19. YÜZYILDA YABANCILARIN GÖZÜYLE OSMANLI EĞİTİMİ

Osmanlı Devleti'nin farklı toplumların birlikte yaşama kültürüne olan katkısı Türk ve dünya tarihi açısından önem taşımaktadır. Osmanlı Devleti altı asrı aşan bir sürede, üç kıtaya yayılmış bir coğrafyada Müslüman ana unsurun yanı sıra çeşitli ırk, din, dil ve örf âdete sahip unsurları ahenkle bir arada tutmayı başarmıştır. Osmanlı Devleti'nin diğer şehirlerinde olduğu gibi Gaziantep'te de aynı şehri paylaşan Müslüman, Yahudi ve Hristiyan topluluklar, inanç ve insani münasebetler bakımından birbiriyle irtibatlı, iç içe geçmiş bir hayat yaşamışlardır. Mekân olarak Gaziantep ili ile sınırlandırılan ve bu coğrafyada yaşayan gayrimüslimlerin demografik yönlerini inceleyen bu çalışmamız Osmanlı Devleti'ndeki gayrimüslimlerin nüfus ve yerleşimi ile ilgili bilgiye katkı sağlayacaktır.

Hayatın maddi olaylanyla ancak kronoloji yapılabilir. Kronoloji de aptallann işidir." (C. Meriç, Bu Ülke, İletişim, İstanbull994 (9), s. 237).

Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2020

Sanayi devrimi oncesinde ulke ekonomilerinin tarim sektoru agirlikli yapisi Osmanli Devleti’nde de mevcuttur. Buna gore klasik donemde ulke ekonomisinin esas belirleyicisi tarim sektorudur. Osmanli tarim sektorunde cift-hane ve timar sistemi, mahalli ve ayni nitelikleriyle, uretimde devamliligin saglanmasinda, vergi gelirlerinin elde edilmesinde ve askeri giderlerin karsilanmasinda araci olmustur. Osmanli Devleti klasik donemine ait bu kurumsal yapi Avrupali devletlerin ekonomik, sosyal ve askeri alanlarda elde ettigi yenilikler sonrasinda degismeye baslamistir. Tuna Vilayeti Osmanli Devleti’nde yenilesme akiminin sahit olundugu ilk yerlerdendir. Arastirmamizda bu gelismeler Tuna Vilayetinin yazili basini olan Tuna Vilayet Gazetesi ile incelenecektir. Tarim sektoru ozelinde aktarilacak haberler donusum hamlelerini yansitmasinin yaninda donemin ozelliklerini de icermektedir. Bu kapsamda tarimsal arazilerde mulkiyet anlayisi degismis, tarimda ticarilesme ve makinelesme yasanmistir. Me...

Bu çalışma 19. yüzyılda Osmanlı ' da yaşayan Türk topluluğunun mezar kültürüyle ilgili temel göstergelerinin o dönemde yabancı seyyahlar tarafından yazılan seyahatnameler üzerinden incelenmesiyle oluşturulmuştur. Bu sayede başka bir dinden ve ırktan olan yabancı seyyahların gözünde Türk toplumunun, Müslümanların mezar kültürünün onların üzerinde bıraktığı etkiye ve onların seyahatnamelerinde bu konuyu farklı bir inanca sahip olan seyyahların düşüncelerine ve seyahatnamelerinde nasıl ele aldıklarına tanıklık etmekteyiz. Seyyahın keşfettiği bölgeleri, deneyimlediği çeşitli kültürleri, doğayı, tarihi ve insanları paylaşarak kendi bakış açısını ortaya koyması, bu yazı türünde sadece nesnel bilgilerle sınırlı kalmadığını, aynı zamanda öznel izlenimlerin de okuyucuya aktanldığıru göstermektedir. Yabancı seyyahların Osmanlı'ya gerçekleştirdikleri ziyaretlerde özellikle İstanbul, çeşitli perspektiflerle sıkça vurgulanmıştır. Mezarlıklar, ölümle yüzleşme konusundaki tutumları hakkında sınırlı bilgi bulunsa da bu kısıtlı anlatımda dikkat çeken önemli nokta; Türklerin ölenlere olan saygıları, mezarlıklann estetik ve huzur veren atmosferi, adeta selvi ormanını anımsatan yapılan yabancı seyyahlann seyahatnamelerinde sıkça dile getirdikleri bir konu olmuştur. Aynı zamanda Türklerin mezarlarını konumlandırdığı alanlar, mezarlıkları sosyalleşme alanlan olarak kullanan kadınlar, mezarlıklarda bulunan selvi ağaçlanoın Türle mezar kültüründeki anlamı ve mezar taşlanma işaret ettiği sembollerin seyahatnamelerine yansıma şekillerinin yabancı kaynaklar ve seyyahların araştırılmasıyla oluşturulmuş ve incelenmiş bu çalışmada ağırlıklı olarak İngilizce yazılmış seyahatnameler esas alınmıştır.

Telif hakları Erciyes Üniversitesi'ne aittir, tamamı veya bir kısmı izinsiz basılamaz kaynak gösterilmeden iktibas edilemez.

Vakanüvis Osmanlı Devleti’nde resmi tarihçilerine verilen unvandır. Osmanlı tarihi hakkından bize en çok yarar sağlayan kaynakların başında gelir ve şahısların bizzat kendilerinin yazdığı ve dönemin genellikle siyasi olayları ele alınır. Bu çalışma da Osmanlı Devleti’nin ilk resmi vakanüvis’i olan Mustafa Naima Efendi’den ve Osmanlı Devleti’nin son vakanüvis’i olan Abdurrahman Şeref Efendi’ye kadar olan vakanüvis’leri yani 18. ve 19. Yüzyıl vakanüvislerini ve vakanüvislerin yazdığı eserlerin Yakınçağ tarihine etkisi üzerinde duracağız.

Gelecek Vizyonlar Dergisi, 2024

Osmanlı Devleti’nde 18. yüzyılın son çeyreğinde başlayıp 19. yüzyıl boyunca yaygınlaşan ve kapsamı gittikçe genişleyen sayımlar sonucunda ortaya çıkan nüfus defterlerinin temel alındığı çalışmamızda, 19. yüzyıl ortalarında İstanbul’daki fırınlar ve fırıncılar ele alınmıştır. Bu bağlamda çalışmada Osmanlı Arşivi Nüfus Defterleri (NFS.d.) kataloğunda bulunan defter serileri kullanılmış ve 19. yüzyıl ortalarında İstanbul’daki fırıncı esnafının etnik ve dini gruplara göre dağılımı, fırınların türleri, fırınların mahalle ve semtlerdeki yerleşimi ve fırınlarda çalışan meslek grupları tespit edilebilmiştir. Ayrıca, fırın çalışanlarının memleketleri, fiziki görünümleri, yaşları ve İstanbul’daki çalıştıkları ve kaldıkları yerler vd. hakkında da bilgilere ulaşmak mümkün olmuştur. Buna göre çalışmada Osmanlı Arşivi Nüfus Defterleri kataloğundaki NFS.d 95, 96, 200, 201, 202, 205, 203, 204, 265, 266, 267, 268, 269, 270, 325, 326, 327, 328, 329, 330, 419, 455, 456, 461, 506, 508, 509, 539, 540, 541, 507 ve 542 numaralı ve tarih aralığı 1840, 1845, 1853 ila 1857 arasında değişen defterler kullanılarak İstanbul’daki Rum, Ermeni, Gayrimüslim ve Müslüman fırıncı esnafının meslek örgütlenmeleri ve sosyo-ekonomik yapıları analiz edilmeye çalışılmış ve “Osmanlı İstanbul’unda fırıncı olmak” üzerine panoramik bir manzara oluşturulmak hedeflenmiştir.

Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017

In the classical period, the Ottoman State established its political, economic and social presence through its own institutions. However, defeats in the military arena in the 19th century brought the quest for innovation. Innovations initiated in the military arena and have been expanded into every area of the empire and the empire entered into a westernization process. In the context of westernization process, the Ottoman State passed from the eyalet system to the vilayet system. This system, the first example of which we have seen with the province of Tuna, was realized with the admission of the 1864 Provincial Regulation. Investments were made during the period examined in the whole of the Tuna province where Midhat Pasha was brought to the office of government, and social, economic and institutional reforms were made. Midhat Pasha's managerial capacities were influential at the basis of the innovation movement, and the innovations in the Tuna province set an example for other Ottoman regions. “Tuna Vilayet Gazetesi” became the official newspaper of the Tuna Province and served the readers of the Ottoman newspapers reflecting the general and external world. The news of the 19th century in the context of transformation in the Ottoman economy reflects mainly agricultural, commercial and social change. Commercialization of agricultural land from private ownership in agriculture; The establishment of companies from the abolishment of the commercial area system; In the social area, trainings on the construction of railways are found in many traces. The findings obtained from the newspaper were used to examine the transformation of the Ottoman State in the westernization process.

arastirmax.com

Özet: Osmanlıda devlet adamlarının alim ve edipleri himaye etmeleri, onları konaklarında toplayıp ilmî, edebî sohbetler düzenlemeleri ilk dönemlerden itibaren bir gelenek halini almıştır. 19. yüzyılda ise bu gelenek daha da yaygınlaşmış, birçok devlet adamı, alim ve varlıklı kimsenin konağında düzenlenen toplantıların dönemin fikir hayatı üzerinde büyük tesiri olmuştur. Özellikle Sultan Abdülaziz devrinde Doğunun ve Batının meşhur alimlerinin aylarca misafir kalarak büyük itibar gördüğü konaklar, adeta birer akademi haline gelmiştir. Çoğu zaman bizzat konak sahiplerinin yönettiği toplantılarda ilmî, fikrî, edebî ve siyasî meseleler serbestçe tartışılmıştır. Konaklardaki bu ortam Doğu ve Batı düşüncesinin karşılaşmasını sağlamış, devrin siyasi şartlarının da yardımıyla bu karşılaşmadan Batı düşüncesi galip çıkmıştır. Bu sebeple konaklar, Osmanlı aydınları arasında Batı düşüncesinin yayılmasında önemli bir paya sahip olmuştur.