Academia.eduAcademia.edu

Türkiye İlk Tunç Çağı Araştırmaları Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

Eşime Giriş İlk Tunç Çağı Tanımının Ortaya Çıkışı 1 : Anadolu ve Trakya 2 topraklarını kapsayanTürkiye'nin İlk Tunç Çağı kültürlerine geçmeden önce tunç çağı teriminin nasıl ortaya çıktığına göz atılması gerekmektedir. İnsanlık tarihini bölümlere ayırmak için, ekonomik, toplumsal ve idolojik unsurları gözönüne almadan çok basit terimlerle bu hayali dönemlerin tanımlanması ve isimlendirilmesi ilginçtir. İnsan toplumlarının geçmişini bölümleyerek, gelişimin nasıl olduğu hakkındaki ilk fikir 1819 yılında C.J. Thomsen tarafından önerilmiştir. Danimarka Milli Müzesi'ne dünyanın çeşitli taraflarından getirilen nesnelerin tasniflenmesi görevini alan Thomsen, sadece mantıksal açıdan ve nesnelerin yapıldığı malzemelerin ve üretimlerinin zorluğuna göre, basit bir sınıflamaya gitmiştir. Thomsen, ham madde teknolojilerine dayanan taş, tunç ve demir sıralamasınına göre, Taş Çağı, Tunç Çağı ve Demir Çağı bölünlenmesini ortaya koymuştur. Bu teknolojik ölçütlü sınıflama, günümüzde tarihçi ve arkeologların tartışmasının bile tabu olduğu klasik kronolojik sınıflamanın temelini oluşturmuştur. Thomsen'in bu sıralamasına " Üç Çağ Sistemi " adı verilmektedir. Daha sonra 1851 yılında Kültür Tarihi, yazının var olup olmamasına göre ikiye bölünmüştür. Yazılı belgelerden önceki döneme, Prehistorik Dönem (Tarihöncesi), yazının ortaya çıkışından sonraki döneme ise Historik Dönem (Yazılı Tarih) adı verilmiştir. D. Wilson tarafından teklif edilen bu bölümlenme günümüzde hala geçerliğini 1 Bu yazı, TAY'ın Paleolitik/ Epipaleolitik, Neolitik ve Kalkolitik Çağ klasörlerinin girişindeki yazılardan içerik olarak farklı değildir. Trakya ve Anadolu'nun İlk Tunç Çağı'nın tümünü irdelemek düşüncesi ile yazılmamıştır. Okuyucuya diğer sayfalarda ayrıntıları ile anlatılan yerleşme yerlerinin bu çağı ve evrelerine olan katkılarına dikkat çekmek amacıyla ve dönemin bir iskeletini oluşturmak, az da olsa İlk Tunç Çağı insanının, yaşam çerçevesini anlaşılabilir hale getirmek düşüncesi ile planlanmıştır. Kalkolitik Çağ klasöründeki giriş yazısında olduğu gibi öncelikle dipnotsuz yazılması düşünülmüş, daha sonra bu bilgilere istendiği taktirde hemen ulaşılabileceği birkaç yayın ile bu çağı irdeleyen genel yayınlar bu giriş yazısının dipnotunda verilmiştir. Yerleşme yerlerinin özellikle yalnız İTÇ ile bilgilerinin alındığı yayınlar ise o yerleşmeyi anlatan yazının altında gösterilmiştir. Eğer konum, kazı, vd. gibi bilgiler varsa yazı İTÇ ile ilgili değilse de burada verilmiştir. Okuyucu ayrıntılı bilgilerin kaynağına gitmek isterse bu yayınlara kaynakça kısmından bakmalıdır. 2 Yazının Trakya ve Marmara Bölgesi Sn. Burçin Erdoğu'nun önerileri ile yazılmıştır.

Key takeaways

  • Bazı bilim adamları Anadolu'nun bazı bölgelerinde İlk Tunç Çağı'dan Orta Tunç Çağı'na Geçişe "Geçiş Dönemi", Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde'de Suriye arkeolojisinden çıkarak İTÇ IIIc ya da İTÇ IV.
  • Karışıklığın önlenmesi için çok kez, İç Anadolu Bölgesi'nin Son Kalkolitik Çağ ile İTÇ I evresi beraber değerlendirilmektedir.
  • İTÇ I. evrede olduğu gibi kent beyi şatosunu hem yabancılardan hem de kendi halkından korumak amacıyla kalın sur ile çevirmiştir.
  • Kent devletlerinin sayısının çok olduğu iddia edilebilir Karadeniz'li prensler olarak nitelendirilen beylerin idaresindeki küçük toplulukların, İTÇ III.
  • Boğazköy'ün İTÇ yerleşiminin Kültepe kadar önemli bir yer olduğu kesindir.