مجله علمی پژوهشی مطالعات شهر ایرانی اسلامی
با نظر به ضرورت توجه به زندگی اجتماعی بهعنوان رهیافتی در خروج از بحران هویت اجتماعی در شهرهای معاصر، اهمیّت بوستانهای شهری بعنوان فضای تعاملات اجتماعی، و توصیه اسلام به زندگی اجتماعی، طرح مساله تحقیق حاضر نگرشی اجتماعی به بوستانهای محلّهای و جستاری در عوامل مؤثر بر ارتقاء اجتماعپذیری آنها است. اهمیّت تحقیق در توجه به نقش مکان در زندگی اجتماعی انسانها، و ضرورت توجه به فضاهای باز و عمومی چون بوستانهای شهری، بهعنوان بستر تعاملات اجتماعی و نقش آن در الگوهای تفریح و فراغت است. براساس مطالعات اولیه، در میان بوستانهای شهرک زعفرانیه تبریز، بوستان بهاران، با وجود شرایط اجتماعی و کالبدی مشابه و بهرغم آلودگی صوتی نامتعارف، نسبت به دو بوستان همجوار خود (زعفرانیه و میرداماد) دارای سطح اجتماعپذیری بیشتری است. لذا، کنکاش در پی چرایی و عوامل مؤثر بر این موضوع سؤال تحقیق حاضر را شکل داده است. روش تحقیق، ترکیبی از راهبردهای کمّی و کیفی است. برای انجام تحقیق از روشهای همبستگی و تحلیل نرمافزاری (برنامه SPSS)، و تحلیل محتوای مصاحبهها و بررسیهای میدانی، سود جسته شده است. سنجش کمی مؤلفههای اجتماعپذيری از طریق آزمونهای تعقیبی LSDو تحلیل واریانس یکطرفه بر تفوق سطح اجتماعپذیری بوستان بهاران بر دو بوستان دیگر صحه گذاشت. بررسی ابعاد دیگر اجتماعپذيری از طریق انجام مصاحبه با استفادهکنندگان از بوستانها و بررسیهای میدانی پیگیری شد. پس از انطباق دادههای بدست آمده، متغیّرها و ویژگیهای محیطی مرتبط با اجتماعپذیری بوستانهای شهری استخراج و دستهبندی شد. میتوان گفت که در شرایط یکسان محیطی در بوستانها، مؤلفههای امنیّت اجتماعی و قلمروهای مکانی از مهمترین عوامل نزد استفادهکنندگان بویژه خانوادهها بوده است. همچنین وجود امکانات تفریحی و فرهنگی (با توجه به انتظارات عمومی از بوستانها) و نیز امکانات رفاهی و آسایش محیطی از دیگر اولویتهای استفادهکنندگان از بوستانها به شمار میرود. در نهایت موارد تأثیرگذار بر تحقق اجتماعپذیری در بوستانهای شهری بهصورت پیشنهادهایی ارائه گردیده است.