Rozdział II. Norwid czyta Greków

Studia Norwidiana, 2018

Cyprian Norwid w wierszu Pielgrzym używa powszechnych literackich motywów i aktywizuje dość utarte symbole, lecz czyni to na swój własny poetycki sposób, po to, by ująć odwieczny w kulturze problem "żywota-pielgrzymki, żywota-wędrówki" 1 w odkrywczym świetle i pokazać jego nowe sensy: Pielgrzym 2 I Nad stanami jest i s t a n ó w -s t a n , Jako wieża nad płaskie domy Stércząca w chmury... II Wy myślicie, że i ja nie Pan, Dlatego że dom mój ruchomy, Z wielblądziej skóry... III Przecież ja aż w nieba łonie trwam, Gdy ono duszę mą porywa Jak piramidę! IV Przecież i ja z i e m i t y l e m a m , I l e j e j s t o p a m a p o k r y w a , D o p ó k ą d i d ę ! . . .

Rocznik Przekładoznawczy, 2014

Zarys treści: Znający kontekst powstania utworu Norwida Święty-pokój interpretują jego sens jako gorzko-ironiczną refleksję nad przebiegiem powstania styczniowego i skłonnością Polaków do udziału w nieprzygotowanych zrywach patriotycznych. Niektórzy komentatorzy postulują jednak odczytanie wiersza w oderwaniu od sytuacji, która go zrodziła. Rozumieją wtedy utwór jako tekst radosny, wychwalający trud przynoszący zwycięstwo. Czytelnicy przekładu wiersza nie znają polskich kontekstów warunkujących jego rozumienie. Kontekst, w którym zostało zanurzone tłumaczenie jest inny i bardzo zaskakujący. Słowa kluczowe: tłumaczenie poezji; kontekst; tekst Święty-pokój 1 1 Jeszcze tylko kilka ciężkich chmur Nie-porozpychanych nozdrzem konia; Jeszcze tylko kilka stromych gór, A potem-już słońce i harmonia!...-Jeszcze tylko z hełmu kilka piór W wiatru odrzuconych próżnię; Jeszcze, tylko jeden pękły grot-Błyskawica jedna-jeden grzmot-A potem-już nie!...

Studia Norwidiana, 2016

II-ss. 800, t. III-ss. 216), jest wielkim dokonaniem poznaĔskiego Ğrodowiska polonistycznego, pracą zbiorową zespołu kierowanego przez prof. ZofiĊ Trojanowiczową, która współsygnuje swym nazwiskiem całoĞü edycji oraz kaĪdy tom. Współautorką tomu I, obejmującego lata 1821-1860 (w rzeczywistoĞci pierwszy zapis w kalendarium to 25 kwietnia 1818 r., data Ğlubu rodziców Norwida), jest Zofia Dambek, a wkład Jolanty Czarnomorskiej okreĞla formuła "przy współudziale". Współautorką tomu II (obejmującego lata 1861-1883; w rzeczywistoĞci data koĔcowa to rok 1884, gdy ukazują siĊ ostatnie nekrologi oraz pierwsze po-Ğmiertne obszerniejsze przedstawienie sylwetki poety) jest ElĪbieta Lijewska, "przy współudziale" Małgorzaty Pluty. Autorkami tomu III, zawierającego "Aneks, BibliografiĊ, Indeksy", są wraz z Z. Trojanowiczową-Zofia Dambek oraz Iwona Grzeszczak. Wkład innych osób, wspomagających autorki taką czy inną pomocą: bezinteresowną radą, kwerendą okreĞlonych zespołów materiału Ĩródłowego, doraĨną opinią krytyczną lub sumującą okreĞlony etap badaĔ recenzją naukową, został we "Wprowadzeniu" do publikacji poĞwiadczony z wdziĊcz-noĞcią. Kalendarz powstawał w nieprzerwanym ciągu bez mała dwóch dekad, "od koĔca lat osiemdziesiątych" XX w. Dla prac tego typu (a dla porównania moĪna przywołaü KronikĊ Īycia i twórczoĞci Mickiewicza, rozpoczĊtą w roku 1957 i wciąĪ nieukoĔczoną) taka miara czasu potrzebnego do wykonania przed-siĊwziĊcia jest rzeczą niejako naturalną, bo ĞciĞle związaną z właĞciwoĞciami przedmiotu, który siĊ bierze na warsztat. Czasu liczonego właĞnie w dekadach, a nie w latach, wymagał takĪe ten szczególny twórca, jakim jest Norwid-za Īycia niedoceniany i znacznie słabiej, niĪ np. Mickiewicz, zapisany w dokumentach epoki, po Ğmierci "zapomniany" i wciąĪ "odkrywany" przez kolejne pokolenia jego miłoĞników, badaczy, biografów i edytorów, od Zenona Miriama Przesmyckiego po Juliusza Wiktora Gomulickiego. Autorki "poznaĔskiego" Kalendarza podąĪyły wiĊc drogą wytyczoną juĪ dawno, dobrze oznakowaną

Studia Norwidiana, 2022

, jeden z czołowych przedstawicieli Szkoły Manipulistów, głosi iż "przekłady nie powstają w próżni", 1 a oryginały ulegają w tłumaczeniu tzw. "refrakcji"-tj. przekształceniom przy przeniesieniu w inny system literacki, inny język i inną kulturę. Tak jak promień światła, który załamuje się przy przejściu z jednego ośrodka w drugi, tak tekst literacki przekształca się w przekładzie pod wpływem różnych mniej lub bardziej widocznych czynników zewnętrznych, jak np. kultura i społeczeństwo, w których zanurzony jest tłumacz. Oddziałują na niego także różne szkoły, trendy i mody w podejściu do przekładu, które lokują wierność tłumaczy w odmiennych elementach procesu translacyjnego 2. Obecnie od lat siedemdziesiątych XX wieku większość współczesnych teorii związanych ze zwrotem kulturowym w translatoryce 3 w mniejszym bądź większym stopniu albo posługuje się manipulacją (skopos, dekonstrukcjonizm, feminizm, postkolonializm), albo ją bada w przekładzie (Szkoła Manipulistów, teoria polisystemów). Większość dozwala także na poważną ingerencję w tekst pierwowzoru i traktuje tłumacza jako jego drugiego autora-równorzędnego albo wręcz ważniejszego od twórcy oryginału. Większość zastępuje pojęcie ekwiwalencji pojęciem akceptowalności, przesuwa bowiem zainteresowanie badawcze z wierności tłumaczenia wobec pierwo

Roczniki Humanistyczne, 2018

The autor of the article shows difficulties in rendering the last verse of Norwid's "Ogólniki" ["Generalities"] in which the poet expressed his artstic credo. Various researchers differently interpret every single word constituing the poem's punchline: "odpowiednie dać rzeczy-słowo!" which impedes maintainng its polysemy in translation. Multiple commentaries on Norwid's text are discussed in the article as well as seven different English renditions of the poem's last verse.

Studia Norwidiana, 1984

Ż yczeniem organizatorów i sym patyków p oezji N orw ida jest rozbudzanie oraz roz wijanie stałego zainteresow ania je g o tw órczością w śród m ieszkańców Z iem i J elen io górskiej. W ydaje się, że jubileuszow e uroczystości były w łaściw ie w ykorzystaną okazją do częściow ej realizacji tego celu. H e n ry k G ra d ko w ski R z eszó w , 23-24 maja 1983 23-24 m aja 1983 r. odb yła się w W SP w R zeszow ie ogóln op olsk a sesja naukow a pośw ięcona życiu i twórczości Cypriana N orw ida. Z organizow ano ją dla uczczenia setnej rocznicy śm ierci genialnego p oety "doby pary i elek tryczn ości". N aukow ą refleksją 0 nim p od zieliło się 10-osobow e grono przedstaw icieli ośrodków naukow ych w kraju 1 5-osobow y zesp ół pracow ników rzeszow skiej W SP. W pierwszym dniu obrad zostały w ygłoszon e następujące referaty: M ieczysław a Inglota (U W r.)-R efleksyjn y k szta łt p o e z ji C yprian a K am ila N o rw id a , Z bigniew a Sudolskiego (U W)-O pu s epistolarne N o rw id a , E lżbiety Feliksiak (U W)-N o rw id o w sk i p ie lg rzym , Ireneusza O packiego (U Ś1.)-R a p so d ostatni, ra p so d p ie r w s zy ("B em a p a m ięci ża ło b n y-ra p so d ") , G rażyny K em py (U W r.)-C yprian K a m il N o rw id w p o e z ji p o lsk iej, Piotra Ż bikow skiego (W SP R zeszów)-C yprian K a m il N o rw id w śród k la sy k ó w postan islaw ow skich , Józefa N o w ak ow sk iego (W SP R zeszów)-N o rw id w drugiej p o ło wie m ięd zyw o jn ia , Gustaw a O stasza (W SP R zeszów)-T radycje N o rw id o w sk ie w p o e z ji p o k o len ia K o lu m b ó w. W drugim dniu sesji referaty w ygłosili: Stanisław M akow ski (U W)-"Fortepian S zo p en a " C ypriana N orw ida. P róba interpretacji, M arian M aciejew ski (K U L)-Fatum u k rzyżo w a n e, Marian Tatara (U J)-" D o w ieśn ia czk i" C ypriana K am ila N o rw id a , W ło dzim ierz Toruń (K U L)-M yśl-sło w o-c zy n w p ism a ch C yprian a N o rw id a , C ezary R owiński (U W)-U niw ersalizm N o rw id a na p r z y k ła d z ie "M ojej o jc z y z n y ", W ojciech Pelczar (W SP R zeszów)-N o rw id na lekcjach ję z y k a p o lsk ieg o. W ybran e p r o p o z y c je m etodyczn e, A dam H orbow ski (W SP R zeszów)-N o rw id o w sk ie p o ję c ie kultury. Sesję zam knęła na scenie Teatru im. W andy Siem aszkow ej D an u ta M ichałow ska (PW ST Kraków) m onodram em " R zecz o w oln ości sło w a " C ypriana K am ila N o rw id a. A utorzy referatów podjęli trud n au k ow ego opisania dziel N orw ida w kategoriach gen ologii, estetyki literackiej i filozofii antropologicznej a także przedstaw ienia h isto rycznej i dzisiejszej recepcji jeg o utw orów oraz w pływ ów inspirujących kulturę naro dową. O św ieżości m etodologicznej w ykładów i ich w arsztacie dobrze św iadczy dorobek referatów, szczególnie tych, które skoncentrow ały się na konkretnych utw orach p oety. Piotr Żbikow ski przedstawił zaskakującą refleksję nad ideow ym planem miniatury lirycznej N orwida pt. O d p o w ie d ź [K a jeta n o w i K o źm ia n o w i]. M iała on a być w 1841 r.-w św ietle tej interpretacji-p o k ło siem i zam knięciem dyskusji m iędzy klasykam i i ro mantykami, zawierającym rehabilitację starca-krasom ów cy, synonim u deprecjonow anej dotąd przedlistopadow ej kultury retorycznej. Ireneusz Opacki dokonał reinterpretacji utw oru B em a p a m ię c i ża ło b n y-ra p so d na tle tradycji funeralnej i problem atyki gatunkow ej. W swym w yw odzie d ow iód ł o b ecn ości poetyki eposu i jego mitografii w artystycznym oraz ideow ym kształcie rapsodu.

Przekładaniec, 2010

Publikacja objęta jest prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione. Publikacja przeznaczona jedynie dla klientów indywidualnych. Zakaz rozpowszechniania i udostępniania serwisach bibliotecznych

Półrocznik Językoznawczy Tertium, 2019

Cyprian Norwid's Marionettes and its Polish and English Interpretations in Czesław Niemen's Musical Performance Czesław Niemen's English interpretation of "Marionettes" differs both from his 1973 Polish version and the original text. The differences of the two renditions of Cyprian Norwid's poem are demonstrated in the article by means of a detailed and multiphase analysisfirst of the original poem, then of Paweł Brodowski's translation, then finally, of Niemen's performance of this translation on his album "Ode to Venus," which is in turn compared to his earlier Polish recording of Norwid's text on the album "Niemen vol. 2." The original and translated texts are analysed and compared using the katena method, while their musical performances are assessed using Peter Low, Johan Franzon and Andrew Kelly's laws and rules governing the translation of lyrics set to music.

Studia Norwidiana, 2021

OWADy NORWIDA Ostatnia z bajek, czyli o Piękności iStniEnia alem był na przedmieściach w Jego Jeruzalem: w wodzie obłoków krzyżem pławiąc się czerwonym, zwierzo-krzewowe psalmy mówiłem z koralem, z delfinem -pacierz, z orłem -g l o r i e -uskrzydlonym.

Gazeta Wyborcza 2011.12.05, 2011