Türk Dış Politikasında Artan Dini Unsurlar

Yeni Türkiye, 2015

Din, Balkanlarda ulusal kimliğin en önemli unsurlarından biridir. Ancak bir ulus devletin dış politika yapımında ‘din’in ne ölçüde belirleyici olduğu tartışılan bir konudur. Bu makale de, Balkan devletlerinin dış politikası belirlenirken dinin ne derece önemli olduğunu incelemektedir. Çalışma içerisinde, Balkanlar’da din-ulus ilişkisi incelenmiş ve Balkanlardaki önemli aktörlerin bölge politikasındaki din unsuru güncel örnek ve tartışmalara değinilerek irdelenmiştir.

2021

İran tarihine baktığımızda sürekli olarak bir müdahale dışarıdan bir saldırı, iktidar mücadelesi ve iktidar değişimi görmekteyiz. Yüzyıllar öncesinde Büyük İskender'in işgalinden, Akhunların saldırıları sonucu yenilen İran‟da yokluk, kıtlık ve iç çöküşün yaşandığı bu dönemde Mazdek‟ın malın eşit olarak dağıtılması yönündeki “ahlaki ve dini talepleri” etkili olmuş, halk isyanları, “hizmet etmek ve vergi ödemek zorunda olduğu toprak sahibi” aristokrasiye karşı isyan ve başkaldırıya yönelmiştir. Mazdek‟in öğretilerinin kısa zamanda tüm İran‟a yayılmasına sebep olarak gösterilebilecek en önemli neden Mazdek‟in Mecûsî ve Maniheizm‟e benzer bir inanç sistemi olmasıdır.21 19. yüzyılın sonunda İngilizlere ve Ruslara verilen ticari imtiyazlara, Birinci Dünya Savaşı'nda İngiliz ve Sovyet işgalinden yine İkinci Dünya Savaşı'nda aynı iki ülkenin işgaline ve son olarak yakın tarihteki ABD'nin 1953-Ajax Operasyonu'na kadar İran, hep dış müdahalelere ve işgallere açık bir ülke olmuştur. İran siyasi kültürü üzerindeki değişim din değişimi ile başlamış, İslamiyet'i zorla kabul eden İran toplumunda din değişimi bir travmaya neden olmuştur. Geçmişte Safevi Devleti'nin temelini oluşturan Sünni Safevi tarikatının 14. yüzyılın sonuna doğru Şii bir tarikata dönüşmesi ve geçmişten günümüze İran toplumundaki Şii inanışın şekillenmesi de İran toplumunun zorunlu din değişimindeki travması ile bağdaştırılmalıdır. Şii inanışı, İran toplumu için Sünni İslam'dan kaçış ve belki de zorunlu din değişimine verilen bir tepki olarak anlaşılabilmektedir.Şii İmamet inancına göre son İmam'ın 874 yılında kaybolması ile Şiiler büyük gizlilik (gaybet) dönemine girmiş ve İmam Mehdi'nin tekrar ortaya çıkışına kadar pasif bekleyiş durumuna geçmiş oldukları bilinen bir durum iken, sonrasında yapılan protestolar, gösteriler, ayaklanmalar aslında şii imamet inancından ziyade İran siyasi kültürü üzerinde iktisadi sıkıntıların etkili olduğunu göstermektedir. İran‟da siyasi Dini- Siyasi süreç 1979 yılında İran İslam Devrimi ile neticelenmiş olsa da Fred Halliday, İran Devrimi'nin nedenlerini iktisadi meselelere değil pek çok faktöre dayandırmış ve bu nedenleri a) 'hızlı ve eşitsiz ekonomik gelişmeler', b) 'monarşinin siyasal zayıflığı', c) 'muhalefet güçlerinin geniş koalisyonu', d) 'İslam dininin harekete geçirici rolü' ve e) 'kararsız uluslararası bağlam' şeklinde sıralamıştır. John Foran ise, a) 'bağımlı kalkınma', b) 'baskıcı ve dışlayıcı devlet', c) 'dünya sistemindeki gelişmeler' ve d) 'ekonomik gerileme' üzerinden İran Devrimi'nin nedenlerini açıklamaya çalışmıştır.

Zenodo (CERN European Organization for Nuclear Research), 2022

Bu makale, en az iki hakem tarafından ve bir intihal programında incelenmiş intihal içermediği teyit edilmiştir. / This article has been reviewed by at least two reviewers and in a plagiarism program and has been confirmed to be free of plagiarism.

10. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi, 2022

Bu makale dini kurumların ve temsillerin ulusal devletler için sınır ötesi etki alanlarında aynı zamanda bir araç olduğunu savunmaktadır. Makalenin amacı Türkiye’de Cuma hutbelerindeki mekân ve coğrafyaya ilişkin sınır ötesi referansları siyasal bağlamı ve dönem koşulları göz önünde bulundurarak açığa çıkarmaya çalışmaktır. Bu çerçevede Diyanet İşleri Başkanlığı Komisyonu’nca 2014 yılı itibari ile merkezden yayımlanan Cuma Hutbeleri’ndeki metinler 2021 yılına kadarki dönem için analiz edilmeye çalışılacaktır. Makalenin birinci bölümünde Türkiye’nin devlet geleneğinin üzerindeki tutumu post-seküler yaklaşım üzerinden tarihsel süreç içinde kısaca özetlenecektir. İkinci bölümde Cuma hutbelerinin İslami mahiyeti ele alınarak Türkiye’de Cumhuriyet sonrası dönem için siyasal bağlamı irdelenecektir. Üçüncü bölümde ise 2014-2021 yılları arasında merkezden yayımlanan hutbelerdeki dış politika dili Türkiye coğrafyası, Filistin Meselesi ve İslam Coğrafyası başlıkları üzerinden kavranmaya çalışılacaktır.

2019

Ikinci Dunya Savasi’ndan sonra Ortadogu’da siyasal degisim, uluslasma sureci niteliginde hiz kazanmistir. Uluslasmaya onculuk eden ideoloji ise Baascilik olarak bilinen Arap milliyetciligidir. Bu calismanin amaci ideolojik ve reel politik olarak Arap milliyetciligini incelemek ve Turk siyasetine etkisini degerlendirmektir. Bu cercevede Baas ideolojisinin iddialari ve Misir orneginde politik egilimleri degerlendirilmistir. Turkiye’deki etkisi ise, Yon dergisi uzerinden analiz edilmistir. Arap milliyetciliginin bagimsizligini insa etmeye calisan ulkelere ilham kaynagi oldugu ve donemsel olarak degistigi gozlemlenirken, SSCB ve ABD arasindaki mucadele ile yakin iliskisi ortaya konmustur.

INTERNATIONAL JOURNAL OF HUMANITIES AND EDUCATION (İJHE), 2019

Although the Turkish foreign policy seems to be a neutral and balanced policy for a long time, since many years of conjuncture, sometimes succumbed to sectarian attitudes and the official ideology of the state, preferred to be on the side of the Hanif / Sunni sects. In fact, there have been sectarian approaches in Turkish foreign policy in the face of various conjunctural events since the Ottoman Empire. It first appeared in 1560. This event, which occurred in the history as the Şehzade Beyazid, occurs as follows. Şehzade rebelled and escaped after various events, The Safavi’s, prince and children delivered to the Ottoman Empire. Then they ask for help from the Ottoman Empire against Uzbek Khanate. The Ottoman state in his reply, says that “will not wage war against another state which is Sunni with a Shiite state” The most obvious example of this situation in the Republican era, regarding the Karabakh Massacre of 20 January 1990, President Turgut Özal made a statement; “They are Shia, We are Sunnis. They are closer to Iran” saying that we should not be sad for the massacre in Karabakh and specify the Republic of Turkey to Azerbaijan would not help. Nowadays, the most obvious example of this situation is in the struggle against ISIS in Iraq, Talafar and Kirkuk Turkmens are generally ignored because they are Shiites. Haşdi Şabii, Voluntary People's Forces in Turkish, not only contain Shiite elements but almost all of the Turkmens in the Shiite origin. However, it should stay away from Iran and Shia geography due to our foreign policy at that time, We should have allied with Sunni Barzani. In my work, I discuss this situation without comment and try to shed light on the conjunctural sectarianism in Turkish foreign policy.

Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi , 2017

Bu çalışmada dinin, Türk ulusal kimliği içerisindeki konumu incelenmektedir. Bu bağlamda ilk olarak, teorik düzeyde kimlik-ulusal kimlik tartışmaları yapılmıştır. Sonrasında, makro dönüşümler ekseninde Türk siyasi tarihi ele alınarak, dinin ulusal kimlik içerisindeki konumu analiz edilmeye çalışılmıştır. Varılan sonuçları şöyle özetleyebiliriz: Kimlik, verili-sabit bir yapı olmayıp, sürekli olarak yeniden inşa edilen bir olgudur. Kimlik meselesi siyasetten bağımsız değildir, siyaset-din arasındaki ilişki ulusal kimlik-din arasında da rahatlıkla gözlemlenmektedir. Dinin ulusal kimlik içerisindeki konumu, siyasi anlayışların değişkenliğine bağlı bir seyir izlemiştir. Nitekim ulusal kimlik içerisinde dinin bugünkü yeri, 1930'lu yılların Türkiye'sinden çok farklıdır. Genel olarak siyasi güç arttıkça ulusal kimliği düzenleme isteği de imkânı da açık bir biçimde artmaktadır. Bu durum otoriter bir siyaset tarzına neden olmakta ve diğer kimlikleri yok sayma riskini doğurmaktadır. Ulusal kimliğin sekülerleşmesi toplumun sekülerleşmesi anlamına gelmediği gibi, dinileşmesi de toplumun dindarlaştığı anlamına gelmemektedir. Kimlik politikaları modernite ideali, algıları ve uygulamalarıyla da ilişkili olmuştur. Modernleşme politikaları, doğal bir rıza unsuru olarak, tarihi süreç içerisinde Türk siyasetinin dolayısıyla ulusal kimliğin temel belirleyicisi olmuştur. Öte yandan modernleşme, çağdaşlaşma ve batılılaşma kavramlarının çoğu kez aynı anlamda kullanılması dinin ikircikli bir konumda yer almasına da neden olmuştur. Abstract This study discusses the role of religion in the formation of Turkish national identity. In this regard, first, a theoretical discussion of identity-national identity is presented. This is followed by a discussion of the role of religion in the formation of national identity in light of the macro level historical changes of the Turkish political history. The findings suggest that neither religion nor national identity has been independent from politics throughout Turkish political history. The strong relationship between religion and politics can be also seen between national identity and religion. As the political power increases, both the desire and possibility to shape the national identity increases, and this begets the risk of ignoring other identities. Secularization of national identity does not necessarily mean secularization of society. Nor its religionization means that society's becoming more religion. And, the role religion plays in shaping the national identity has changed depending on the relationship between politics and religion. In fact, the role of religion for the national identity today is quite different compared to the its role and visibility in 1930s. Another finding of this study is that, the relationship between religion and national identity as well as religion and politics cannot be understood without paying close attention to the idea, the perceptions and practices of modernity. Modernity has become the key determinant in shaping of the Turkish politics, thereby of the Turkish national identity. Modernization, secularization and westernization have been mostly used interchangeably in Turkish political history. And thus, the relationship between religion and national identity should be studied in this context.

Gazi Akademik Bakış, 2016

Turkish-American relations have historically always experienced its several ups and downs. Turkish-American relations have maintained this continuity while Turkey's geocultural dimension have gained importance instead of its jeopolitical position during Justice and Development Party (AK Parti) decade. The dynamics of global politics have began to take shape within the framework of 'Islamic terror' after the September 11 terrorist attacks that influenced herein. This paper analyzes the axis of geoculture in the context of model country rhetoric in the U.S.-Turkey relations focusing particularly on the Middle East politics within the scope of public diplomacy. The main research question of the study is as follows: what is the primary factor and axis that determines the U.S.-Turkey relations? The research has two Akademik Bakış Cilt 9 Sayı 18 Yaz 2016 60 Muharrem Ekşi fundamental arguments: First, the determining factor has been Turkey's Muslim identity under JDP. The U.S. has opted to use JDP's Islamic identity as a model in its grand strategy of Greater Middle East and North Africa Initiave. The bilateral relations have set by the rhetoric of model country in the axis of geoculture, which aimed to transformation of Muslim Middle Eastern societies. Second, the relations have began to deteriorate with Syrian and Egyptian crisis in the process of 'Arab Spring' since 2013 and the interests of two states have conflicted over the political Islam and moderate Islam. More particularly, the abandon of the U.S.'s moderate Islam policy became a turning point of the relations between JDP and Obama administration. In this context, it is suggested that the one dimension of political Islam and the other dimension the U.S.-Iran rapprochement which will determine the future of the U.S.-Turkey relations.

In recent months, demonstrations and protests have been taking place in Arab World. Some factors have led to these civil movements such as dictatorial regimes, economic decline, unemployment, extreme poverty, human rights violations. These movements drew attention to both regional and international actors. Similarly, these protests and demonstrations taking place in Turkey’s area of influence have presented importance in terms of Turkish foreign policy. Within this context, first of all, events identified as Arab Spring will shortly be explained in this article. Secondly, importance of these events in the Middle East and North Africa in terms of Turkish Foreign Policy will be focused on. Finally, external perceptions of Turkey’s policy towards the civil movements in Arab World will be evaluated.