SAKARYA SAVAŞINDA SEBİLÜRREŞAD

100. YILINDA SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ, 2021

100. Yılında Sakarya Meydan Muharebesi (Kitap Bölümü), 2021

Birinci Dünya Savaşı’nın bitmesiyle İtilaf Devletleri, Şark Sorununun nihai çözümü kapsamında fiili olarak Mondros Ateşkes Antlaşması ve sonrasında Sevr Barış Antlaşması’yla Osmanlı Devleti’ni parçalamaya, Türk milletini yok etmeye ve tarih sahnesinden silmeye çalışmışlardır. Yunanistan, Megali İdea’yı (Büyük Ülkü) gerçekleştirmek ve Sevr Barış Antlaşması’nı Türklere kabul ettirmek için Anadolu macerasına atılmıştır. Bu plan Yunanistan’ın Birinci Dünya Savaş’ında İtilaf Devletleri bünyesine alınmasıyla başlamış , İzmir’in işgaliyle fiili tezahürü gerçekleşmiştir. Büyük Britanya, Anadolu’da çıkarlarını korumak maksadıyla Yunanistan aracılığıyla vekâlet savaşı yürütmeye karar vermiş ve 20 Haziran 1920’de Yunanistan’a Ankara hükûmetini ortadan kaldırmak üzere Anadolu içlerine ilerleme izni vermiştir . Mustafa Kemal Paşa önderliğinde Samsun’da başlayan İstiklâl Mücadelesi, nihayet Ankara’da Büyük Millet Meclisi’nin açılmasıyla Türk halkının yegâne temsilcisi olmuştur. Bu nedenle Yunanistan, Ankara’yı işgal etmek ve Türklerin bağımsızlık savaşını ortadan kaldırmak için Ankara Harekâtına girişmiştir. İnönü Savaşları’nda Türk ordusu karşısında mağlup olan Yunan ordusu , Eskişehir-Kütahya Savaşları’nda başarılı olmanın verdiği cesaretle, Türk bağımsızlık hareketine son bir darbe vurmak için Sakarya ırmağının doğusuna yürümüştür. Sakarya Meydan Muharebesi’nde Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın emir komutasında savaşan Türk ordusu, Yunan ordusu ve destekçilerini mağlup etmiştir. Sakarya Savaşı’nın kazanılmasıyla, 13 Eylül 1683’ten beri Türk milletinin geri çekilişi son bulmuş ve şanlı Türk Zaferi, Türk ve dünya harp tarihine ismini altın harflerle yazdırmıştır. Yunanistan’ın Anadolu macerasının sonunu hazırlayan Sakarya Meydan Muharebesi, yaklaşık bir yıl sonra bütün işgalcilerin Anadolu’dan sökülüp atılmasına vesile olan Başkomutanlık Meydan Savaşı ve Büyük Taarruzun önsözü olmuştur. Amacımız, Ağustos-Eylül 1921’de Sakarya Meydan Muharebesi’nin Avustralya basınına yansımalarını tarihsel süreç içerisinde incelemektir. Sakarya Savaşı’nın dış basın çerçevesinde incelenmesinin nedeni ise savaşla dolaylı ya da doğrudan alakalı devletlerin kendi çıkarları doğrultusunda izlediği hükûmet politikalarını anlayabilmek açısından önemli olduğu kadar kamuoyunu yönlendirme amaçlarını da anlamak açısından önemli olduğu değerlendirilmektedir. Bu nedenle savaşın, günümüzde değerlendirilebilmesi ve karşılaştırma yapılabilmesi açısından önemli olduğu kanaatiyle çalışmanın ana konusu olarak Avustralya basınında Sakarya Savaşı hakkında yayınlanmış haberler ele alınmıştır. Diğer yandan Sakarya Savaşı’yla ilgili Avustralya basınında yer alan haberlerde temel başvuru kaynağı olarak Büyük Britanya basınının yer alması, çalışmayı Anglo-Sakson basını çerçevesinde karşılaştırma olanağı da sunmuştur. Çalışma, teorik çerçevede kaynak taraması, sınıflandırma, çözümleme, tenkit ve sentez sırası izlenerek analiz edilmiştir. Avustralya basınında Sakarya Meydan Muharebesi hakkında yayınlanmış haberler, Avustralya basın arşivi kayıtlarına ve literatürde konuyla alakalı yer alan araştırma ve inceleme eserlerden faydalanılmıştır. Sakarya Meydan Muharebesi, 23 Ağustos-13 Eylül 1921 tarihleri arasında yirmi iki gün sürmüştür ancak çalışma, 3 Ağustos-28 Eylül 1921 tarihleri arasında analiz edilmiştir. Çalışmanın belirtilen tarihler arasında değerlendirilmesinin nedeni ise ilk olarak, Avustralya basınında Sakarya Savaşı öncesi, savaş dönemi ve savaş sonrası haberlerin belirtilen tarihler arasında haber yapılmış olmasıdır. Bununla birlikte Sakarya Meydan Muharebesi öncesi ve sonrasında yaşanan gelişmelerin çalışmaya katkı sağlayacağı anlayışıyla belirtilen tarihler, çalışmanın kapsamını belirlemiştir. Sakarya Savaşı hakkında Avustralya basının da yer alan haber içerikleri kronolojik sıra izlenerek çalışmada yer almış ve sonuç bölümünde Sakarya Meydan Muharebesi hakkında Avustralya basınında yer alan haberlerle ilgili teknik verilere de yer verilmiştir.

1997

Ağır metallerin biyobirikime eğilimli olmaları, kısa sürede depolanmaları, bozulmaz ve yok edilemez olmaları nedeniyle, ağır metallerin topraktan temizlenmesi, özellikle doğal yolla biyoindikatörler kullanılarak bu işlemin gerçekleştirilmesi, hızla metal kirliliğin arttığı bu dönemde büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle yapılan çalışmada, toprak solucanları ve ağır metaller üzerindeki etkileri araştırılarak, araştırmanın hipotezi "Toprak solucanları topraktaki ağır metalleri temizler" doğrultusunda belirlenmiştir.

Bildirimizde ele alacağımız konu, Malagina'nın tarihi coğrafyası ile ilgilenenler için yeni ya da bilinmedik bir mesele değildir. Malagina'nın lokalizasyonu ve tarihi önemi so-runu üzerine, 1890 yılındaki W. Ramsay'ın 1 meşhur araştırmasındanbu yana aşağıda detay-lı bir şekilde bahsedeceğimizçeşitli çalışmalar yapılmıştır. Genel kanaat, bu konu şimdiye değin geniş ve doyurucu bir biçimde araştırılmış durumdadır ve en azından eski tezleri doğrulayan ya da çürüten yeni kanıtlar gün ışığına çıkıncaya değin söylenebilecek farklı bir şey yoktur. Sunacağımız tebliğ ile bu meselenin henüz tam olarak çözülmüş bir problem olmadığını ve tekrar ele alınması gerektiğini göstermeye çalışacağız. Antikçağın sonlarında ve ortaçağda, bir şehrin saygınlığı ve ünü, ekonomik ve yöne-timsel öneminin yanısıra, stratejik konumuna da dayanıyordu. Malagina (Μαλάγινα), Me-lagina, Melaina, Melagena, Melangia (Μελάγγεια) yahut Mela; Roma ve Bizans İmpara-torluğu dönemlerinde başkent Konstantinopolis'ten Dorylaion'a (Eskişehir) devam edenve tam olarak tarifi hiçbir yerde bulunmayan askerî yolun üstündekiönemli bir aplekton yani karargâh (ἄπληκτον) 2 idi. Askerlerin toplanma yerleri olan aplekton'lar, büyük orduların kolaylıkla karargâh kurabilecekleri büyüklükte, asker ve hayvanların iaşesi için gereken su ve gıdanın kolaylıkla temin edilebileceği bir mevkide ve toplanan birliklerin memleketle-rinden kolayca gelebilecekleri doğal ve merkezi noktalarda olması gerekmekteydi. Her ap-lekton bir takım yolların kesiştiği kavşak noktasında bulunmasına rağmen, bunların hepsi-nin tam yolun üstünde olduğu kesin değildir. Çünkü yoldan biraz geri bir noktanın ordu için daha korunaklı bir karargâh olması mümkün gözükmektedir. 3 Malagina aplekton'u Bizans askeri yolu üzerinde, Optimaton, Thrakesion ve Opsikion Themalarından gelip doğuya ya da güneydoğuya sefer yapan askerî birliklerin kolaylıkla ulaşabilecekleri bir noktada bu-lunmalıydı. Malagina'nın diğer bir özelliği ise, buranın bir ordu kampı olmakla kalmayıp aynı zamanda süvarilerin atları için yeterli otlaklara sahip olmasıdır. Nitekim burada sürek-li olarak, ordular için yedek binek bulundurulurdu. 4 Aplektonların listesinde ilk iki üs olan Malagina ve Dorylaion'un adı geçiyorsa da, aralarında bulunan yol hakkında çok sınırlı

DergiPark (Istanbul University), 2003

Barajlar ve bazı diğer hidrolik yapılar, inşaatartndan sonra nehrin hidrolojisinin önemli öJçiide değişıncsin(• neden olurhır. 't'ukarıda Gökçel{aya baraj anın 1975 "te i�lct n ıcy c geçmesinden sonra Aşağı Sakarya :\'chrindt', hidrolo.iil< özellikler\ nehir rejinıi, katı nuıddc taşuna kapasitesi \'(.' nelırin ınorfolojil\ yapısanda ünt•nıli değişimler meydana gelmiştir. .ı\şağı Sakarya Nl•hı�indc akın1 ölçünıleri grafiksel olarak de�crlendirildiğindc., nehirdc 1975 yalından sonra taşkın pik dcbilt.•rinin düştüğü nıiniınuın dehileı•in ise arttığı göriihnü�tlir. A.yru.�a, l\atl ınadde taşınnıa nıiktarJan (;ök�•el<ay�t Baraj ının işletmeye geçmesinden sonra diişii� g()sterıniştir, bunun sonucunda da ııchir yatağ1nda h!ızı o�•tılnıalar nıeydana gelmiştir. Annllfı11• kelinıeler-Akını dcğişinlleri, katı n1adde mil<.tarı, barajların ınansaha etkisi, Aşağı Sakarya Nrhri.