Osmanlı'da Kamusal Alanın Dinamikleri

Gazi Üniversitesi letişim Fakültesi Dergisi (21), 2005

This article, aims to find out the dynamics of the public sphere before the emergence of the press in the Ottoman Empire. The main thesis of this article is that eventhough the press was not emerged in the Ottoman Empire, the dynamics of the public sphere, which can be understood by coffeehouses set up in the middle of the sixteenth century and aesteticaffectual expressions produced in these places, were available. However, in the west, the arguments of public sphere are based on euro an centric view and taken for granted that in non-western societes there is no public sphere. In the west, discussions between Habermas and those sharing his views, and those opposings to this view are based on an eurocentric stanpoint. These discussions, whose main pivotals are rationel-critical and aestetic-affectual, aare generated in western, and do not have a comparative perspective on the western and nonwestern societies. This article adopts a non-western view by showing evidence that in the Ottoman Empire there were dynamics of the public sphere even before emerging the press.

İnsan ve İnsan Dergisi, 2019

Bu çalışmanın amacı çağdaş sosyal teoride sıklıkla değinilen bir tema olan kamusal alanın kavramsal sınırlarını ortaya çıkarmaktır. Kamusal alanın fenomenolojik olarak ihtiva ettiği öğelerin ne olduğu, nasıl bir işlev sergilediği incelemenin temel sorunsalını teşkil etmektedir. Bu bağlamda, çalışmada öncelikle kamusal alana günümüz anlamını kazandıran teorik çabalara değinilmiştir. Hannah Arendt, Jürgen Habermas, Oskar Negt-Alexander Kluge, Richard Sennett ve Nancy Fraser’in kavramın politika teorisine dahil olmasında oynadıkları rol incelenmiştir. Takiben, kavramın günümüz ve önceki tarihler arasında ihtiva ettiği anlamda herhangi bir değişiklik olup olmadığı sorgulanmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda kavramın semantik kökleri ve işlevsel nitelikleri araştırılmıştır. Daha sonra, kamusal alanın özel alandan farkları incelenerek aleniyet ve çoğulluğun kavramsal olarak kurucu nitelikler sergilediği tespit edilmiştir. Çalışmada, son olarak, kamusal alanın politika ve demokrasiyle ilişkisine değinilmiştir. Böylelikle, kavramın fenomenolojik bütünlüğü açısından aleniyet ve çoğulluğun yanı sıra politik bir telosa da gereksinim duyduğu anlaşılmıştır.

İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2020

Kökleri Antik Yunan’a kadar uzanan kamusal alan tecrübesi tarihin çeşitli dönemlerinde farklı özellikler ihtiva etmiştir. Çalışmada kamusal alan kavramı tarihselci bir yaklaşım içinde ele alınmış, kavramın içerdikleri ve tarihi analiz edilmiştir. Çalışmanın amacı kamusal alan kavramının Osmanlı’dan bu yana Türkiye’deki evrimine ışık tutmaktır. Osmanlı devleti Batılı anlamıyla olmasa da kendi bağlamı içinde kamusal alana ve sivil topluma öncü olabilecek kimi dinamikler üretmiştir. Özellikle tek parti döneminde billurlaşan cumhuriyetçi yaklaşım ise tek tipçi, monolitik, yekpare ve çoğulluklara kapalı bir kamusal alan tahayyüllü ortaya koymuştur. Çok partili dönemde kamusal alanda farklı kimliklerin temsiline olanak sunan yeni bir yaklaşım geliştirilmeye çalışılmıştır. 1980’ler ve 90’larda toplumsal çeşitliliğin artışı ile birlikte kamusal alanda farklı kimlikler temsil edilmeye başlanmıştır. Kamusal alanın özellikle İslami kimliği kapsayacak şekilde genişletilmesi çabası devletçi elitin karşı atağı olarak somutlaşan 28 Şubat süreci ile kesintiye uğramıştır. 2000’li yıllar 28 Şubat sürecinin tasfiye edildiği, hegemonyanın reddedildiği, yatay ilişkilerin, yerelliğin egemen olduğu farklı kimliklerin kamusal alanda temsil edilmesine olanak sağlandığı yıllar olmuştur. Bu dönemde, gelecekte kimlik siyasetine dayalı çok katmanlı, ötekilikleri dışlamayan ve sosyal içermeye açık bir toplumsallık kurulmasına zemin hazırlanması bağlamında geçmiş paradigmadan köklü bir değişim yaşanmıştır.

Doğu Batı Dergisi, Osmanlılar I, 2009

Kamusal alan kavramı, uzun yıllardan beri pek çok ülkede siyasal bilimlerde olduğu kadar sosyal bilimlerde de tartışma konusu olmuştur. Bu çalışmanın ilk bölümünde, kamusal alan ile ilgili olarak yapılan tarihsel tanımlamalardan kısaca bahsedilmiştir. Bu amaç doğrultusunda, Antonio Rappa ve Jürgen Habermas'ın konu ile ilgili değerlendirmeleri aktarılmıştır. İkinci Bölümde, Türk toplumunun, kamusal alanı Batı ülkelerinden farklı tecrübe etmesinin temel sebepleri tartışılmış ve bu tartışmayı anlamlı kılan Türk modernleşme projesinden ana hatlarıyla bahsedilmiştir. Türk modernleşme projesine başkaldırının sembolü olarak nitelenen başörtüsü meselesi de, modernizm, laiklik ve sekülerizm kavramları çerçevesinde ele alınan modernleşme projesi içerisinde anlatılmıştır. Bu çalışmanın son bölümünde ise Hacettepe Üniversitesi Öğretim Görevlisi Gülsüm Depeli'nin (2007), Basındaki Köşe Yazılarında Kamusal Alan ve Türban Tartışmaları: Bir Analiz Denemesi adlı çalışması ile basındaki köşe yazılarından hareketle kamusal alanda başörtüsü tartışmalarının söylemsel zeminini değerlendirilmeye çalışılmıştır. Böylece kamusal alan tartışmalarının basındaki yansımaları incelenmiştir.

Mimarlık Dergisi, 2015

Kent Akademisi, 2019

It is observed that cities are transformed into consumption-oriented presentation objects. Apart from the discourse of vanishing public space different practices which is aim to create new publicities have been developed by architects and urbanists. With acceptence of the space as a social product, to create the structural action space which is penetrated to a daily routine in order to social sustainability makes people free in public space. Being visible is added to the action-based approaches, and it reflects to architectural space as parasitic structures. With its articulated structure, it spatialized, dynamizes the place we look at every day but not see, and transform the spectator into an emancipated active agent. As a stage of the gazing action, the place transformed into agency space. And this urban space practice herald to get back to city. In this study, articulation of the agency space to urban space which is transformed into consumption and theatrical thing, it is presented as a method that will make the people interact with others. It is aimed to discuss the situation arising from the products of the experimental studio which aims to design the parasite structure on the E5 journey route, which constitutes the backbone of Istanbul. The studio's products emerge as a challenge to the normalization of existing static and defined space. The concept of agency-visibilityspectator will be reexamined through the architectural designs.

Osmanlı Medeniyeti: Siyaset-İktisat-Sanat, edited by Coşkun Çakır, 2005

MUKADDİME, 2017

Öz: Her sanat eseri, içinden çıktığı toplumun karakteristik özelliklerini taşımaktadır. Bu özelliklerde milli tefekkür, hissiyat ve refleksler yatmaktadır. Divan şiiri, Osmanlı döneminde ortaya çıkan en olgun sanatlardan biridir. Bu çalışma göstermektedir ki Divan şiiri birçok açıdan kaynaktır. Tarihî hadiselere şahsî ve toplumsal yorumlar sunabilmekte; olayların arkasındaki psikolojik gerçekliğe ışık tutabilmekte; Osmanlı Devlet ve toplumunun tefekkür, hissiyat ve reflekslerini yansıtabilmektedir. Bunlarla birlikte bu çalışma, bazı konuları da sorgulamaktadır: Divan şiiri belirli bir zaman diliminde ortaya çıkmış ve sönmüş bir sanat mıdır? Bugünkü devlet, toplum ve ferde söyleyecek bir sözü kalmamış mıdır? Divan şiirinden bugüne yansıyan Osmanlıya ait esaslar nelerdir ve bu çağda yaşayan insanlara tevarüs etmemiş midir? Bu sorular eşliğinde örnek olaylar üzerinde incelemeler ve yorumlar geliştirilmiştir. Divan şiirindeki söz konusu hususlar, dönemin mensur metinleri tarafından desteklenmektedir. Anahtar Kelimeler: 16. Yüzyıl Divan Şiiri, tarih kaynağı, duygu tarihi, Tevârih-i Âl-i Osman.

DOAJ (DOAJ: Directory of Open Access Journals), 2021

The epidemic process experienced on a global scale, together with the health field in which it emerged, directly affected daily life from education to tourism, from production to consumption. This effect has been so great. Even the process of returning to normal starting from the first half of 2020 has been defined as the new normal. The new normal has changed the individual's daily life space and boundaries and imposed restrictions on the use of public exteriors from residential interiors. The change in the use of the space has also changed the relations, communication style, and interaction with space and those who use the space. Relationships and interactions established in daily life have started to be realized almost through residences due to the limitations on public space. Education, work, entertainment, commerce has been started distance and digital environment. This situation causes to changes in behaviors and the way they socialize. The change in the way people socialize and lifestyle with the epidemic causes transform in the use of public and private spaces. As the dynamics of the city change, these areas need to rethink the designs and develop creative solutions. Spatial studies on the Covid 19 pandemic process are approached from different aspects and it is seen that the studies are multidimensional. In the study, these different views are analyzed and the paper is focused from a different framework. It is aimed to contribute to the epidemic process by developing suggestions for public space approaches and possibilities. The method of the study is determined as the evaluation of physical and virtual public space through examples in accordance with literature researches and discussions. It is important to develop new perspectives on the impact of the epidemic on urban environments and to understand what the long-term impacts could have on the public sphere. And then, it is aimed to conduct research on the socio-spatial impacts to be developed according to the results of Covid 19 measures. Therefore, within the scope of the study, the effects of the epidemic in urban spaces are tried to be understood. It is discussed how the possibilities of new public spaces occurring in the built environment and virtual environment will change the nature and definition of this concept.