Academia.edu no longer supports Internet Explorer.
To browse Academia.edu and the wider internet faster and more securely, please take a few seconds to upgrade your browser.
İran'da varlığını sürdüren Oğuz grubuna mensup bir Türk boyudur. Orhun Türkçesinden itibaren Karahanlı, Harezm-Kıpçak, Çağatay ve Oğuz Türkçesine ait pek çok arkaik kelime, deyim ve atasözü ya orijinal şekliyle ya da küçük fonetik ve semantik farklarla Karapapak-Terekeme Türklerinin ağzında günümüze kadar yaşamaya devam etmiştir. Özellikle Türkçenin tarihi metinlerinden Divanü Lügati't-Türk, Kutadgu Bilig, Codex Cumanicus ve Dede Korkut Destanları gibi eserlerde geçen, ancak bugün pek çok yazı dilinde kullanımdan düşmüş Türkçe kelimelerin sözü geçen ağızda mevcudiyeti, dil ve kültür tarihi araştırmaları bakımından önem arz etmektedir. Biz bu makalemizde Karapapak-Terekeme ağzındaki arkaik kelimeleri fonetik şekilleriyle alfabetik olarak verdikten sonra Türk dilinin tarihi ve yaşayan lehçeleriyle kaleme alınmış eserlerdeki örnekleri ve karşılıkları göstermeye çalışacağız.
Dilleri ve Kültürleri Yok Olma Tehlikesine Maruz Türk Toplulukları Konulu 4. Uluslararası Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu Bildiri Kitabı, 2013
Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-BELLETEN , 2023
The traces of cultural interaction between Turks and Arabs can be observed in various written and oral cultural elements. Karagöz, a form of Turkish puppet theatre which is registered in the Intangible Cultural Heritage list of UNESCO, is one of the significant representatives of this interaction. In the Arabian geography dominated by the Ottomans, Karagöz shows became an indispensable part of the society. The first scholarly compilations of Karagöz plays performed in different languages in a wide geography began to be produced by European orientalists in the second half of the nineteenth century. In this study, ArabicKaragöz plays discovered and recorded between 1850s and 1950s by Enno Littmann, Johann Gottfried Wetzstein, Wilhelm Hoenerbach and Edmond Saussey are analysed. Arabic Karagöz plays which were mostly performed in the local vernacular languages, are very rich in elements from different Arabic dialects. On the other hand, the frequent use of Turkish words and expressions did not escape the attention of aforementioned orientalists. They suggested that there could be several reasons why Karagöz masters used Turkish in their performances. For instance, the first Karagöz shows were brought to Arabic speaking regions by Turks and/or Turkish speaking performers, and there were periods during which the authorities allowed only Turkish performance. What is more, there were several plays in which certain characters represent Turks and Ottoman authorities. This study examines eighteen Arabic Karagöz play texts and identifies Turkish words and phrases in addition to words that the Arabic language acquired through Turkish. The Arabic parts in which such words and phrases exist are given both in the original recorded and in the transcribed forms. In addition, all identified samples are translated into Turkish.
Tıp terimi, tıp ilmi ile uğraşan bilim adamlarının kısa yoldan anlaşmalarını sağlayan özel kelimelerdir. Bu çalışmada Kıpçak grubu yazı dillerinden biri olan Karakalpak Türkçesindeki tıp terimleri tespit edilmeye çalışılmış ve böylelikle tıp dili ile çağdaş Türk lehçeleri üzerine yapılan araştırmalara katkıda bulunulması amaçlanmıştır. Karakalpak Türkçesinde tespit ettiğimiz 398 tıp teriminin 158 tanesinin Türkçe olduğu ve Türkçe olan bu tıp terimlerinin 60 tanesinin de standart Türkiye Türkçesinde ve ağızlarında karşılığı olduğu görülmüştür.
ÖZET Terekeme adıyla anılan Karapapaklar, kökeni çok eskilere dayanan bir millet olmalarına rağmen haklarında detaylı şekilde pek fazla çalışma yapılmamıştır. Kimi araştırmacılar konularını ilgilendirdikleri ölçüde Karapapaklar hakkında kısa bilgiler vermişlerdir. Bunların yanında birçok yazar ve araştırmacı da Karapapakları Özbekistan'a bağlı Karakalpakistan Özerk Cumhuriyetinde yaşayan Karakalpaklarla karıştırmış, bu iki Türk halkını aynı boya mensup zannetmişlerdir. Bu çalışmada, öncelikle Karapapakların ne kadar köklü bir tarihi geçmişe sahip olduğu ortaya konulmaya çalışıldı. Asya Hun devletinin dağılmasıyla başlayan tarihi süreçleri, bu süreç içerisinde yaşadıkları bölgeler günümüze kadar aşama aşama aktarılmaya çalışıldı. Bu tarihsel süreç içerisinde Karapapakların Ermenilerle mücadelesi, Türkmençay Antlaşması ve XX. yüzyılda yaşanan " Son Karakaç " adıyla anılan göç olayı ve bunlar gibi pek çok hadise ayrı bir araştırma ve belki de birer kitap konusu olduğu için detaylara girilmeden geçildi. Dünya ve Türkiye üzerinde Karapapak nüfusunun yoğun olarak yaşadığı yerler belirtildi ve haritalar üzerinde işaretlenerek gösterildi. Karapapakların kökeni elde edilen bilgiler çerçevesinde açıklanmaya çalışıldı ve Karapapak ve Terekeme sözcüklerinin etimolojisine dair araştırmacıların söyledikleri aktarıldı. Terekeme ifadesi onların Müslüman olduktan sonra aldıkları bir isim olduğu için, bu çalışmada daha eski bir isim alan Karapapak ifadesinin kullanımı tercih edildi. Aslında günümüzde Terekeme sözü daha yaygındır. Hatta bazı bölgelerde Karapapak ifadesi neredeyse kullanımdan kalkmıştır. Karapapakların tarihsel süreç içerisinde benimsedikleri dini inanışları ve bu inanışların siyasi etkileri değerlendirilmeye çalışıldı. Sosyal yapılarına değinilerek genel karakter özellikleri üzerinde duruldu. Karapapakların kültür ve edebiyatı, uzun ve detaylı şeklide açıklanması gereken bir konudur. Onların halk inançları, yüzyıllardır aslı bozulmadan devam ettirdikleri gelenek ve görenekleri, eşine az rastlanır bir incelikte olan sözlü edebiyatları aslında her biri birer tez veya kitap konusu olabilecek konulardır. Nitekim dini yaşantılarının, halk inançlarının, özellikle alanında usta olarak kabul edilen ve günümüzde de yaşayan halk âşıklarının her biri hakkında kitaplar yazılmıştır. Bu çalışmada Karapapakların sözlü edebiyat ürünlerine, özellikle de âşıklık geleneğine mensup söz ustalarına değinilerek haklarında kısa bilgiler verildi. Karapapakların kültür ve edebiyatlarında yer alan kaynak zenginliği, ne yazık ki-Borçalı'da yayın hayatını sürdüren ve daha çok Azeri dil özelliklerini gösteren birkaç süreli yayını saymazsak-yazılı bir edebiyatları bulunmadığı için dil alanında yoktur. Ahmet Bican Ercilasun Karapapakların dil özelliklerine " Kars İli Ağızları-Ses Bilgisi " kitabında ses bilgisi özellikleri açısından değinmiştir. Karapapakların yoğun olarak yaşadığı Kars, Erzurum, Ağrı gibi illerimize ait ağız araştırmalarında da Karapapakların dil özellikleri yine ses bilgisi
ATAUM E-BÜLTEN
Her ne kadar "alışveriş cenneti" havaalanlarının rutini olsa da, bu işlem aslında hukuksal bir zorunluluk değildir. Hatta genelde düşünüldüğü ya da varsayıldığı gibi bir "güvenlik" gerekçesi de yoktur ortada. İşin daha garibi, şimdiye kadar uçuş kartlarının kasada neden tarandığı ve içindeki bilgilerin neye istinaden kaydedildiği de pek sorgulanmamıştır.
ÖZ Araştırmanın Temelleri: Türkiye'de köy seyirlik oyunlarından bazıları hayvan benzetmelerine dayalıdır. Bunlar, bazen hayvan kılığına girilerek bazen de hayvanları çeşitli figürlerle temsil ederek oynanan oyunlardır. Hayvanların konu edildiği deve oyunu, tilki oyunu, leylek oyunu gibi pek çok oyun vardır. İnsan ve tabiat ilişkisinin sonucu olarak oluşmuş ve yılın belirli zamanlarında eğlence amaçlı oynanan bu oyunların incelenmesi, Türk halk tiyatrosunun oluşum ve gelişim aşamalarının takibi için önem arz etmektedir. Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı, Balıkesir'de oynanan " deve oyunu " ve " tülü kabak " gibi hayvan benzetmesine bağlı seyirlik oyunların oynanma zamanlarını, oynanma nedenlerini, yapısını ve sosyal hayattaki işlevlerini belirlemektir. Veri Kaynakları: Balıkesir ve çevresinden hayvan benzetmecesine bağlı köy seyirlik oyunlarıyla ilgili olarak derlenen bilgiler. Ana Tartışma: Balıkesir ve çevresinde hayvan benzetmecesine bağlı olarak oynanan köy seyirlik oyunları hangileridir? Bu oyunların oynanma zamanları, nedenleri ve işlevleri nelerdir? Sonuçlar: Balıkesir'de deve, tülü kabak, at, ayı, domuz gibi hayvan benzetmecesine bağlı bazı seyirlik oyunlar günümüzde de oynanmaktadır. Hem vahşi hem de evcil hayvanların konu edildiği bu oyunlardan deve oyunu ve tülü kabak oyunları daha fazla rağbet görmektedir. Ayrıca oyunlar, büyük oranda kış aylarındaki " Barana " veya " Söbbet " adı verilen toplantılarda, bayramlarda vakit geçirmek ve eğlenmek amacıyla oynanmaktadır. Hayvan benzetmecesine bağlı olarak Balıkesir'de oynanan seyirlik oyunlar, ölüp-dirilme gibi arkaik motiflere sahiptirler ve ayrıca değişen şartlar içinde yeni değerleri de bünyesine dâhil ederek bölge insanının birlikte eğlenme ve vakit geçirme kültürünü beslemeye devam etmektedir. ABSTRACT Bases of Research: Some village plays in Turkey are based on animal imitations. These village plays are played by both imitating animals and symbolizing animals by diverse figures. There exist plenty of village plays related to animal imitations, like camel, fox and stork plays. Examination of this plays formed as a result of relationships between human and nature and also played at certain times of the year for fun is important for follow up stages of formation and development of the Turkish folk theater.
2025
İnsanoğlunun yaratılışından itibaren doğaya ait tüm unsurların günlük hayatın içerisinde aktif olarak kullanıldığı, ayrıca mitik düşünce ve inanışlara konu olduğu bilinmektedir. Bu bağlamda doğadaki her canlı ve nesnenin ruhunun olduğuna inanılması, her varlığın kutsal olarak algılanmasına sebebiyet vermektedir. İlkel toplulukların hafızasında yer edinen taş da çeşitli uygulamalar ve inanışlara konu olmuş; vurucu, öldürücü ve koruyucu yönü ile ön plana çıkmıştır. Ayrıca ilkel topluluklarda dünyanın yahut insanın yaratılışının taşla ilişkilendirilmesi, tapınma ve sihir-büyü işlevinin bulunması, taşın kar yahut yağmur yağdırabilmesi dikkat çeken diğer hususlardandır. Türk inanç ve düşünce sisteminde taşın Göç Destanı'ndan itibaren çeşitli edebî metinlerde yer alması, Türk toplumundaki işlevini ve önemini gösterir. Ayrıca klasik Türk şiirinde taş, birçok deyim ve atasözü içerisinde sağlamlık ve sabitlik yönüyle de ön plandadır. Edebî metinlerde "taş dikmek" deyiminin "meclise taş dikmek" şeklinde kullanılması da dikkat çekicidir. Söz konusu kullanımın özellikle klasik Türk edebiyatının "hazan vakti" olarak nitelendirilecek son dönem metinlerinde kullanılması, deyimin tarihsel seyrine ve tarihsel seyir içerisindeki anlam çerçevesinde yer alan değişikliklere örnek oluşturmaktadır. Bu makalede taşın Türk kültüründeki öneminden yola çıkarak klasik Türk şiirindeki "taş dikmek" deyiminin kullanımına yer verilecek, Türk toplumunda yaygın yer edinmiş bir nesnenin deyimleşme süreci ve yüzyıllara göre deyimin anlam çerçevesi konu edilecektir.
TÜRK HALKLARININ GELENEKSEL SPOR OYUNLARI VIII, 2019
Çağdaş Türk öykücülüğünde "olay örgüsü"nün yerini alan deneysel "oyun" kurguları üzerinde düşünmek üzere yazılan bu yazıda, deneysel oyun kurgusunun özelliklerinden, Türk öykücülüğünde deneysel oyun kurgularının yaygınlaşma sürecinden ve Gönül Çolak'ın 2009 Yunus Nadi Öykü ödülü alan Komi ve Kemikler adlı kitabında gözlemlenen deneysel oyun kurgularından söz edilecektir.
Traditional Sports Games of Turkish People Through The Eye of The Other in Adopting Movies, 2020
Sinema da edebiyat da kültür aktarımı açısından önemli araçlardır. Sinemanın edebiyattan beslendiği, güçlerin birleştirildiği uyarlama filmlerde kültür taşıyıcılığı katmerlenerek daha da etkin hale gelmektedir. Bu noktada ait olduğu topraklardan beslenen Cengiz Aytmatov'un eserlerinin özellikle Sovyetler Birliği Dönemi'nde filmleştirilmesi Kırgız kültürünün sinemada temsili açısından son derece önemlidir. Bu bilgiler ışığında çalışmanın amacı Sovyetler Birliği Dönemi'nde Cengiz Aytmatov eserlerinden uyarlanan filmlerde kültürel görünümleri ve Türk halkları geleneksel spor oyunları temsillerini ortaya çıkarmaktır. Temsillerin ötekinin gözünden beyaz perdeye nasıl yansıdığını görebilmek amacıyla da Türk halkları dışındaki yönetmenlerin filmleri seçilmiştir. Ön izleme sonucunda kültürel görünümlere ve Türk halkları geleneksel spor oyunları temsillerine Pervıy Uçitel (Первый учитель, 1965), Camilya (Джамиля, 1969) ve Beg İnohodtsa (Бег Иноходца, 1969) filmlerinde yer verildiği tespit edilmiştir. Bu filmler göstergebilim analiz yöntemi kullanılarak betimleyici ve yorumlayıcı yaklaşımla çözümlenmiştir. Çalışmanın sonucunda, filmlerde Kırgız kültürüne kıyafet, yeme-içme, gelenek, dil, din, müzik, toplumsal yapı ve geleneksel spor oyunları çerçevesinde yer verildiği tespit edilmiştir. Filmlere Türk halkları geleneksel spor oyunları özelinde bakıldığında; binicilik, güreş, atlı güreş, kuç sınaş, kök börü ve ordo oyunlarının her filmde farklı düzlemlerde, farklı temsiller olarak yer aldığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Cengiz Aytmatov, Uyarlama filmler, Türk sporları, Türk halkları. Traditional Sports Games of Turkish People Through The Eye of The Other in Adopting Movies Abstract Both cinema and literacy are the best medium of cultural transmission. The adopted movies from literary output makes cultural carrier more effective. At this point, filming the writings of Chyngyz Aytmatov especially during the Soviet Union is extremely important in terms of representation of Kyrgyz culture in cinema. The aim of this study is to show the cultural aspects of traditional sports games of Turkish people in the movies which were adopted from the work of Chyngyz Aytmatov during the Soviet Union. Non-Turkish directors were selected, in order to see their point of views through the eyes of others. As a result of preview, cultural views and representations of Turkish cultural sports games were found in following films such as a Perviy Uchitel (Первый учитель, 1965), Dzhamilia (Джамиля, 1969) and Beg Inohodtsia (Бег Иноходца, 1969). These films were analyzed with a descriptive and interpretative approach of semiotics analysis technique. As a result of the study, Kyrgyz culture clothes, cuisine, tradition, language, religion, music a given in the film through the representations of frame of social structure and traditional sport games. In particular, in the context of Turkish people's traditional sport games; such as horse riding, wrestling, horse wrestling, kuch synash, kok boru and ordo games took place in different angles and representations.
Bu araştırmada, batı ve diğer Türk coğrafyalarında bilinmeyen, Kazaklar, Özbekler ile özellikle Kırgızlar'da popüler olan, Türkistan'ın geleneksel atlı mücadele oyunu 'Ckeme-ceke/Yeke-yek' incelenecektir. Cekeme-ceke oyunu, iki binicinin 10 metre çapında bir daire ortasına konulmuş, keçi karkasını at üzerinden eğilerek yerden alıp, daire dışına çıkarama şeklinde yapılan bir atlı mücadele oyundur. Cekeme-ceke oyununun etimoloji ve terminolojisi, kural ve kaideleriyle birlikte anlatmaya, tanıyıp tanıtmaya çalışıp, spor literatürüne kazandırmaktır. Cekeme-ceke, atlı-göçebe kültürünün ürünü olup, arkaik kültür kodları taşıyan tarihsel içerikli ve istekli bir oyundur. Milli nitelikli kodların canlı tutulması, kuşaklar arası bağın kopmamasına ve aynı millet olmanın şuuruna varılmasını, ruhen ve bedenen sağlıklı nesillerin yetişmesini sağlayacaktır. Nitel araştırma kapsamında alan çalışması ile yapılandırılmamış gözlem ve betimsel araştırma desenlerine başvuruldu. Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan ile sınırlandırılmıştır. Sonuç: Yeke-yek oyunu, tamamiyle 'kök-börü' oyununda tekâmülleşme niyeti taşımakta olduğu; kök-börü oyununun tüketilmesinde görülen imge, simge, sembol gibi arkaik kültür kodlarının, bu oyunda da sergilendiği; oyunun geleneksel spor dünyasında sadece Kazak, Kırgız ve Özbekler'de uygulandığı; bunlardan Kırgızlar'da diğerlerinden daha sosyal yapı ve yaşayışta popüler olduğu sonucuna varılmıştır.
Doktora Tezi , 2021
Terezin/Theresienstadt Toplama Kampında yahudi tutuklular tarafından gizlice yazılıp oynanan tiyatro oyunlarının zaman-mekan kurguları ile hafıza arasındaki ilişkinin teorik çerçevesi. Aristoteles'in katharsis kavramı karşısına ürettiğim kontrkatharsis kavramına giriş.
Concept tests are generally preferred to determine misconceptions Students' aims are getting more notes for open-ended questions therefore they sometimes write irrelevant answers and concepts. Moreover, students may mark irrelevant choices which are to be appeared appropriate for them to get credits for multiple choice tests. In this case, although students do not have misconceptions, results of the tests show that they have. Reaching relevant concepts from students' words which are used in game will be a different perspective. In this research, taboo game was used in order to determine students' misconceptions. Pilot study was conducted in Elementary Science lesson for making observation as well as this study was recorded by camera. Records of taboo game were examined and then a observation form was prepared. The data give information about how students learn and associate concepts. Students' misconceptions were determined when they talked about concepts. They sometimes describe the concepts with words which were learnt in lessons and irrelevant similitudes. Using taboo to determine misconceptions has gained a different perspective.
Uluslararası Balkan Sempozyumu Bildiri Kitabı, 2022
İlki 1929 yılında Yunanistan’da düzenlenen Balkan Oyunları bölgesel bir spor organizasyonu olmasının yanı sıra bölgenin barış ve güvenliğinin sağlanmasında araç olarak kullanılmıştır. Birinci Dünya Savaşı sonrası imzalanan barış anlaşmalarına karşı gitgide artan revizyonist söylemlerin tehdit alanı içinde kalan Balkan ülkeleri dışarıdan gelebilecek saldırılara karşı güvenliklerini sağlamak amacıyla çeşitli ittifaklar kurdular. 1929 ekonomik buhranının olumsuz etkilerinin derinden hissedildiği bölgede ekonomik sorunlara ek olarak Almanya ve İtalya’nın söylem ve eylemleri Balkan ülkelerini bir araya gelmeye zorlayan faktörlerdendi. Kurulan ittifak ağlarını kuvvetlendirmenin ve toplumları birbirine yaklaştırmanın en uygun yollarından biri de kitleleri peşinden sürükleyen sporun araç olarak kullanılması oldu. Devletlerarası ilişkilerin barışçıl yollardan sürdürülmesi için kullanılan yöntemlerden biri olan spor diplomasisinin uygulanmasına en müsait ortamlardan biri Balkan Oyunları oldu. Uluslararası spor organizasyonları kültürel diplomasinin bir alt dalı olan spor diplomasisinin yürütülmesindeki en temel zemindir. Balkan devletlerinin 1930’lu yıllardaki ikili ilişkileri ve ittifakları üzerine birçok araştırma olmasına rağmen bu ilişkiler spor diplomasisi açısından pek az incelemeye konu oldu. Kissoudi’nin bölgedeki uluslararası ilişkileri spor-siyaset ilişkisi bağlamında değerlendirdiği “Sport, Politics and International Relations in the Balkans: The Balkan Games 1933 to 1935” başlıklı çalışması konuya ilişkin genel bir çerçevenin çizildiği tek araştırmadır. Bu çalışmada Balkan Oyunlarına Türkiye’nin spor diplomasisi perspektifinden yaklaşımı Türk arşiv belgeleri, süreli yayınlar ve resmi yayınlar üzerinden açıklanmaya çalışılacaktır.
KAPI VE EŞİK KİTABI, 2023
Öz Dil ve kültür ayrılmaz bir bütündür. Bir milletin yaşam biçimi, kültürü dile etki eder. Türk lehçeleri diğer dillerle karşılaştırıldığında Türk lehçelerinin akrabalık terimleri yönünden oldukça zengin olduğu görülmektedir. Bu da Türk kültürünün temelinin sağlam olduğunu göstermektedir. Akrabalık yoluyla güçlü bir toplum yapısının oluşacağının bilinciyle; Türkler arasında akrabalık ilişkilerine önem verildiğini ve bunun sonucu olarak da bu ilişkilerin dile yansıyarak dilin akrabalık terimleri açısından zengin bir duruma geldiği söylenebilir. Türklerde çekirdek aile yerine büyük aile modeline önem verilmiştir. Büyük aile modeli de elbette akrabalık terimlerinin gelişiminde rol oynamıştır. Bundan dolayı akrabalık terimleri dile yansıyarak Türk lehçelerinin söz varlığının zenginleşmesini sağlamıştır. Bu çalışmada Kazak Türkçesindeki akrabalık terimleri ele alınarak akrabalık terimleri hakkında bilgi verildi. Abstract Language and culture are inseparable. The way of life of a nation affects to the language. When Turkish dialects are compared to other languages, it is seen that Turkish dialects are very rich in terms of kinship. This shows that the basis of Turkish culture is strong. Conscious of the formation of a strong society through kinship; It can be said that the importance of kinship relations among the Turkish people have given and as a result, these relations are reflected in the language and it is rich in terms of language kinship. Turkish people have given a great attention to the big family model instead of a little family. The big family model, of course, played a role in the development of kinship terms. Hence, kinship terms reflected the language and enabled the enrichment of the vocabulary of the Turkish dialects. In this study, kinship terms in Kazakh Turkish are discussed and information about kinship is given.
TÜRK HALK OYUNLARINDA YAPISAL ANALİZ VE HAREKET KALIPLARI , 2022
Oyun, yaratılışından beri insanın hayatını etkileyen ve yaşam boyu kendi benliğini arama sürecinde onun en önemli materyallerinden biridir. Müzik ve hareketin, din, tarih, coğrafya, kültür ve sanat gibi unsurlarla birleşerek meydana getirdiği halk oyunları/dansları da toplumun folklor öğelerinin en önemli unsurlarındandır. Halk oyunlarının/danslarının insan yaşamındaki değerini koruması, doğru bir şekilde bir sonraki kuşaklara aktarımla sağlanabilir. Buna bağlı olarak da Türk halk oyunlarının öğrenimini ve öğretimini kolaylaştırmak, arşivlemek ve analiz yapmak amacıyla yapısal hareket analizi oldukça önem taşımaktadır.
Loading Preview
Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.