Lisan Mektebi

Tarih Kritik Dergisi, 2021

Ömer KARABAYIR * Osmanlı Devleti, görkemli imparatorluk devrelerinin ardından içine düştüğü buhrandan sıyrılabilmek için türlü alanlarda yeniliklere gitmeye karar vermiştir. Bilindiği gibi eğitim konusu bunlardan biridir. 19. yy'da İmparatorluk son demlerini yaşarken Batı'ya ayak uydurma fikri canlanmış, çağı yakalamanın gereği olarak görülmüştür. Bu düşüncelerle hayata geçirilen Galatasaray Mekteb-i Sultânîsi hedeflenen canlanmanın önemli adımlarındandır. Mekteb-i Sultânî, 1868 yılında Sultan Abdülaziz tarafından kurulmuştur. Sultan'a ilham veren, Avrupa

Osmanlı İstanbulu VI, 2019

Sultan Abdülmecid in Bir Mimarı William James Smith, 2016

Türk Dünyası Araştırmaları, 2015

ISBN 978-605-84934~ 1-4 Telif haklan Üsküdar Belediyesine aittir, tamamı veya bir kısmı izinsiz basılamaz, çoğaltılamaz, kaynak gösterilmeden iktihas edilemez.

Mediterranean Journal of Humanities, 2013

Tarih boyunca çeşitli alfabeler kullanan Türkler, İslâmiyet'i kabul ettikten sonra Arap Alfabesi'ni kullanmaya başlamışlardır. Ancak, bu alfabe Türkçe sesleri ifade etmekte yetersiz kalmıştır. Bu nedenle Türkçe gerilemiş, Arapça ve Farsça kelimeler yazı dilinde yoğun bir şekilde kullanılmıştır. Arap harfleri ile okuma yazma öğrenmenin zorluğu da okur-yazar oranının düşük kalmasında önemli bir etken olmuştur. Osmanlı Devleti'nde yenilik hareketleri ile birlikte harfler konusu da gündeme gelmiş, fakat önemli bir ilerleme kaydedilememiştir. Milli Kültürün bir unsuru olan milli dili yeniden bilim dili haline getirmek, aydınlarla halk arasındaki uçurumu ortadan kaldırmak ve okuma yazma oranını artırmak amacındaki Türkiye Cumhuriyeti, Arap harflerini kaldırarak yeni Türk harflerini kabul etmiştir. Harf İnkılabı'nın başarılı olması için kurulan Millet Mektepleri ile yeni harflerin kısa sürede öğrenilmesi sağlanmıştır.

Gaziantep University Journal of Social Sciences, 2019

Öz Osmanlı Devleti'nde demiryolu çalışmaları XIX. yüzyılın ikinci yarısında başlamıştır. İlk demiryolu hatları Batı Anadolu ve Rumeli'de yapılmış zamanla da diğer bölgelere yayılmıştır. Osmanlı Devleti'nde demiryollarının yaygınlaşması, personel ihtiyacını da beraberinde getirmiştir. İlk etapta demiryollarında çalışacak iş gücünü yetiştirmek için yabancıların bilgisinden yararlanılmak istenilmiş İngiltere ve Fransa'ya demiryolu eğitimi alması için öğrenciler gönderilmiştir. Demiryolu hatlarının artmasıyla Osmanlı Devleti kendi personelini yetiştirmek için harekete geçmiştir. Demiryolu hatlarında çalışacak memurları yetiştirmek amacıyla okul açılma fikri ilk defa XIX. yüzyılın son çeyreğinde tartışılmaya başlanmıştır. XX. yüzyılın başında da Türk demiryolcular yetiştirmek için orduya bağlı olarak bir demiryolu taburu kurulmuştur. Osmanlı Devleti'ndeki demiryolları yabancı şirketler tarafından yapıldığı için hatlarda genellikle gayrimüslimler istihdam edilmiştir. Zamanla stratejik öneme sahip demiryollarında çalışan gayrimüslim vatandaşların devlete ihanet aşamasına varan davranışları sonrasında, Müslüman ve Türk vatandaşlar arasından personel yetiştirilmesi gerekli görülmüş ve I. Dünya Savaşı sırasında İzmir Şimendifer Mektebi kurulmuştur. Abstract Railway construction in the Ottoman Empire began in the second half of the nineteenth century. The first railway line was laid in Western Anatolia and Rumelia and spread to the other regions of the Empire. The widespread use of railways called for more personnel. First, students were sent to England and France to receive training on railway operations. However, with the increase in railways, the Ottoman Empire considered opening schools to train its own personnel in the last quarter of the nineteenth century and set up an army-bound railway battalion at the beginning of the twentieth century. The railways in the Ottoman Empire were constructed by foreign companies, therefore, it was generally the non-Muslim citizens that were employed in railway service. However, over time, they were involved in activities against the state, resulting in the Empire training Muslim and Turkish citizens to work in railway service. To that end, Izmir Railway School (Şimendifer Mektebi) was established during the First World War.

Ecz. Seyda Işıklı, 2017

Bu projenin hazırlanmasına imkan sağlayan danışman hocam sayın Prof. Dr. Erdal Cevher' e, değerli fikirlerleriyle bana yol gösteren sayın Yrd. Doç. Dr. Meryem Sedef Erdal' a , her daim yanımda olan sevgili ağabeyim Tunç Işıklı başta olmak üzere , kıymetli ailem ve tüm arkadaşlarıma teşekkür ederim.

Güzel Sanatlar Akademisi'nin tarihçesi

Lügatta nesih; izale etmek, gidermek, ortadan kaldırmak, nakletmek, kopyasını çıkarmak, beyan etmek gibi manalara gelmektedir. İbn Manzûr (ö.1311) nesh'i şöyle tarif etmiştir: "Nesh, bir şeyi ibdal edip onun yerine başkasını ikame etmek demektir. Tenzilde "Ma nensah ... " ayeti bu manayadır. İkinci ayete Nasih, birincisine ise mansuh denir." (İbn Manzûr, Lisanu'l-Arab, 'n-s-h' mad., 3/61) İsfahani (ö ̴ 1010) ise şöyle tanımlıyor: Nesh, silmek, bozmak, iptal etmek, değiştirmek, kopyasını çıkarmak demektir. Bir şeyi kendisinden sonra gelen bir şeyle bertaraf etmektir. "Neshu'l-Kitab" yani Kitabın Neshi ise; 1-Bir hükmü, kendisinden sonra gelen bir hükümle yürürlükten kaldırmak demektir. 2-Kitabın Neshi, bir kitabın olduğu gibi kopyasını çıkarmak, bir nüshasını daha yazmaktır. Bu durumda birinci nüshayı bertaraf etmek gerekmez. Aksine onun bir benzerini bir başka yerde var etmektir. (Ragıb el-İsfahani, el-Müfredat, s. 1050, nsh maddesi) lstılahta ise nesh, bir nassın hükmünü daha sonra gelen bir nass ile kaldırmaktır. İkinci bir tarife göre, "şer'i bir hükmün başka bir şer'i delil ile kaldırılmasıdır." Daha yaygın ifadesiyle: "önce gelmiş olan bir ayetin hükmünün, ondan sonra gelen başka bir ayetin hükmü ile değiştirilmesi veya tamamen yürürlükten kaldırılmasıdır." Bu tariflerin üçü de Kur'an'da veya Sünnetteki bir hükmün yürürlükten kaldırılmasından söz etmektedirler. (Seyyîd Şerîf Hanefî Cürcânî, et-Taʿrifât, 1, 67; Gazali, el-Mustasfa, 97) Şatıbî ise (ö. 1388) neshin; "tahsîs, takyîd ve beyânı kapsadığını ve nesihten asıl muradın sonradan getirilen her şey ‫اخيرا(‬ ‫به‬ ‫جيء‬ ‫)ما‬ demek olduğunu" ifade etmektedir. (Şâtıbî, el-Muvafakat, III/100) Şatıbî'nin bu geniş tanımlamasından hareket edilebilseydi, neshin (Kur'an'daki bazı hükümlerin ilgası, ayetler arası çelişki vb gibi) meydana getirdiği pek çok olumsuzluğun önüne geçilebilirdi, ancak maalesef nesh teorisinin paradigmalarında bu yaklaşım etkili olamamıştır.

Turk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2006

Osmanl Devlet'inde s byan mektepleri ve medreseler en yayg n e itim kurumlar idi. S byan mektepleri her mahallede bir veya birkaç tane bulunurdu. Fakir, kimsesiz ve geçim s k nt s çeken çocuklar s byan mektebine gitmeden hayat n kazanmas için bir usta yan na ç rak olarak verilirdi. Ç rak, ustas ndan mesleki bilgilerini ve esnaf geleneklerini ö renirdi. Ancak ustas yan nda okuma yazmay ve dinî görevlerini yapacak kadar dinî bilgileri elde edemezlerdi. Hem ülke çap nda e itimi yayg nla(t rmak hem de bir usta yan nda çal (an ç raklar n cahil kalmas n önlemek için II. Mahmut döneminde ilkö retim zorunlu hâle getirilmesine ra men yine de baz aileler çocuklar n okula göndermeden bir usta yan na ç rak olarak vermeye devam etmi(lerdir. Okula gitmeyen çocuklar için 1868'de ve 1914'te baz okullar aç ld ise de bu sadece 1stanbul ile s n rl kalm (t r. Ayd n vilayetinde de yetim ve kimsesiz ç raklara okuma yazma ve dinî bilgiler ö retmek için ç rak mektepleri aç lm (t r. 1lki 1893 y l nda Saruhan sanca nda di erleri de bu tarihten sonra Ayd n vilayetinin farkl sancak ve kazalar nda aç lm (t r. Bu çal (ma, bu okullar n niçin aç ld n , bu okullarda hangi derslerin ö retildi ini, okullar n kaç ö rencisi ve ö retmeninin oldu unu ve ç rak mekteplerinde kaç y l e itim verildi ini ele almaktad r.