Ekolojik Sorunlar Karşısında Yeşil Liberalizmin Sınırlılıkları

İklim krizi ve iklim krizine eşlik eden sosyo-ekonomik krizler günümüzde küresel dünyanın çözüm bekleyen en ciddi sorunları olarak görülmektedir. Bu çoklu krizin çözümü için özellikle 2008 Küresel Finansal Krizinin ardından birçok yeni yaklaşım ortaya çıkmıştır. Bu yaklaşımlardan biri de Yeşil Keynesçiliktir. Yeşil Keynesçilik; kamu öncülüğünde hem iklim krizini hem de sosyo-ekonomik sorunların çözümünü sağlamak için geliştirilmiş çağdaş bir yaklaşımdır. Bu yaklaşıma göre iklim krizinin temelinde sanayileşme ile artan karbon salınımları vardır. Karbon salınımlarının azaltılması için yenilenebilir enerjiye geçi ve enerjinin daha verimli kullanılmasını sağlayan yeşil geçişe ihtiyaç vardır. Üstelik bu yeşil geçiş istihdamı artırarak sosyo- ekonomik sorunların çözümüne de katkı sağlayacaktır. Yeşil Keynesçilik yeşil geçiş için aralarında; karbon vergisi, askeri harcamalardan transferler, fosil yakıt teşviklerinin durdurulması ve son olarak yeşil tahviller yer aldığı çeşitli araçların kullanılmasını önermektedir. Bu araçlar yeşil geçiş için gereken finansal kaynağın sağlanması yanında fosil yakıt tüketiminin azaltılmasını sağlayacaktır. Yeşil Keynesçiliğe göre bu araçların etkin bir şekilde uygulanabilmesi için yeşil yeni düzen olarak isimlendirilen bir plan dahilinde uygulanmasına ihtiyaç vardır. Bu çalışmada Yeşil Keynesçiliğin etkinliğinin değerlendirilebilmesi için 37 OECD ülkesinde 1994-2019 yılları arasında çevre vergileri, yenilenebilir enerji arzı ve GSYH’nin karbon salınımlarına etkisi panel veri yöntemiyle analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre çevre vergileri ve yenilebilir enerji arzında artış karbon salınımlarını azaltmaktadır ancak GSYH kaynaklı karbon salınımları çok yüksek olduğundan çevre vergileri, yenilenebilir enerji arzı karbon salınımlarının azaltılmasında yeterli düzeyde fayda sağlamamaktadır. Bu yüzden Yeşil Keynesçi araçların bir bütün halinde daha güçlü bir şekilde uygulanmalıdır. Böylece iklim deği- şikliği ile mücadele için gereken kaynak sağlanmış olacaktır.

2018

Çalışmanın temel amacı; çevre sorunlarının ortaya çıkmasıyla dünya genelinde oluşan farkındalığın siyasal bir sürece evrilişini ele almak ve bu süreçte oluşan ekoloji eksenli partileri farklı ülkelerdeki örnekleri üzerinden incelemeye ve açıklamaya çalışmaktır.

Türk-Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2024

Bu çalışma kapsamında siyasal ekolojinin ideolojik temellerinden hareketle modern devlet iktidarının (Levitahan’ın) yeşilleşmesi incelenmiştir. Bu doğrultuda ekolojizm çerçevesinde tartışılan küresel çevresel değişimler, biyoçeşitlilik, iklim krizi, insan dışı varlıkların iyiliği/esenliği, müşterekler, sürdürülebilirlik gibi devlet ve hukuk kuramına yeni giren kavram seti bağlamında yeşil devletin normatif teorisinin neye tekabül ettiği incelenmiştir. Devletin yeşilleşmesi uyarınca siyasal iktidarın kaynağı incelenirken müşterekler yaklaşımı, toplum sözleşmesi düşüncesinde doğa durumu, devletli yaşama geçiş ve mahkûmun ikilemi teorisinin birlikte okunmasından istifade edilmiştir. Henüz üzerinde görüş birliği olan bir yeşil devlet teorisinden söz etmek mümkün görünmemektedir. Öte yandan devlet kudretinin siyasal ekoloji içindeki konumunu tartışmak üzere, post liberal bir çağda liberal demokrasileri yasal temsilcilik kurumu ve yeşil anayasacılık hareketi aracılığıyla ele almak mümkündür. Dolayısıyla modern devleti, ülke unsurunun ve bireydevlet ilişkilerinin ekolojik perspektifle gözden geçirildiği bir çerçevede değerlendirmek mümkündür. Bu bağlamda bir ideoloji olarak ekolojizmin mevcut siyaset teorisine getirdiği eleştiriler ve önerdiği değerler ışığında modern devlet egemenliği ve bu egemenliğin günümüzde meşruiyet zemini olarak görülen liberal demokrasiler tartışılmıştır.

Yeni Sol, Yeni Sağ - Editör: Armağan Öztürk, 2010

Econder international academic journal, 2020

İntihal /Plagiarism: Bu makale, en az iki hakem tarafından incelenmiş ve intihal içermediği teyit edilmiştir. / This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a plagiarism software.

EUROPOLİTİKA, 2016

Yeşil siyaset, ekolojik ve çevresel amaçlara önem veren, şiddet karşıtlığı ve toplumsal adaleti savunan, katılımcı demokrasi üzerinde biçimlenmiş bir ideoloji olarak tanımlanmaktadır. Bu konuda Yeşiller Partisi ele alınmaktadır

Yeşil’ düşünce biçimlerinin hemen hepsi insan-doğa ilişkisini merkez bir problem olarak kurgular. İnsanın doğa ile girdiği ilişkinin sorunlu olduğu iddiası/varsayımı ‘yeşil’in en önemli varlık sebeplerinden birisidir. Tespit edilen sorun, doğanın sınırlı olduğu ve bu sınırlara yaklaşmakta olduğumuz düşüncesi etrafında şekillenmiş bir doğa kavrayışı ile doğrudan ilgilidir. Bir haklılık gerekçesi olarak sabitlenen doğanın sınırlılı-ğı, bir sonraki adımda beraberinde yaşamın sürdürülebilirliği meselesini getirir ve artık ‘yeşil’ oluşun, ‘yeşil’in yapılması gerekenlere yönelik ileri sürdüğü hemen her şeyin meşrûluk zeminine dönüşür. Bu meşrûluk zeminini “yaşamın sürdürülebilirliği kaygısı” olarak adlandırmamız mümkündür. İşte bu çalışma da, yeşil siyasal düşünce bağlamında değerlendirdiğimiz zaman ‘ideolojik unsurlar’ diyebile-ceğimiz doğanın kavranış biçimi ve yaşamın sürdürülebilirliği kaygısı şeklindeki felsefî ve düşünsel temelle-rin eleştirisini konu etmektedir. Ekolojik bunalıma yönelik yaklaşımımızın sağlayacağı eleştirel çerçeve, söz konusu temellerin ‘mevcûdun’/tespit edilen sorunların aşılması noktasında içerdiği olanak ve sınırlılığın sorgulanması ile tamamlanacaktır. .... A majority of ‘green’ thought defines its centreal problem as relationship between human being and nature. Inconvenient aspect of relationship with nature is the primary presence cause of green thought. The problem is related to a concept of nature which claims that the nature is finite and this finitude is getting more and more serious. Finite character of nature transforms into a justification of being green and the issue of “sustainability of life” comes into question. Hereby sustainability of life serves as a legitimacy basis of green thought; which can be named as “anxiety about the sustainability of life”. This study aims to criticize “concept of nature” and “anxiety about the sustainability of life” which are the philosophical basis of green political thought. Our explication about emergence of ecological crisis will provide this study’s critical framework and this framework will be completed by evaluation of green political thought’s potentials and limitations in its own basis about achieving green politics’ purposes.

Praksis, 2020

Ekolojik yıkım derinleşirken ve kritik göstergeler geri dönüşün olmadığı eşik değerlere hızla yaklaşırken çevre hareketleri geçtiğimiz yıllarda özgün bir momentum kazandı. İlk olarak ABD politik gündemini meşgul eden Yeşil Yeni Anlaşma tartışmaları giderek küresel bir karaktere büründü. Sol, bir yandan meseleyi toplumsal ilişkilerden ve yapısal etmenlerden kopuk bir çerçevede ele almaya çalışan müesses nizamla mücadele ederken, diğer yandan da kendi içinde söylem ve eyleme dair tartışmaları sürdürüyor. Bu bağlamda solda gelişen yeşil büyüme ve küçülme düşünceleri, kimi zaman örtük atıflarla, kimi zaman da açık biçimde çatışıyor. Yeşil büyüme, yeşil ve yenilenebilir enerji üretimini Keynesyen bir istihdam ve bölüşüm politikasıyla hızla artırmayı öngörüyor. Daha dinamik ve heterojen nitelikteki küçülme yazınıysa kapitalizmi ve ona içkin büyüme eğilimini sorunsallaştırarak tartışmayı daha radikal bir zemine oturtuyor. Ancak yine de, bir üretim tarzı olarak kapitalizmin üzerine bina olduğu temelleri altüst etmek yerine sonuçları bastırmak gibi bir yola sapıyor. Bu yazıda önce ekolojik yıkımın boyutlarını ve Antroposen kavramına dair tartışmaları bir bağlam olarak sunduktan sonra, yeşil büyüme – küçülme karşıtlığının yanlış bir ikilik olduğunu, kapitalizmin yerine ona alternatif bir üretim tarzı koyulmadığı takdirde toplumsal üretimin bilinçli düzenlenmesinin mümkün olmayacağını öne süreceğim.

Ekoloji hareketi hem ilerici hem de gerici düşünceler için son yıllarda bir savaş alanı haline gelmiştir. Ekoloji hareketi içerisinde, gerçekten ilerici ve insancıl olandan, tümden insan sevmez ve hatta eko-faşist olan çeşitli düşüncelerle karşılaşılır. Amerikalı toplumsal ekolojist Murray Bookchin on yıl kadar önce “Ekoloji ‘kasvetli bir bilime’ mi dönüşecek?” adlı makalesinde ABD ekoloji hareketi içerisinde insancıllık-karşıtı eğilimler saptadı: Derin ekoloji, biyo-merkezcilik, Gaiacı bilinç ve eko-teoloji gibi. Akıldan kuşku duyulması ve ekolojik konulara yaklaşımda içgüdüsel ve akıldışı olana önem verilmesi bu görüşlerin temelidir.

2008

Evren ciddi bir ekolojik sorunla karşı karşıyadır. Bunun sorumlusu olarak da daha çok Aydınlanmacı zihniyet gösterilmektedir. Bir çözüm olarak bu çalışma, Aydınlanma düşüncesinin yol açmış olduğu varsayılan soruna ortak bir tavır geliştirmede tüm kültürler, felsefi ve teolojik nasıl bir sistem önerebilir? sorusuna bağlı bir soruşturma sunmaktadır.