişimlerin, sanatın içerik ve ifade ediliş biçimini etkilediğini nitelendirmiştir. Karışık teknikte eserler üreten Güney, toplumdaki kültürel değişimi, kimlik bunalımını, sanal ortamların insanları sürüklemiş olduğu psikolojik durumu eserlerinde incelemiştir. Bu bağlamda araştırmada, Güney tarafından ‘‘çıkmazlara doğru, dijitalizasyon’’ serileriyle oluşturulmuş eserlerdeki metaforların belirlenmesi ve metaforların hangi düşünceyle kullanıldıklarının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Ayrıca Güney’in eserlerinde saptanan metaforlar ve anlamlarının farklı sanatçıların eserlerindeki benzer metaforlar ile karşılaştırılarak nitelendirilmesi hedeflenmiştir. Araştırmada, nitel araştırma desenlerinden durum çalışmaları deseni kullanılmıştır. Araştırmanın verileri, yarı yapılandırılmış sorulardan elde edilerek betimsel analiz ile yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda Güney’in, teknolojik gelişmeye bağlı olarak toplumun kültürel değişimindeki psikolojik yapısı, manevi değerlerin azalması, sanal ortamlara olan bağlılığın artması gibi durumları ‘‘karınca, insan, labirent, 1-0’’ metaforları aracılığıyla ifade ettiği belirlenmiştir. Metaforlar farklı anlamlar taşırken hepsinin ortak özelliği birey ve toplumu esas almasıyla ön plana çıkmıştır. Bu noktada sanatçı, yaptığı çalışmalarda günümüzün toplumsal problemleri üzerine yoğunlaşarak sanatçı ve toplum arasındaki bağın önemine vurgu yapmıştır. Abstract The changing world order, technological developments, new media environments, new techno-culture and the formation of technoconformist structures have changed the content of art. Stating that the variations in the understanding of art in connection with time and space may be parallel to sociocultural processes, the artist Engin Guney described that the development of new media technologies and techno-cultural changes affect the content and expression of art. Guney, who produces works in mixed techniques, examined the cultural change in society, the identity crisis, and the psychological situation that virtual environments have dragged people in his works. In this context, in this research, it was aimed to determine the metaphors in the works created by the series '' towards deadlocks, digitalization '' by Guney and to reveal with which idea the metaphors were used. In addition, it is aimed to characterize the metaphors and their meanings determined in the works of the Guney by comparing them with similar metaphors in the works of different artists. The case studies design, one of the qualitative research designs, was used in the study. The research data were obtained from semi-structured questions and interpreted with descriptive analysis. As a result of the research, it was determined that Guney expresses situations such as the psychological structure of the cultural change of the society, decrease in spiritual values, increase in dependence on virtual environments depending on the technological development through the metaphors "ant, human, labyrinth, 1-0". While the metaphors have different meanings, the common feature of all of them comes to the fore with the individual and society as a basis. At this point, the artist emphasized the importance of the connection between the artist and society by focusing on today's social problems in his works.

TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 2018

Ali Şîr Nevâyî’nin Mecâlisü’n-nefâyis adlı şuara tezkiresi, kullanılan biyografik ögeler açısından titizlikle hazırlanmış; tezkirede, şairlere ilişkin türlü özellikler ayrıntılı olarak işlenmiştir. Özellikle Nevâyî’nin şairlerle ilgili tanıklıkları, kişisel değerlendirmeleri, onların sanat yönleri ya da eserleri hakkındaki görüşleri, esere zenginlik ve özgünlük katmaktadır. Mecâlisü’n-nefâyis’teki biyografik ögeler, şairlerin tanıtımını sağlamak; kaydedilmek suretiyle onları ve eserlerini kalıcı kılmak dışında, dönemin sosyal ve kültürel yapısıyla ilgili çok sayıda bilgi ve malzeme içermektedir. Bu çalışmada, Mecâlisü’n-nefâyis’teki biyografik ögeler; dolayısıyla tezkire yazarının bu doğrultudaki malzemesi, şairlere ilişkin değerlendirmelerin kapsamı ve içeriği belirlenmiştir. Eserde şairler; eser, üslup, edebî kişilik, şairlik yeteneği gibi yönleriyle birlikte aile ve akrabalık ilişkilerinden, mesleklerine, toplumsal konumlarına, ilgi alanlarına, vücut biçimlerine, sağlık durumlarına, huylarına, türlü sanat ve spor dallarındaki hünerlerine, ölüm nedenlerine, mezar yerlerine kadar çok geniş bir yelpazede ele alınmıştır. Bu bilgiler, hem Nevâyî’nin tanıklıklarına hem de duyumlarına dayanmaktadır. Eserde, ele alınan şairlerle ilgili türlü yorumlara ve değerlendirmelere destek olabilecek pek çok örnek olay, söylenti vb. de yer almıştır. Çalışmada, söz konusu biyografik ögelere ilişkin tematik bir sınıflandırma yapılmış ve her madde başı için özgün metinden seçilen örnekler kullanılmıştır.

Meta fetişizmi, " endüstri " ya da " sermayenin " artık " şeyler " üretiminin üstüne çıkıp, " ilişkilerin " üretimine dayalı bir toplumsal süreç olarak tasvir edilebilir. Meta fetişizmi öznenin, nesne haline gelmesidir. İnsani özelliklerin nesnelere atfedilmesi ve bu özelliklerin nesneler (metalar) tarafından yönetilmesi, yönlendirilmesidir. Nesnelerin insan emeği ile yaratıldığını unutup, kendi bünyelerinde bir değer taşladıklarını ve bu değerin de " göklerden " geldiğini düşünmemiz meta-fetişizmi ve rasyonalizasyonun sürekli tekrarı ile pekişmektedir. Marx bu durumu bilinçli hayat etkinliği olarak adlandırmaktadır: " Bilinçli hayat etkinliği insanı hayvanca hayat etkinliğinden dolaysız biçimde ayırır. İşte bundan ötürü insan bir tür varlığıdır. Ya da sadece bir tür varlığı olduğu için bilinçli bir varlıktır, yani, kendi hayatı insan için bir nesnedir. Yalnız bundan ötürü etkinliği özgür ve etkinliktir. Yabancılaşmış emek bu ilişkiyi tersine çevirir, öyle ki insan bilinçli bir varlık olduğu için kendi hayat etkinliğini, özvarlığını, varoluşunu basit bir araç yapar. " (1844 El Yazmaları, s. 81)

How Metaphors Work in Proverbs, 2010

Atasözlerinin iletmek istediği düşünceyi kimi edebî sanatlardan yararlanarak ortaya koyan bir söz formu olduğuna, atasözlerine odaklanan pek çok yazıda değinilmiştir. Şükrü Elçin, "Atalar Sözü" adlı yazısında şunları dile getirir:

Uluslararası Dengbejlik Kültürü ve Dengbejler Sempozyumu, 2019

Bu çalışmada, dengbejlik geleneğinin şehre güzelleme yapılan şehrengiz niteliği sorgulanmaktadır. Kökeni divan edebiyatında olan şehrengizlerde, kentin güzelliklerine ek olarak, “kentin güzelleri” de anlatılır. Güzellik şehrengizlerde kentin ve kentlilerin birlikte kotardıkları bir olgudur. Bu eserlerin başında şehirle ilgili çok genel bilgiler verilir ve şehre övgü düzülür. Bazen bahar ve tabiat tasvirleri yapıldıktan sonra, bir şehirdeki güzellerin bir veya iki beyitlik tanımları verilir. Bu güzeller güzellikleriyle şehri birbirine kattıklarından, eserlere 'Şehr-engiz', yani Şehir Karıştıran denilmiştir. Dengbejlik ise genellikle suskun bir coğrafyanın sesi olarak işlev görür. Bu sessizliğin sesini en iyi aktaran yazarlardan biri olan Mehmed Uzun’un açtığı yoldan hareketle, çalışmada, dengbejlerin sözünde de şehre ve doğaya ait sesler aranmıştır.

Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 2015

HARMANCI, M., “Ali Cengiz Hikayesi İzdüşümünde Kahramanın Görünmez Gücü: Metamorfoz”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi , Sayı: 32, 2015, ss. 209-228. ÖZET Edebi geleneklerde yer alan tip ve motiflerin bir kısmı dünya halkları arasında umumiyet arz ederken bir bölümü de toplumlara özgü kültürel kodlardan kaynağını alır. Kahramanı karşılaştığı zorluklardan kurtarma, başarıya ulaştırma, sorunlara çözüm getirme gibi çeşitli fonksiyonlar üstlenen değişim ya da metamorfoz motifi pek çok ulusun edebi nevilerinde olduğu gibi Türk Edebiyat geleneğinde de yer bulur. Destandan menkıbelere kadar geniş bir perspektifte karşımıza çıkan değişim motifi, zaman içinde değişim oyunu adı verebileceğimiz bir strateji formuna bürünerek edebiyat sahnesine çıkar. Kahramanlığı ispat etmek, gücü eline geçirdiğini göstermek için kullanılan bu form zamanla Ali Cengiz Oyunu adıyla da anılmaya başlar. Günümüzde de "kurnazca ve hilece düzen" anlamıyla özdeşleşen Ali Cengiz Oyunu deyimi, "âl-i Cengiz" yani "Cengiz Hilesi", "Moğol Oyunu" karşılığı bir ifadenin, zaman içerisinde özelleşmesiyle oluşmuş ve şiirlerde, masallarda, destanlarda, hikayelerde karşımıza çıkan hileli değişimlerin her biri için "Ali Cengiz Oyunu" ifadesi kullanılmaya başlamıştır. Bu çalışmada İtimat Kütüphanesi tarafından "Milli Masallarımız" serisi içinde Arap alfabesi ile basılmış bulunan "Ali Cengiz Hikâyesi" başlıklı yazmanın günümüz alfabesine çevirisi yapılmış, bu hikaye izdüşümünde metamorfoz motifi ve değişim oyununun kullanımı ortaya konmaya çalışılmıştır. Hikayede sıradan bir delikanlının Ali Cengiz isimli ustadan, aynı isimli değişim oyununu öğrenmek için çıktığı kahramanlık yolculuğu, kahramanlık mitosuna uygun olarak geçirdiği aşamalar ve değişim oyununu aslında kimsenin öğrenmesini istemeyen ustasını onun yöntemlerini kullanarak alt etmesi ele alınır. Şekil değiştirmenin karşılıklı değişim hamleleriyle rakibini alt etmeye yönelik bir yarış haline geldiği Ali Cengiz Oyunu'nda galip gelen kahramanlaşma serüvenini de başarıyla tamamlamış olur. Anahtar Kelimeler Ali Cengiz, metamorfoz, hile IN THE PROJECTION OF ALİ CENGİZ STORY HERO'S INVISIBLE POWER: METAMORPHOSIS Abstract Some of the types and motifs located in the literary tradition is universal, some are specific to the community. Change or metamorphosis motif, get rid of the difficulties faced by the hero, solutions to

Felsefi Düşün, 2017

Ontik-ontolojik ayrımını Martin Heidegger Basic Problems of Phenomenology adlı çalışmasında ve 1929 tarihli “On The Essence Of Ground” adlı makalesinde felsefeye kazandırmış ve daha sonra bu ayrımı birçok çalışmasında zemin olarak kullanmıştır. Ontolojik Fark olarak adlandırılan söz konusu ayrım, Heidegger tarafından teşhis edilmiş olsa dahi esasında bir gerçeklik olarak felsefenin başlangıcından itibaren zımni olarak mevcuttur. Zira ilk soru olan ‘varolanlara varlığını veren şey nedir’ ya da bilindik adıyla arkhê sorusu esasında içinde ontolojik fark problemini barındıran bir sorudur. Heidegger’in felsefe tarihini yeniden ele alması da onun ontolojik fark problemini bu bağlamda ele aldığının göstergesidir. Varlığın tarihini bu biçimde okumak felsefe tarihindeki en radikal adımlardan biridir şüphesiz. Biz bu çalışmada, söz konusu ayrımı Aristoteles’in Metafizik’inin dokuzuncu kitabı olan Theta’nın ilk bölümünde ortaya konan dynamis kavramını, ontik-ontolojik ayrımı üzerinden inceledik. Bu hususta ilk olarak energeia, entelekheia ve kinêsis kavramlarına değinilmiştir. Ardından ontolojik fark çerçevesinde etkin, edilgin ve yokluk olarak dynamis kavramı incelenmiştir.

ÖZET İsmail Tunalı; Nicolai Hartmann ve Roman Ingarden'ın fikirlerinden faydalanarak ontolojik tahlil yöntemini geliştirir. Söz konusu yaklaşımın esası, sanat eserinin ön-yapı ve arka-yapı diye adlandırılan iki temel tabakaya ayrılmasıdır. Ön-yapıdan kastedilen şey sanat eserini meydana getiren malzemedir. Arka-yapı ise anlam birimleri, nesne, karakter ve kader tabakalarından meydana gelir. Her bir tabaka bir önceki tabakanın oluşmasına zemin hazırladığı için metni oluşturan tabakalar ontik bütünlük gösterir. İsmail Tunalı; Nikolai Hartmann ve Roman Ingarden'ın ontoloji ile ilgili düşüncelerini eklektik biçimde bir araya getirerek geliştirdiği bu yöntem, zamanla araştırmacılar tarafından geliştirilerek divan şiiri metinlerine uygulanır. Ontolojik yaklaşıma göre her sanat eseri gibi edebi eserler de bazı tabakalardan oluşur. En alt tabakada edebiyat eserinin meydana getiren malzeme, sesler vardır; ses tabakası aynı zamanda metnin ön-yapısını oluşturur. Ses tabakasının hemen üstünde anlamlı birlikler kuran semantik tabaka, onun üstündeyse sırasıyla obje, karakter ve kader tabakaları bulunur. Polifonik bir görüntü çizen edebi metinler, ontik bir bütünlüğe sahiptirler. Ontolojik yöntemde, metin en alt tabakadan başlanarak çözümlenir. Sanatçının edebi şahsiyetine ve metnin kendine has birtakım özelliklerine göre tabakalar şekillenir. Tabakalarda bulunan bütün unsurlara ulaşmak mümkün olamayacağı gibi bu unsurların hepsinin bir edebi metinde bulunacağına dair bir kaide de yoktur. Bu çalışmanın amacı, ontolojik yöntemin temel özelliklerini ele almak ve ontolojik yöntem ile Şey Gâlib'in " hep senünçindür " redifli gazelini incelemektir. ABSTRACT Ismail Tunalı improves the ontological assay method by Nicolai Hartmann and Roman Ingarden's ideas. Theprinciple of this assay method is artwork separated into two basic layers called backyard and front-yard. Front-yard means work of art's meterials. Backyard means meanin gunits, object, character and destiny layers. The layers of the text indicates ontical integrity becasue each layer pronet ooccur previous layer. The ontological assay method * Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu tespit edilmiştir.