Mülkiyet-Verimlilik İlişkisi: Mülkiyet Hakları Teorisi

2006

Uluslararası sosyal bilimlerde yenilikçi yaklaşımlar dergisi, 2022

Tek Tanrılı dinlerin ortaya çıkmasıyla mülkiyetin özel veya ortaklaşa olması konusunda görüş ayrılıkları yaşanmışsa da mülkiyetin Tanrı'ya ait olduğu ve insanın emanetçi olarak bu malları kullanabileceği görüşü yaygınlaşmış ve özel mülkiyet dinler tarafından da benimsenmiştir. Roma Hukuku'nda malike mutlak haklar tanınırken, feodal dönemde mülkiyet hakkında bazı değişimler görülmüştür. Aydınlanma döneminde ise sosyalist görüş ortak mülkiyeti savunurken, liberal görüş özel mülkiyetin faydalarından bahsetmiştir. 21.yy'a gelindiğinde ise sadece mallar değil, bilgi, fikir, icat dahil birçok konu mülkiyet kavramına dahil olmuştur. Böylece tarihsel süreçte üzerinde mutabık kalınan bir mülkiyet tanımına ulaşılamamıştır. Mülkiyet kavramında yaşanan dönüşüm ve değişim bundan evvel olduğu gibi bundan sonra da dönemin şartlarına göre yaşanmaya devam edecektir.

ÖZET Mülkiyet hakları teorisi, mülkiyet yapılarının (kamu ve özel bağlamında) organizasyonların performansı üzerinde belirleyici bir faktör olduğunu ve kamu mülkiyetinin yapısından kaynaklanan nedenlerle özel mülkiyete kıyasla etkinsiz sonuçlar doğurduğunu savunmaktadır. Mülkiyetin yapısal özelliklerinden yola çıkarak, özel mülkiyetin verimli, kamu mülkiyetinin ise verimsiz olduğu sonucuna ulaşan kuramın, bir çok açıdan eleştirildiği ve bu konuyla ilgili yapılan ampirik çalışmalarda mülkiyet ile verimlilik-etkinlik arasında mutlak bir ilişkinin saptanamadığını ifade edebiliriz. ABSTRACT The theory of property rights clams that the structure of properties (in public and private) is a determinant factor on the performance of the organisations and also when it is compared with the private ownership, it concludes in inefficient results. When we set out from the structural properties of ownership, we can express that the theory concluding in " private ownership is efficient, public ownership is inefficient " , was critisized in so many ways and also in the emprical studies of the structural properties of ownership there was no relation between ownership and productivity-efficiency.

Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, 2022

Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 155. maddesinin 1. fıkrası önceki tarihli hak sahibinin açmış olduğu tecavüz davalarında sonraki tarihli marka, patent veya tasarım hakkı sahibinin kendi sınai mülkiyet hakkını savunma gerekçesi olarak ileri sürmesini engellemektedir. Sınai mülkiyet hukukunda öncelik ve gerçek hak sahipliği ilkelerinin bir yansıması olan bu kuralla birlikte, sonraki tarihli hak sahibi tecavüz davasında artık salt mutlak hakkına dayanamamaktadır. Nitekim, daha önce patentler için kabul edilen bu sistem artık marka ve tasarım hakkı sahiplerine de uygulanmaktadır. Makalede, genel hatlarıyla tescil, öncelik ve gerçek hak sahipliği ilkeleri ile tescilin işlevleri, maddi incelemeli ve itiraza dayalı incelemeli başvuru sistemleri irdelenmiştir. Sınai Mülkiyet Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden önce, önceki tarihli marka ve tasarım ve patentin sonraki tarihli haklara etkisindeki farklar, Yargıtay ve Avrupa Adalet Divanı kararları ışığında açıklanmıştır.

Mülkiyet Hakkı ve Anayasa Mahkemesinin Mülkiyet Hakkına Bakışı, 2016

Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Ağustos 2016, Ankara Yazar: Bahadırhan TABAK Danışman: Cem Duran UZUN

Liberal Düşünce Dergisi, 2022

Mülkiyet hakkı, malike mülkünü dilediği gibi kullanma, semerelerinden yararlanma ve mülkü üzerinde tasarrufta bulunma imkânı vermektedir. Mülkiyet, salt maddi anlamda sahip olunanları değil; fikir, kanaat, dinî görüş gibi birçok hürriyet alanlarını da kapsamaktadır. Anayasamızın 35. maddesinde herkesin mülkiyet ve miras bırakma hakkına sahip olduğu ve bu hakkın sınırlama ölçütü olarak ancak kamu yararı ve toplum çıkarı söz konusu olduğunda kısıtlanabileceği ifade edilmektedir. Ancak kanun metninde geçen ‘kamu yararı’ kavramı ideolojik manipülasyonlara elverişli bir zemin sunmakta ve oldukça geniş yorumlanarak birtakım mülkiyet hakkı ihlallerine yol açmaktadır. Bu çalışmada öncelikle mülkiyet hakkının felsefi ve teorik dayanaklarına temas edilmiş, sonrasında da Türk Hukuk sistemindeki mülkiyet hakkı konu, kapsam, sınırlar ve ihlaller perspektifinde ve Varlık Vergisi örneği özelinde ele alınmıştır. Çalışmanın amacı hukukun yasal bir soygun aracı haline getirilerek şahsî mülkiyetin kamuya geçirilmesinde önemli bir rol üstlendiğini ortaya koymaktır. Bu aşamada geniş çapta bir literatür taraması yapılmış, birincil ve ikincil kaynaklar çerçevesinde nicel ve nitel verilerden yararlanılmıştır. Anahtar Kelimeler: Mülkiyet Hakkı, Kamu Yararı, Mülkiyet Hakkı İhlalleri, Yasal Soygun, Varlık Vergisi

BÜHFD - Cilt: 2/Sayı: 4/Yıl: 2021, s. 235-282, 2021

'a son derece yararlı yorum ve önerileri için minnettarım. Dawes Kanununu ilk kez Yargıç Betty Binns Fletcher'dan öğrendim, Amerikan Yerlilerinden Blackfeet Kabilesi ile Montana Eyaleti arasındaki mahkeme görüşü üzerinde çalışırken, 729 F.2d 1192 (9th Cir. 1984), aff'd 471 U.S. 759 (1985). O yıl Yargıç Fletcher'e katiplik yaptığım için şanslıydım ve onun devam eden teşvik ve desteği hukukçu olarak kariyerimde son derece yardımcı oldu. Yargıç Fletcher 2012'de halen yüklü bir dava yükü taşıyan faal bir kıdemli yargıç olarak 89 yaşında vefat etti. New York Times'a göre; vefatından bir hafta önce 9. Bölge Mahkemesi duruşmasına başkanlık etti. Douglas Martin, "Betty Binns Fletcher Dies at 89; Liberal Stalwart on the Bench"

SOBİAD Hukuk ve İktisat Araştırmaları Yayınları, 2020

Prof. Dr. Coşkun Can Aktan'ın editörlüğünde HUKUK VE İKTİSAT YAKLAŞIMINDAN MÜLKİYET HAKLARI isimli kitap içinde bölüm.