AZERBAYCAN ATABEYLİĞİ'NİN KURULUŞU VE ATABEY İLDENİZ

Eyyubiler’de Siyasi ve Ekonomik İlişkiler, 2020

Salâheddin Eyyûbî ile Azerbaycan Atabeyi Cihan Pehlivan arasında Doğu Anadolu’da hâkimiyet kurma mücadelesi ile başlayan Eyyûbî-İldenizli siyasi ilişkileri sonraki dönemde de devam etmişti. Cihan Pehlivan’ın ölümünden sonra atabeylik yönetimini üstlenen Kızıl Arslan da Salâheddin ile ilişkilerini sürdürdü. Salâheddin, Kızıl Arslan’ın Irak Selçukluları sultanı II. Tuğrul ile siyasi alandaki mücadelesinde taraflar arasında arabuluculuk rolü üstlendi. 1189’da başlayan III. Haçlı Seferi sırasında Salâheddin’in yardım istediği devletlerden birisi de Azerbaycan Atabeyliği olmasına rağmen, bu devletin askeri destekte bulunulduğuna dair kaynaklarda bilgi bulunmamaktadır. Salâheddin’in 1193’te ölümü ve bir yıl sonra da Irak Selçukluları Devleti’nin Harezmşahlar tarafından ortadan kaldırılmasından sonraki çeyrek yüzyıllık dönemde ilişkiler durmuş gibiydi. Moğol öncülerinin 1220’lerde Kafkaslara ulaşması ile muhtemel bir istilaya karşı ittifak oluşturma gereği duyulunca, siyasî ilişkiler yeniden başladı. Bu ittifak girişimi bile İldenizli Atabeyliği’nin Moğolların önünden kaçan Celâleddin Mengüberti tarafından ortadan kaldırılmasına engel olamadı.

2021

Moğollar Harezmşah Muhammed'i yenilgiye uğrattıktan sonra peşinden Rey'e kadar ilerlemişler (1220), burayı ele geçirip tahrip ettikten sonra sultanın peşinden batı İran'a Cibâl'e girmişler ve 618 yılı başlarında (Şubat-Mart 1221) Tebriz'e yönelmişlerdi. Tebriz halkı Moğollara değerli eşyalar, erzak, kumaşlar ve atlar vererek şehre dokunmalarını önlemişti.

Tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilerek tanıtım amacıyla ve araştırma için yapılacak kısa alıntılar dışında, yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir şekilde kopya edilemez, elektronik ve mekanik yolla çoğaltılıp, yayımlanamaz ve dağıtılamaz.

Takvim-i Vekayi, 2019

ABSTRACT The horse has a very important place in all aspects of the lives of Azerbaijan Turks, who have a rich oral literature. Accordingly, the horse, which is a mount, is used in the epics, fables, proverbs, and products of national folklore. In particular, the horse has gained a significant sense of meaning by taking its place in the proverbs reflecting the Azerbaijani people and their national elements. In this study, proverbs about horses in Azerbaijan Turkish were searched and examined. In this study, based on books “Azerbaycanca-Rusca Rusca-Azerbaycanca Atasözləri və Zərbi- Məsəllər Lüğəti” by Ilyas Hamidov, BehruzAhundov and Leyla Hamidova and "AtalarSözü" by Celal Beydili and İsrafil Abbaslı, general information about "horse" themed proverbs were given; the subjects such as the definition of proverb, the themes of proverbs and the general subjects they discussed were mentioned, and following this, the general characteristics of the Azerbaijani proverbs related with horses are classified to give a semantic and syntactic explanation of the proverbs about horse.

AZERBAYCAN'DA BİR ATEŞGAH ULUSLARARASI .. .. . TURK DUNYASI INANÇ . . . MERKEZLERI KONGRESI . . BILDIRILERI, 2004

DTCF, 2023

A short time after independence between 1918-1920 in Azerbaijan, the Soviets seized power on April 28, 1920. Numerous uprisings occurred in the early 1920s and 1930s for various reasons in Azerbaijan under Soviet rule. The rebels are referred to as "bandits" (qachaq) in the reports of the State Political Administration (GPU). The 1920 Ganja was a major uprising. This rebellion, which started in the city of Ganja on 25-26 May 1920, would last for 6 days. The Ganja revolt had a distinctly political character. The goal of the uprising was to liberate Azerbaijan from the Soviet occupation and put an end to the communist regime. During the uprising that started on the night of May 25-26, the rebels quickly took control. On May 29, the Bolshevik attack on the rebels ended in failure and then the ХІ Army Command further strengthened its military power in the city. The XI Red Army command brought additional forces to Ganja. According to information from the Soviet ofcials, attack by the Bolsheviks on May 31 led to the suppression of the uprising that day. The rebellion was completely suppressed by evening. In May 1920, a series of protests and civil unrestbroke out in several cities of Karabakh (Shusha, Agdam, Barda). After these rebellions that took place during the 1920s and seemed to have bothered the Soviet administration, there were uprisings as a reaction against the collectivization initiated by the Soviet administration in the 1930s. The rst uprising took place in the Zakatala district of Nuha in the spring of 1930. All these revolts are often described in the sources as "anti-Soviet revolts". But was this statement an objective description explaining the current situation, or was it possible to claim otherwise? In this study, the uprisings that took place in Azerbaijan during the Soviet period and the reasons for their occurrence will be examined. Thus, the question of whether these were "anti-Soviet uprisings" as described in the sources, or whether they were simply the result of discontent with some practices of the Soviet administration, will be tried to be answered.

IV. ULUSLARARASI TÜRKLERİN DÜNYASI SOSYAL BİLİMLER SEMPOZYUMU, 2020

Özet Karabağ meselesinde lider konuma gelmek, tarihin öğretici derslerinden doğru sonuçların çıkarılması meselesini gündeme getirdi. Karabağ sorununun 10 Kasım 2020'den sonra çözüldüğünü düşünürsek, ancak tarih olarak edebiyat tarihimizde unutulmaz bir sayfa olarak her zaman kalacaktır. Karabağ savaşına adanan şiir örnekleri iki kısma ayrıldı: 1) Birinci Karabağ Savaşı'na adanmış şiir; 2) İkinci Karabağ Savaşı'na adanmış şiir. 2001-2020 yıllarının basınında Karabağ konusuna akademisyenler tarafından literatürde yer verilmiştir. Dr.Elçin Mehraliyev, Prof. Dr. Elnara Akimova, Prof. Dr. Merziya Necefova, Dr. Nargiz Cabbarlı, Prof. Dr. Asif Rüstemli ve diğerlerinin çeşitli çalışmaları var. Ancak Karabağ meselesi 2001-2018 yıllarında basında kapsamlı bir şekilde araştırılmamıştır. İyimserlik, zaferin nedeni, gelecekteki zafer için umutlar - Avaz Süleymanoğlu'nun "Zafer Meselesi", Fikret Goca'nın "İstedim", Mazahir Mazhar'ın "Bayrağım Sallaması!" şiirlerinde, vatan özlemi ve şehitlik teması Hüseyn Kürdoğlu'nun "Vatansız mı olacak?" bulundu. Şiirde isyan, ermeniler karşı – düşmana olan nefretin nedenidir (Huseyn Kürdoğlu'nun "Karabağ gözümden ve kalbimden geçer", Matlab Mısır'ın "Kremalı Soyu", Davud Nasib'in "Bu topraklar nerede", Şovkat Zarin (Horovlu) "Ermeniler benden korkuyor", Zaur Vedili'nin "Şuşa Dağları" , Zalimkhan Yagub "Shusha Shikestasi" ye sahiptir. Mülteci acısı, şiirde sürgünün acısı (Kamala'nın "Mülteci güzeldir", Farida Hacıyeva'nın "Mülteci", Sabir Yusifoğlu'nun "Şuşa'yı anma gecesi", Rafig Yuşifoğlu'nun "Karabağ geçersiz" teması Karabağ temasına dayanmaktadır. Makalede amaç dünyanın en çok dikkat çektiyi Karabağ savaşının şairlerin şiirlerinde nasıl yansıması, I ve II Karabağ savaşı konulu eserlerdeki mukayiseleri somut örnekler esasında araştırmaktır. Araştırmada konu hakkında daha çok yazılmış bilimsel çalışmalardan kulanılacaktır. Makalede mükayiseli-analitik ve tarhihsel tahlil yönteminden kulanılacaktır. Anahtar kelimeler: Karabağ, politika, şiir, dergi, gazete, Azerbaycan. Abstract Gaining a leading position on the Karabakh issue has raised the issue of drawing the right conclusions from the instructive lessons of history. If we take into account that the Karabakh problem was resolved after November 10, 2020, but as a history, literature is an unforgettable page in our history. Samples of poetry dedicated to the Karabakh war were divided into two parts: 1) Poetry dedicated to the First Karabakh War 2) Poetry dedicated to the Second Karabakh War In the press of 2001-2018, the subject of Karabakh was covered in the literature by fil.e.d. Elchin Mehraliyev, Ph.D. Elnara Akimova, Ph.D. Marziya Najafova, Ph.D. Nargiz Jabbarli, Professor Asif Rustamli and others have various studies. However, the issue of Karabakh was not comprehensively investigated in the press in 2001-2018. Fil.e.d. Elnara Akimova, Ph.D. Marziya Najafova conducted research only in the field of poetry, Ph.D. Elchin Mehraliyev paid attention to the works written in the field of poetry, prose and drama in 2001-2018. Optimism, motive for victory, hopes for future victory - Avaz Suleymanoglu's "Question of Victory", Fikret Goja's "I Wanted", Mazahir Mazhar's "Waving, my flag!" found in his poems. There is high optimism in Zalimkhan Yagub's poem "I am waiting for that day". The theme of longing for the homeland and martyrdom is reflected in Huseyn Kurdoglu's poems "Will he be stateless?" It is reflected in Huseyn Kurdoglu's poem "Will he be stateless?". Rebellion in poetry is the motive of hatred for the enemy (Huseyn Kurdoglu's "Karabakh passes through my eyes and heart", Matlab Egypt's "Cream of Sorrow", Davud Nasib's "Where is this land", Shovkat Zarin (Horovlu) "Armenians are afraid of me", Zaur Vedili's "Mountains of Shusha" , Zalimkhan Yagub has "Shusha Shikestasi" and etc. The aim of the article is to investigate the reflection of the Karabakh war, which attracted the most attention in the world, in the poems of the poets and the comparisons in the works on the I and II Karabakh war on the basis of concrete examples. In the research, more scientific studies written on the subject will be used. In the article, the method of competitive-analytical and historical analysis will be used. Key words: Karabakh, politics, poems, journal, newspaper, Azerbaijan.

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi. Doğumunun 150. Yılı Anısına: ANAMIN KİTABI PİYESİNDE AZERBAYCAN İDEALİ, 2019

XX. yüzyıl başlarında Azerbaycan’da sade halka hitap eden en ünlü yayın organı olan Molla Nesreddin (1906-1931) dergisinin editörü Celil Memmedguluzâde (1869-1932), Azerbaycan’ın önde gelen yazar, gazeteci ve fikir adamlarından biridir. Celil Memmedguluzâde, vefatının 150. yıldönümü sebebiyle Azerbaycan edebî muhitinde bu yıl en fazla gündemde olan yazardır. Onun Anamın Kitabı piyesi ise ele aldığı meselelerle ilgili olarak son yıllarda Azerbaycan’da en çok değinilen eserlerin başında gelir. Muasırları tarafından Mirza Celil diye hitap edilen Celil Memmedguluzâde’nin vatan, millet ve dil meselelerini zirveye taşıdığı Anamın Kitabı piyesi, Azerbaycan’ın XX. yüzyıl başlarındaki manevi âlemini aksettiren en önemli eserlerdendir. Bu piyesi, yazarın o döneme kadar felyeton ve makalelerinde ele aldığı meselelerin yekûnu gibi nitelendirebiliriz. Anamın Kitabı eseriyle ilgili yapılan çalışmalarda daha çok dil ve özden uzaklaşma, kendi halkına yabancılaşma meselelerine ağırlık verildiği görülmektedir. Eserin konusu ve gayesi: Millî birlik, bağımsızlık, soy köküne derin bağlılık, millî ideoloji ve istiklal mücadelesi gibi güncel meselelerdir. Eserin en önemli mesajı ise bir Azerbaycan idealidir. Çalışmamızda, Anamın Kitabı piyesi araştırılarak eserde adı geçen sosyal siyasi kurumlar ve yazarın bu kurumlarla ilişkileri; piyesteki karakterlerle yazarın yakın çevresindeki kişiler arasındaki benzerlikler; Alibey Hüseyinzâde’ye yapılan göndermeler; Azerbaycan edebî eleştiri tarihinde iki farklı kutup olarak gösterilen Alibey Hüseyinzâde ve Mirza Celil’in Azerbaycan için hizmetleri değerlendirilmiş, dönemin sosyal-siyasi manzarası ışığında Memmedguluzâde’nin Anamın Kitabı piyesindeki Azerbaycan ideali belirlenmiştir.