BİR ÖĞRETİM TEKNİĞİ OLARAK DRAMA YÖNTEMİ VE YARATICI DRAMA

This study aims to determine the effect of creative drama on students’ achievement by gathering the experimental researches which investigated the effect of the creative drama on students’ achievement, and synthesize the findings of these researches. The researches in the scope of this study were obtained from the scientific databases of National Thesis Center of the Council of Higher Education, ProQuest Citations, Google Academic, and EBSCO by utilizing the keywords such as drama, creative drama, achievement and academic achievement. From these databases, totally 65 studies consisting of 23 articles, 37 theses and 5 dissertations, which examined the effect of creative drama on students’ academic achievement, were reached. All the data gathered from the experimental researches were analyzed by using ‘Comprehensive Meta-Analysis (CMA)’ and ‘Data Analysis and Statistical Software (STATA)’ programs. As there was heterogeneity among the researches included in this study, effect size was calculated by utilizing random effects model. Research findings indicated that creative drama method increased the students’ academic achievement. Besides, differences of students’ academic achievement on teaching-learning environments in which creative drama and other teaching methods were applied were investigated within moderator variables. It was concluded that while there was a difference in the effect size of the researches in terms of only the moderator variables of geographic regions and teaching fields, there was found no difference in the effect size of the researches in terms of the teachi ng grade and types of the studies.

Akpınar Dellal, N. / Kara, Z., Yabancı Dil Öğretmenlerinin ve Öğretmen Adaylarının “Yabancı Dil Eğitiminde Drama Teknikleri/ Stratejileri” Konusuna İlişkin Farkındalık Düzeyleri, içinde, Ankara Üniversitesi Dil Dergisi (Language Journal), s.149, Temmuz, Ağustos, Eylül, 2010, s. 7-29 In order to teach professionally, a teacher must be equipped with all necessary methods and techniques. In recent years, in many schools and branches and also in foreign language classes the importance of “drama techniques” is emphasized. In this study, from the point of what teachers and teacher candidates should know is not only what the education techniques are, but also the way of effective use of these techniques with their functions and importance; their awareness levels about the ‘drama techniques’ has been researched. Universe of this survey consists of 67 teacher candidates from Çanakkale Onsekiz Mart University, Education Faculty, Foreign Language Education Field and 10 teachers teaching in several schools in Istanbul. Data have been collected through two different questionnaires prepared for teachers and teacher candidates. Analysis was done on SPSS 15.0 program. Research has been developed in survey method. Key words: Foreign Language Teaching, Drama, Drama Techniques

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi , 2021

Bu çalışmada, yabancılara Türkçe öğretimi alanı için yaratıcı drama yöntemi ile deyimlerin öğretilmesini amaçlayan bir öğretim model önerisi sunulmaktadır. Çalışma kapsamına baş, ağız, yüz, ayak ve sırt organları ile kurulu deyimler alınmıştır. Öncelikle, Türk Dil Kurumu ağ sitesinden ön derleme yapılmış ve seçilen kırk deyim ile yaratıcı drama atölyelerinin çalışma kısmı hazırlanmıştır. Çalışma kısmı bir grup lisans öğrencisi ile “yabancı dil öğretimi” dersi kapsamında uygulanmış ve geri bildirim alınmıştır. Sonraki adım olarak örnek drama atölyesi hazırlanmış ve drama liderliği adayları ile bütünsel bir uygulama yapılmıştır. İkinci uygulamadan sonra deyim derlemesi genişletilerek üç aşama şeklinde gerçekleştirilmiştir. İlgili organ isimleri ile kurulu deyimler için yapılan taramada birinci derlemeye 543, ikinci derlemeye 295 ve son derlemeye 284 deyim alınmıştır. Oluşturulan modelde 284 deyimin 75’i içerikte kullanılmıştır. Modelde her planda farklı deyimler olacak şekilde toplam altı drama atölyesi planı hazırlanmıştır. Çalışmada deyimlerin öğretimini kolaylaştırıcı diyaloglar ek olarak sunulmuştur. Modelde bilinen drama tekniklerinin yanı sıra deyim öğretimi amacıyla çalışma kapsamında özgün olarak geliştirilen etkinlikler de kullanılmıştır. İleri düzey dil öğrenicilerine Türkçenin yabancı dil olarak öğretildiği ortamlar için hazırlanan bu model deyimlerin öğretimi için bir örnek oluşturabilir. Ayrıca, söz konusu model Avrupalı Türkler için düzenlenen Türk Dili ve Türk Kültürü derslerinde yaratıcı drama yöntemi ile deyimlerin ve Türkçenin öğretilmesine katkı sağlayabilir.

Bu araştırmanın temel amacı sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yaratıcı drama yönteminin sosyal bilgiler derslerinde kullanılmasına ilişkin görüşlerinin belirlenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu 2014-15 eğitim-öğretim yılında Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Ana Bilim Dalı dördüncü sınıfa devam eden 21 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Bu amaçla araştırmacılar tarafından sosyal bilgiler öğretmen adaylarına uygulanmak üzere açık uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu, alan yazın doğrultusunda hazırlanmış ve görüşmeler sonucunda elde edilen veriler betimsel analiz tekniğinden yararlanılarak çözümlenmiştir. Bulgulara göre, öğretmen adayları yaratıcı drama eğitimini etkili bulduklarını ve yöntemin kalıcı öğrenmeye yapacağı katkının yanı sıra öğrencilerde özgüven, sorgulama becerisi, hayal gücü geliştirme, eğlenerek öğrenme, kalıcı öğrenme, empati becerisi, grup sorumluluğu, iş birliği yapma, sosyalleşme, sosyal becerileri geliştirme, psikomotor beceri geliştirme, bilişsel becerileri geliştirme, öğrenci-öğretmen ilişkisini güçlendirme, derse ilgi çekme, iletişim, etkili konuşabilme, yaratıcılık, etkileşim, paylaşım, kavram öğretimi, deşarj olma, kendini ifade edebilme gibi becerilerin kazanılmasına olumlu yönde katkı sağlayacağını belirtmektedirler. Ancak yaratıcı drama yönteminin kullanımında karşılaşılabilecek güçlüklere ilişkin görüşler de tespit edilmiştir. Bu görüşlerde ise, konuların yetişemeyebileceğini, yaratıcı dramanın yalnızca oyundan ibaret görülebileceğini, ders süresinin yetersiz oluşunu, kalabalık gruplarda etkili olarak uygulanamayabileceğini, ders hâkimiyetinin zor olabileceğini ve her konuya uygun olamayabileceğini belirtmişlerdir. Ayrıca, yaratıcı dramanın etkili kullanılabilmesi için dersin son dönem yerine ilk dönemden itibaren programda yer alması gerektiğini vurgulamışlardır. ABSTRACT The main purpose of this study is to identify prospective social sciences teachers’ views about the use of creative drama in social studies social lesson. The study group consists of 21 students from the fourth grade in Recep Tayyip Erdogan University Education Faculty Social Studies Education Department during the 2014-2015 academic year. For this purpose, an open-ended semi-structured interview form was developed by researchers in reference to the literature. The data obtained from interviews were analysed utilizing descriptive analysis techniques. According to the study results, prospective teachers think that creative drama education is effective. They also think the method will contribute to permanent learning as well as develop self-confidence, questioning skills, imagination development, edutaining, lasting learning, empathy, group responsibility, collaboration, socializing, development of social skills, psychomotor skills development, cognitive skills development, strengthening student-teacher relationship, drawing attention to the lesson, communication skills, speak effective speech, creativity, interaction, sharing, concept teaching, feeling discharged, and acquisition of self-expression skills. Also, participants’ views were noted relating to difficulties encountered in the use of creative drama method. In this context, the participants think that they may not cover the curriculum due to creative drama practices, it could only be considered as a game, the lesson duration is inadequate, it might not be applied effectively in large groups, class management could be difficult, and it may not be suitable for every subject. In addition, they stressed that creative drama classes should be included in the curriculum starting from the first semester instead of last semester for effective use.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC RESEARCH CONGRESS DEDICATED TO THE 30TH ANNIVERSARY OF BAKU EURASIA UNIVERSITY, 2022

Okul öncesi eğitimde drama, çocuklarda gerçekleşmesi istenilen davranış, duygu ve becerilerin kazandırılmasında öğretmenler tarafından kullanılan etkili yöntemlerden biridir. Çoğunlukla çocukların olgu ya da olayları spontane olarak bir grup içerisinde kendi yaşantılarından yola çıkarak daha öncesinden belirlenmiş bir metin olmadan çeşitli materyaller kullanarak canlandırması şeklinde gerçekleşmektedir. Drama, çocukların durum veya olayları hayal güçlerinden yararlanarak farklı bakış açılarıyla ele almalarını ve olaylara karşı yaparak yaşayarak çözümler üretmelerini sağlamaktadır. Böylece çocuklarda dramanın da etkisiyle aktif öğrenmeler gerçekleşmektedir. Ayrıca drama etkinlikleri sırasında çocukların yaratıcı düşünme, eleştirel düşünme, güzel konuşma ve hitabet gibi becerileri de gelişmekte ve çocuklar böylelikle kendilerini daha rahat ifade edebilecek hale gelmektedirler. Öğretmenler ise drama etkinlikleri sayesinde çocukları farklı yönleriyle tanıma ve çocuklarda var olan farklı davranış biçimlerini ve duygusal tepkileri gözlemleyerek geri dönüt verme fırsatı elde ederler. Drama ile ilgili çalışmalar incelendiğinde literatürde drama yöntemine ilişkin okul öncesi öğretmen görüşlerinin yer aldığı nitel çalışmalara pek fazla rastlanmamaktadır. Bu çalışma, okul öncesi öğretmenlerinin öğretimde drama yönteminin etkililiğine ilişkin görüşlerini belirleyebilmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2021-2022 öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı sosyoekonomik düzeyi farklı okullarda görev yapan okul öncesi öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesinden yararlanılmış, okul öncesi öğretmenlerinin drama yöntemine ilişkin görüşlerini belirleyebilmek amacıyla araştırmacı tarafından bir görüşme formu geliştirilmiş ve okul öncesi öğretmenlerinin drama yöntemine yönelik görüşleri WhatsApp bağlantısı ve karşılıklı yapılan görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Araştırma sonucunda, araştırmaya katılan öğretmenler drama yönteminin çocukların tüm gelişim alanlarına katkı sağlayabileceğini ancak sınıflarında drama yöntemini diğer yöntemlere oranla daha az kullandıklarını belirtmişlerdir. Özellikle materyal eksikliği, sınıf mevcudunun fazlalığı, zaman sıkıntısı gibi etkenlerin drama etkinliklerinin gerçekleşmesine engel olduğunu da ifade etmişlerdir. İlaveten öğretmenler drama eğitimine yönelik verilen hizmet içi eğitimlerin arttırılması gerektiğini dile getirmişler ve her okulda drama atölyesi kurulması gerektiğini söylemişlerdir.

2018

Bir dili öğrenme amaçları arasında en öncelikli olanı, o dil aracılığıyla iletişimi sağlamaktır. İletişimde gerekli olan temel yeterlikler dinleme-anlama ve konuşma-anlatmadır. Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde konuşma becerisinin kazandırılması sürecinde geleneksel yöntem ve tekniklerin kullanıldığı görülmektedir. Bunun sonucu olarak da öğrenme süreçlerinde öğrencilerin yeteri kadar aktifleşmesini sağlayacak etkinlikler uygulanamamaktadır. Bu nedenle Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde çağdaş yöntemler tercih edilmesi yanında temel dil becerilerini geliştirecek uygulamalı etkinliklere yer verilmesi de önemlidir. Bu araştırmada Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde drama yönteminin öğrencilerin akıcı konuşma becerileri üzerindeki rolünü tespit etmek amaçlanmıştır. Araştırma, nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde eylem araştırması deseniyle desenlenmiştir. Araştırma, Erzincan ili Merkez ilçesi Türkçe ve Yabancı Dil Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi " nde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcıları araştırmacı, yabancı uyruklu öğrenciler ve geçerlik komitesinden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri gözlem, görüşme, araştırmacı günlüğü ve video kayıtlarıyla elde edilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi kullanılarak incelenmiştir. Araştırmanın sonunda, Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde drama yönteminin akıcı konuşma becerisi kazanılmasında önemli etkisinin olduğu ve hedef kitlenin iletişim becerisi üzerinde olumlu değişiklikler meydana getirdiği görülmüştür. The highest priority of language learning goals is to communicate through that language. The basic competencies required in communication are listening-comprehension and speaking-expression. Traditional methods and techniques are seen to be used in the acquisition process of speaking skills in teaching Turkish as a foreign language. As a result, activities that enable students to become sufficiently active during the learning process cannot be implemented. For this reason, it is also important to include contemporary methods in teaching Turkish as a foreign language, as well as practical activities to improve basic language skills. In this research, it was aimed to determine the role of drama method on the fluency skills of students in teaching Turkish as a foreign language. The research was designed with the concept of action research in the framework of qualitative research approach. It was carried out at language teaching center called „Turkish and Foreign Language Teaching Application and Research Center‟ in Erzincan. Participants were a researcher, foreign students and a committee to check the validity. The data of the study were obtained by observation, interview, researcher's diary, and video recordings. The obtained data were analyzed by using descriptive analysis and content analysis. At the end of the research, it was seen that in teaching Turkish as a foreign language, drama method had an important effect in acquiring fluency skills, and it produced positive changes in the communication skill of the target group.

mku.edu.tr

Özet Bu çalışmada alan yazın taraması yapılarak Türkiye'de Matematik öğretiminde drama, dramatizasyon ve yaratıcı drama yönteminin yeri nedir?" sorusuna yanıt aranmıştır. İlgili literatür incelemesi doğrultusunda drama, dramatizasyon ve yaratıcı dramanın öğretim açısından önemi ve özellikle Türkiye'de matematik öğretiminde yaratıcı dramanın bir yöntem olarak kullanılması ile ilgili yapılmış araştırmalar değerlendirilmiştir. Matematik, soyut kavramların kazanılmasındaki zorluklardan dolayı öğrencilere zor gelmektedir. Matematiksel kavramların, öğretimi sırasında somutlaştırarak ve somut araçlar kullanarak bu zorluk giderilebilir ya da azaltılabilir. Drama, dramatizasyon ve yaratıcı drama da, dinleyiciyi edilgin durumdan kurtararak, bedeni, duyguları ve duyu organlarını harekete geçirerek, konuyu canlandırarak bu somutlaştırma ve somut araçlar kullanma sürecinde uygun bir seçenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenlerle 1900'lü yıllardan beri eğitim ve öğretimde yaratıcı dramanın kullanımı her geçen gün daha da artmaktadır. Matematik öğretimi açısından da bu durumun sonuçları oldukça açıktır.

Turkish Studies-Educational Sciences, 2019

bilişsel görüşleri gözden geçirmeye imkân vermesi, psikolojik sorunların çözümüne katkısı, bireyin kendini tanımasına katkısı hususlarına hiç değinmedikleri tespit edilmiştir.

Dalı'nda öğrenim gören öğretmen adaylarının iletişim becerilerini, iletişimde dikkat ettikleri unsurları ve iletişime verdikleri önemi yaratıcı drama yöntemi ile belirlemektir. Araştırma grubunu Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Ana Bilim Dalı 3. Sınıfta öğrenim gören öğretmen adayları arasından tesadüfî olarak seçilen 16 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında 2010-2011 öğretim yılı güz yarıyılında verilen "Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı" dersinde, öğretmen adaylarına iletişim ile ilgili etkinlikler yaptırılmıştır. Dersin "iletişim, iletişim sürecinin öğeleri ve iletişime etki eden faktörler" ünitesi 3 hafta, 12 ders saati boyunca araştırmacılar tarafından yaratıcı drama yöntemi kullanarak işlenmiştir. Etkinlikler bittikten sonra öğretmen adaylarına "Yaratıcı Drama Etkinliklerine Yönelik Görüş Anketi" uygulanmıştır. Toplanan verilerin çözümlenmesi aşamasında "içerik analizi" yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda, iletişim sorunlarının öğretmen adaylarına öğretilmesinde, yaratıcı drama yönteminin etkili olduğu saptanmıştır. Ayrıca öğretmen adayları mezun olduktan sonra, fen ve teknoloji dersinde yaratıcı drama yöntemini kullanabileceklerine ilişkin düşüncelerini de belirtmişlerdir.

Araştırmanın amacı, Türkçe öğretmeni adaylarının Tiyatro ve Drama Uygulamaları dersine ilişkin tutumlarının belirlenmesidir. Araştırmada kullanılacak olan model, var olan bir durumu var olduğu şekliyle ortaya koymayı amaçlayan tarama modelidir. Araştırmanın çalışma grubunu Kilis 7 Aralık Üniversitesi ve İnönü Üniversitesi Türkçe Eğitimi Bölümünün 3 ve 4. sınıflarında öğrenimini sürdüren 259 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın verilerini toplamak için araştırmacı tarafından Tiyatro ve Drama Uygulamaları Dersi Tutum Ölçeği (TDUTÖ) geliştirilmiş ve ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Ölçeğin uygulanmasından sonra elde edilen veriler bilgisayar programı (SPSS 17 Paket Programı) kullanılarak analiz edilmiştir.

Ekev Akademi Dergisi, 2023

Bu çalışmanın amacı yabancılara Türkçe öğretiminde yaratıcı drama yönteminin Türkçe temel dil becerilerine etkisinin incelenmesidir. Çalışma, 2021-2022 eğitim ve öğretim yılı bahar yarıyılında bir devlet üniversitesi bünyesindeki Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi TÖMER'inde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada karma desen kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında Türkçe yeterlilik sınavı ve yarı yapılandırılmış görüşme formu tercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunun belirlenmesinde ise, seçkisiz olmayan amaçsal örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme (criterion sampling) yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda tek grup ön test-son test zayıf deneysel desen kullanılmıştır. Nitel boyuttaki veriler ise, görüşme formları ile elde edilmiştir. Sözü edilen uygulama toplam 5 hafta sürmüştür. Bu çalışmanın neticesinde yabancılara Türkçe öğretimi için kullanılacak özgün drama örnekleri ve geçerlik, güvenirlik çalışması yapılmış yabancılara Türkçe öğretimi için bir Türkçe seviye tespit ölçeği sunulmuştur. Katılımcılara Yabancı Dil Olarak Türkçe Yazma Kaygısı Ölçeği de uygulanmıştır. Araştırma neticesinde öğrencilere yapılan yaratıcı drama uygulamalarının dil seviyesini geliştirme, yazma becerisindeki kaygı miktarında azaltıcı etkiye sahip olma ve en genelinde dil becerilerine katkı sağlama noktalarında oldukça yararlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuç doğrultusunda ise, yaratıcı drama uygulamalarının farklı araştırmalara ve farklı öğretim süreçlerine dâhil edilmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur.

YARATICI DRAMANIN YARATICI YAZMA BAŞARISINA VE YAZMAYA KARŞI TUTUMA ETKİSİ (ORTAOKUL 8. SINIF ÖRNEĞİ

Bu çalışmada yaratıcı dramanın yaratıcı yazma başarısına ve yazmaya yönelik tutuma etkisi araştırılmıştır. Araştırmada ön-test son-test kontrol gruplu deneme modeli kullanılmıştır. Denel işlem 2009-2010 öğretim yılı ikinci döneminde sekizinci sınıfa devam eden 50 öğrenciyle gerçekleştirilmiştir. Deney ve kontrol gruplarında 25'er öğrenci yer almıştır. Denel işlem olan yaratıcı drama etkinlikleri deney grubunda haftada iki ders saati olmak üzere on iki hafta boyunca uygulanmış, önce, belirlenen yazma konusuna ilişkin planlanan yaratıcı drama etkinliği gerçekleştirilmiş, ardından bu konuda duruma uygun türde ya da türlerden birinde yazı yazmaları istenmiştir. Kontrol grubunda ise Milli Eğitim Bakanlığının okullara gönderdiği öğretmen kılavuz kitabında yer alan etkinlikler gerçekleştirilmiş, bir değişken olarak yazı yazmanın etkisini ortadan kaldırmak amacıyla deney grubuna yazdırılan konuda her hafta kontrol grubuna da yazma çalışması ödevi verilmiştir. İşlem öncesi ve sonrası öğrencilere yaratıcı yazma tutum ölçeği, öğrenme düzeyi testi uygulanmıştır. Ek olarak, deney grubunda yer alan öğrencilerden denel işlem sonrasında yaratıcı dramaya dayalı öğretim sürecine ilişkin duygu ve düşünceleri görüşme yoluyla alınmıştır. Araştırmanın nicel verilerine yönelik olarak betimsel istatistiklerle bağımlı bağımsız t testleri kullanılmıştır. Nitel veriler için içerik çözümlemesi yöntemi uygulanmıştır. Araştırma sonunda deney grubunda yer alan öğrencilerin yazmaya yönelik tutumları ile yaratıcı yazma başarılarının kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür. Deney grubundaki öğretim sürecine yönelik içerik çözümlemeleri incelendiğinde deney grubu öğrencilerinin yaratıcı drama etkinliklerinin kendilerinde yazmaya yönelik ilgi, istek, beğeni gibi olumlu duygular geliştirdiğini ifade ettikleri saptanmıştır.

Öz Dini ve kültürel ritüellerin aktarımı bireyin kişisel gelişimi ve toplumsal uyumu açısından önem taşımaktadır. Ritüellerin bireysel, kültürel ve toplum-sal yönlerini keşfetme, anlama ve bu yolla içinde yaşanılan çevreyi anlamlan-dırma eğitimin amaçlarındandır. Eğitimde drama uygulamaları katılımcıların; yaratıcılık, eleştirel düşünme, empati kurma, iletişim becerilerini geliştirme, ötekini tanıma, farklılıklara saygı duyma gibi çeşitli yeterlik ve becerileri ge-liştirmelerine olanak sağlayan eğitim ortamları sunmaktadır. Bu çalışmanın amacı da ritüellerin yaratıcı drama yoluyla öğretiminin öğrenciler ve eğitim süreci üzerindeki etkilerini tespit etmektir. Bu amaçla 16 ortaokul öğrencisinin katılımıyla abdest ve namaz, ramazan ayı ve oruç, kurban bayramı, Muharrem Ayı ve Aşure ve Hıdırellez ritüellerinin merkeze alındığı yaratıcı drama otu-rumları gerçekleştirilmiş ve öğrencilerden odak grup görüşmesi yoluyla veri toplanmıştır. Veriler tematik analiz yöntemiyle analiz edilerek gruplandırıl-mıştır. Oturumlar sonunda öğrencilerin; ritüellerle ilgili bilgilenme, ritüelle-• 51

Bu çalışmada, coğrafya öğretiminde problem çözme yöntemi olarak dramatizasyonun kullanılması ve öğrencinin akademik başarısı ve hatırlama düzeyine etkisi araştırılmıştır. Öğrencilerin cinsiyetinin, ailelerin sosyoekonomik durumu, öğrencilerin coğrafya dersine ilgi duyma durumları ve coğrafya dersi ile ilgili değerlendirmelerinin başarıya etkisi, öğrencilerin ders çalışma alışkanlıkları ve ders çalışma ortamlarının başarıya etkileri incelenmiştir.