Kurdish functional words

2016

Functional-semantic appellative category in Turkish language

Zimanê kurdên Tirkiyê: Pêwîstiya ramaneka nû li ser peyva zimanê kurdî Nivîskar: Clémence Scalbert-Yücel Wergêr ji fransî : Elî Paksirêşt Kurte: Ev nivîsar, ku ji lêkolînek meydanî li Tirkiyê da pêkhatiye, peyva "zimanê kurdî " dibe jêr pirsê, ev peyv bi tiştekî tenê îşare nake lê belê gûneyên cûr bi cûr nexş dike. Tirkiyeyê her dem, hetanî demeka nêzîk jî, hebûna zimanê kurdî înkar kiriye û bi awayên taybet wê dike tirkî. Pol û dabeşên rojavayî hebûna zimanê kurdî nîşan didin. Mirov zimanên gellekî nêzîk lê malbatên cuda dibîne ku axêverên wan xwe kurd didin nasandin. Pes, pênasînên zimannasî û civakî ji tiştê ku wek " zimanê kurdî " ye, her dem li hev du nakin. Têvelîtî û gûnegûniya zimanî girîng e: Derketina tevgerên neteweperwer û hewldanên sa standardkirinê ew xurtir kiriye. Yekkirina zimanî şikest xwariye: Di nav welatê ku kurd tê de jiyan dikin, çendîn pîvanên kurdî derketine. Ji ber ku yekîtiya zimanî pirr caran wek desteber û garantiya hebûna gel tê dîtin, loma warên çekdarên kurd hin siyaset, ramiyarî û gotinan pêk tînin ku mebesta wan berpekirin an nîşandana yekîtiyeka zimanî ye. Serencam, bi hilbijartina tirkî, zimanê serdest li Tirkiyeyê, yê ku kurd zimanekî hevbeş pêk tînin. Tevgera neteweyî ya kurd, di dirêjiya deh salên destpêkiyên sedsala 20 da hewl da ku zimanekî kurdî yê yekbûyî çêbike. Ev zimanê taybet divê bibûya zimanê amûrî yê gelê ku dê bêçêkirin û dîsan jî bibûya nîşana taybetmendiya neteweyî. Ligel vê, bi guhartinên cuda li beşên ciyawazên civaka zimaniya kurd di bin saya çendîn dewletan da(Îran, Iraq,Tirkiye, Sûriye û Soviyeta berê), dîsan jî bi siyaset û ramiyariyên zimanî yên cuda û pêkhatî ji aliyê van dewletan va, yekîtiya zimanî çênebûye. Bi pêknehatina yekîtiya zimanî, gelo îro peyva "zimanê kurdî" bi çi wateyê ye ku bi gelemperî tê bi kar anîn? Mebesta vê nivîsarê ev e ku li ser vê peyvê ji nû ve bifikire û lîstokên zimanî-der di diyarkirina zimanan de hûrgilî bike. Pênasîn û navlêkirina zimanan lîstokek siyasî û ramiyarî di xwe de dihewîne: Ew dikarin ji bo pênasîna civakên komelî-zimanî hîkariyê dayînin ku tevgera neteweya kurd hewl daye wek netewe binase. Di rastiyê da, Billig (1997: 32,33) dinivîse: " Di diyarkirina sînorê zimanekî da anegorî yê zimannasiyê, tiştên nediyar pirtir in. Şerrê ji bo serdestiyê ku digel çêkirina dewletan e, heman tiştê diyar di hêzê da ye ji bo pênasîna ziman […]. Wisan xuya dike ku çalakiyên hevbeş sa navlêkirina zimanan bi rêya têkoşîn ji bo serdestiyê peyda dibe."

This article was examined in terms of the functions of Turkish construction of additional. One of the ways used to create new words and concepts in Turkish is to use affixes. Due to an agglutinative language, it is need to be used a lot of affixes, this way of using has long been used with developing new vocabularies so today number of vocabulary in Turkish has reached maximum point. In parallel with the developments in information technologies, social structures like language make a rapid change and development. If languages which cannot use development opportunities correctly and efficiently they get into the effect of the dominant languages. The findings related to the language deaths in the world show that measures should be taken in the face of these developments. Turkish as one of the most spoken languages of the European Union is not faced with this problem directly, but if the necessary precautions are not already taken there likely seems to be problems in the future.

Journal of Turkish Studies, 2012

Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, 2020

It is known that Turkish, like all languages, has changed and is in a process of change. The direction of the change in question is both from verbal language to written language and from written language to verbal language. Changes are studied in linguistics by two different types of research approaches, namely diachronic and synchronic. This qualitative study using the quantitative data collection tool focused on the phenomenon of synchronic change. The aim of this descriptive study is to reveal to what extend the reductions in verbal Turkish has reflected on written language. For this purpose, four words with adverbial functions (daha, beri, kadar ve kere), whose use in daily speech is gradually decreasing, from everyday language in standard Turkish of Turkey have been chosen, a " grammatical judgement test " has been prepared and applied to sample group that consists of 24 undergraduate students studying in Turkish Language and Literature department. As a result of the research, is has been determined that the functions of these words dropped in daily language use are provided with suffixes. It was observed that a significant part of the participants tended to accept the sentences whose words with adverbial were omitted.

Özet Kafkasya, farklı dil ailelerine mensup birçok dilin bir arada ko-nuşulduğu bir bölgedir. Kafkasya'nın dillik çeşitliliği o kadar büyük-tür ki; geçmişte "Diller Dağı" şeklinde adlandırılmıştır. Çeşitli diller konuşan halkların bir arada yaşadığı her bölge gibi, Kafkasya'da da ortak iletişim dillerine ihtiyaç duyulmuştur. Asırlarca çeşitli Türk halklarının hakimiyeti altında kalmış olan Kafkasya'da bu ihtiyacı çe-şitli Türk lehçelerinin karşıladığı görülmektedir. Bilhassa Azerbaycan ve Kumuk Türkçelerinin Kafkasya halkları arasında geniş bir kul-lanım alanı bulduğuna şahit olunmaktadır. Bu iki lehçenin Kafkas-ya'daki etkisi o kadar büyük olmuştur ki; Rusça karşısında bile, yöne-ticilerin tüm gayretlerine rağmen bu etki tamamen yok edilememiş-tir.

Bilge Biliglig Bahşı Bitigi Doğumunun 60. Yılında Mehmet Ölmez Armağanı, 2023

19. yüzyılın ikinci yarısındaki ilk çalışmalarla kıyaslandığında Türklük bilimi çalışmalarının günümüzde hayli yol katettiği söylenebilir; ancak söz konusu dönemin günümüzle kıyaslanamayacak derecede bilgi yoksunluğuna rağmen ortaya koyulan eserler ve üretilen fikirler göz önünde bulundurulduğunda 19. yüzyılın Türk diliyle de uğraşan aydınları takdirle karşılanmalıdır. Türkçe metinlerin ortaya çıkarılmasının ardından söz konusu metinleri ve Batılı bilim adamlarının çalışmalarını takip eden Osmanlı aydınları bu eserleri ele alan çalışmalar yapmış, eserleri tanıtma ve Türk dilinin tarihî dönem gramerini tasvir işine girişmişlerdir.

Journal of Turkish Studies, 2012

This article was examined in terms of the functions of Turkish construction of additional. One of the ways used to create new words and concepts in Turkish is to use affixes. Due to an agglutinative language, it is need to be used a lot of affixes, this way of using has long been used with developing new vocabularies so today number of vocabulary in Turkish has reached maximum point. In parallel with the developments in information technologies, social structures like language make a rapid change and development. If languages which cannot use development opportunities correctly and efficiently they get into the effect of the dominant languages. The findings related to the language deaths in the world show that measures should be taken in the face of these developments. Turkish as one of the most spoken languages of the European Union is not faced with this problem directly, but if the necessary precautions are not already taken there likely seems to be problems in the future.

2017

Bir dilde veya lehcede benzetme gorevi soz sanatlariyla veya o dilin gorevli kelime ve ekleriyle yapilir. Guney-Dogu Turk Lehceleri grubuna mensup Yeni Uygur Turkcesinde diger Turk lehcelerinde oldugu gibi benzerlik islevli cok sayida ek mevcuttur. Yapilan incelemelerde benzerlik islevli eklerin dil bilgisi kitaplarinda cogunlukla isimden isim yapan ekler arasinda verilmis oldugu, eklerden bir kisminin belirtilmedigi tespit edilmistir. Uygur Turkcesinde benzerlik islevli fiilden isim yapan ekler de bulunmaktadir. Benzerlik islevli ekler arasinda Eski Turkceden bu yana bilinenlerin yani sira baska dillerden Uygur Turkcesine girmis olan ekler de yer almaktadir. Bu calismada Yeni Uygur Turkcesindeki benzerlik islevli yapim ekleri incelenmis ve siniflandirilmistir

2023