Teoria i filozofia prawa - Repetytorium

Czasopismo Prawno-Historyczne, 2018

Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza dyspozycji przepisów zawartych w poszczególnych nowelach z uwzględnieniem systematyki repudiów przyjętej przez Justyniana. W kolejności zostaną wyjaśnione przepisy regulujące kwestię repudium propter iustam causam, repudium bona gratia oraz repudium sine iusta causa oraz omówione skutki prawne, jakie wynikały z ich dokonania. Artykuł powinien przynieść odpowiedź na pytanie, w jakim stopniu Justynian ograniczył starożytną zasadę wolności w sprawach małżeńskich 2 . I. Wbrew idei chrześcijańskiej o nierozerwalności małżeństwa 3 Justynian podkreślał, że małżeństwo, analogicznie do innych więzi ludzkich, jest rozerwalne. Ku tej idei skłonił się w sposób jednoznaczny w Noweli 22 z 535 roku. Przede wszystkim powtórzył w niej słuszne powody repudium wymienione w C. 5,17,8 i w C. 5,17,11,2 4 . W Nov. 22,15,1 zgromadził zawinione przyczyny, których udowodnienie upoważniało kobietę do dokonania repudium, gdzie obok wymienionych uprzednio w konstytucji Teodozjusza II -cudzołóstwa, zabójstwa, trucicielstwa, spiskowania przeciwko władzy państwowej (cesarzowi), fałszerstwa, 5 K. Visky utrzymuje, że wymienione w Nov. 22,16,1 przyczyny repudium stanowią nowość w legislacji Justyniana ("la novelle 22 a créé d'autres causes de divorce"). Takie stwierdzenie nie odpowiada jednak prawdzie, ponieważ zostały one wprowadzone przez Justyniana już w C. 5,17,11,2. Por. K. Visky, Le divorce dans la legislation…, s. 252. 6 Ibidem.

Przegląd Prawa i Administracji

Autor podjął próbę refleksji nad występowaniem paradygmatu racjonalnego prawodawcy w teorii i praktyce stosowania prawa we współczesnej Polsce. Wskazując na endemiczny charak-ter problemu badawczego w polskim prawoznawstwie, dążył on do skonfrontowania stanowiska doktryny z orzecznictwem sądowym ostatnich lat oraz praktyką legislacyjną Sejmu VIII kadencji. Wszechstronne ujęcie zagadnienia motywowane było chęcią sformułowania hipotez i wniosków mogących inspirować kolejnych eksploratorów podjętej problematyki. Podsumowując wyniki przeprowadzonych badań, autor przedstawił swoje krytyczne stanowisko, uznając, że koncepcja racjonalnego prawodawcy budzi istotne wątpliwości i uzasadnione zastrzeżenia, co powoduje, że wymaga ona reinterpretacji.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2016

Na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, w Auli Lubrańskiego (Collegium Minus), 19 października 2015 r. odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa "Macieja Zielińskiego koncepcja wykładni prawa", związana z 75. urodzinami prof. dr. hab. dr. h.c. Macieja Zielińskiego. Honorowymi patronami konferencji byli Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego prof. dr hab. Roman Hauser, Dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu prof. dr hab. Roman Budzinowski oraz Prezes Sądu Apelacyjnego Krzysztof Józefowicz. Głównym organizatorem i moderatorem konferencji był prof. UAM dr hab. Jarosław Mikołajewicz. W gronie zaproszonych gości znaleźli się teoretycy i filozofowie prawa z wielu ośrodków akademickich, przedstawiciele nauki prawa, sędziowie, w tym w szczególności, sędziowie Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Wojewódzkich Sądów Administracyjnych oraz inni przedstawiciele praktyki prawniczej. Nie zabrakło również młodych naukowców, adiunktów, doktorantów oraz studentów prawa. Konferencję otworzył prof. UAM dr hab. Jarosław Mikołajewicz, który w imieniu komitetu organizacyjnego podziękował wszystkim gościom za przybycie, a następnie krótko przedstawił sylwetkę Jubilata. Przemówienie wprowadzające wygłosił Rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu prof. dr hab. Bronisław Marciniak, który przekazał na ręce Jubilata okolicznościowe odznaczenie oraz prezent od społeczności akademickiej. Z kolei Dziekan WPiA UAM prof. dr hab. Roman Budzinowski, wyraził radość i zadowolenie z faktu organizacji konferencji poświęconej dokonaniom naukowym Profesora Zielińskiego. Przekazał ponadto na ręce Jubilata upominek przygotowany przez społeczność Wydziału. Następnie głos zabrał Dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego prof. US dr hab. Zbigniew Kuniewicz, który podziękował za organizację konferencji i złożył serdeczne życzenia prof. dr. hab. Maciejowi Zielińskiemu. Ostatnim przemówieniem powitalnym było wystąpienie Prezesa Sądu Apelacyjnego w Poznaniu Krzysztofa Józefowicza, który składając życzenia Jubilatowi, stwierdził, że konferencja jest kolejnym wspólnym przedsięwzięciem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, co potwierdza bardzo efektywną współpracę obu ośrodków. Po otwarciu konferencji oraz mowach powitalnych rozpoczęła się część merytoryczna, w większości poświęcona omówieniu podstawowych założeń derywacyjnej koncepcji wykładni prawa, której twórcą jest Profesor Maciej Zieliński. Jako pierwszy w tej części konferencji głos zabrał prof. dr hab. Andrzej Gomułowicz z WPiA UAM, który przedstawił referat Zasada aequitas w orzecznictwie podatkowym sądu administracyjnego. W swoim wystąpieniu prof. Gomułowicz przedstawił m.in. genezę oraz możliwe aplikacje zasady aequitas (słuszności) w orzecznictwie podatkowym sądu administracyjnego. W ramach referatu prof. Gomułowicz odniósł się ponadto do derywacyjnej koncepcji wykładni prawa Macieja Zielińskiego, podkreślając, że stanowi ona kontynuację i rozwinięcie myśli prof. Zygmunta Ziembińskiego. Następnie głos zabrał prof. dr hab. Andrzej Bator z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego, który w swoim referacie zatytułowanym O adekwatności derywacyjnej koncepcji wykładni prawa w unijnym kontekście interpretacyjnym podkreślił, że derywacyjna koncepcja wykładni prawa to najbardziej kompletna i teoretycznie ugruntowana koncepcja wykładni w polskiej teorii prawa. W tym kontekście prof. Bator przedstawił możliwości zastosowania derywacyjnej koncepcji w procesie interpretacji przepisów prawa stanowionego przez organy Unii Europejskiej. Zauważył, że koncepcja Profesora Macieja Zielińskiego może znaleźć zastosowanie

2012

Dzieje niemieckiej myśli prawa cywilnego do końca XIX w.

2014

Między Oryginałem a Przekładem

Avatars of Contemporary Translators: the Copyist and the CompilerThe aim of the paper is to discuss the latest market and commercial tendencies which contribute to the development of new functions of the translator on the literary market. Based on studies by Anna Moc and Krzysztof Fordoński as well as the author’s own analysis of the latest literary translations from English into Polish, this analysis aims at describing two new roles of the translator determined by market criteria.

2017

Państwo potrzebuje teorii lub hipotezy, które posłużą za podstawę teoretyczną formułowania zaleceń pod adresem jego polityki gospodarczej w celu rozwiązania ważnego problemu, gdy rynek zawodzi. Ważną cechą takiej polityki-w kontekście jej prezentacji publicznej, konsultacji, negocjacji i polemik z mediami-jest jej odporność na krytykę. W niniejszym opracowaniu będziemy zmierzać do osiągnięcia trzech celów. Po pierwsze, podejmiemy próbę zbudowania podstawy teoretycznej dla polityki państwa, zmierzającej do rozwiązania problemu kredytów denominowanych lub indeksowanych w walutach obcych na przykładzie CHF (w skrócie "kredytów DI"; skrót ten odpowiada naturze tych kredytów w odróżnieniu od skrótu "kredyty w CHF" lub "kredyty frankowe"). Po drugie, przedstawimy krytykę hipotezy parytetów stóp procentowych (w skrócie HPSP) jako podstawy określenia kursu sprawiedliwego. Po trzecie, proponowana podstawa teoretyczna, którą będzie teoria kursu sprawiedliwego, zostanie skonfrontowana z HPSP. Trzeci cel wynika z przyjęcia hipotezy, że HPSP nie jest właściwą podstawą teoretyczną rozwiązania problemu kredytów DI. Przykłady liczbowe będą oparte na opublikowanym przez Kancelarię Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (w skrócie KPRP) algorytmie kredytowym i podanym jako przykład kredycie DI spłacanym przez kredytobiorcę przez trzydzieści lat w systemie raty równej 1. Przykładowy równoważny kredyt o wartości 300 tys. zł

Historyka Studia Metodologiczne, 2024

The article is a commentary on the Code of Ethics of the Polish Historical Association published in March 2021. In the first part of the article, we critically discuss the Code using the metaphor of a "besieged fortress" and the categories of hierarchy and truth. In our view, by taking a defensive position, reproducing hierarchical relations within the community of historians and in relation to the public, and by placing the category of truth at the centre of the principles of the discipline, the authors of the Code do not respond to the contemporary challenges facing history. In the second part, we postulate the rebuilding of the Code on the basis of the categories of dialogue, polyphony and democracy, and we propose a number of amendments to its content.

Przegląd Sejmowy, 2017

The theory of rational lawgiver entails an assumption of normativeness of legal text. The assumption can be expressed in two propositions: (1) articulated parts of legal text are normative, and (2) other parts of legal text (i.e. preambles, titles of acts, parts, chapters etc.) are not normative. Closer examination of Polish legal text shows that propositions (1)–(2) are not necessarily always true. The authors propose several definitions and use the enriched vocabulary to express theoretical possibility and to show real cases of non-normative fragments of articulated parts of legal texts and normative fragments of other parts of legal text. The types of normativeness are defined: the broadest, broad, and strict. The notion of normativeness is tightly connected with notions of redundancy and superfluity of legal texts. The distinctions which were made in the article can be used — as the authors hint in the conclusion remarks — to expand contemporary theories of legal interpretation, and to improve the quality of lawmaking process in Poland.

Acta Universitatis Wratislaviensis, 2016