Academia.eduAcademia.edu

Wprowadzenie

2020, Culture Management

Gian Giacomo Trivulzio, włoski kondotier z przełomu XV i XVI wieku, na pytanie o trzy rzeczy, które potrzebne są do prowadzenia wojny, odpowiedział -pieniądze, pieniądze i jeszcze raz pieniądze. Ta sentencja, często przypisywana Napoleonowi Bonaparte, dobrze ilustruje wagę finansowego wymiaru każdej ludzkiej działalności. Nie inaczej jest w kulturze. Pozornie kultura i pieniądze należą do zupełnie innych obszarów, wręcz opierają się na odmiennych systemach wartości. Kultura wyrasta ze sfery ludzkiej wolności, wymyka się arbitralnym definicjom i ocenom, trudno ją zadekretować, zaplanować i zmierzyć. Pieniądze na tym tle wydają się wartością tyleż przyziemną, co pożądaną, dla niektórych moralnie dwuznaczną (przynamniej w etyce katolickiej), ale jednocześnie w sposób wręcz apodyktyczny narzucającą trudne do podważenia przekonanie o własnej niezbędności. Redakcja "Zarządzania w Kulturze" w niniejszym numerze zachęca do przyjrzenia się napięciu, jakie pojawia się na styku tych dwóch zupełnie różnych, ale wzajemnie uzupełniających się porządków. Oddany w Państwa ręce numer szeroko definiuje temat pieniędzy w kulturze, pozwala spojrzeć na to zjawisko z perspektywy organizacyjnej, ekonomicznej, politycznej, społecznej i kulturowej. Artykuły składające się na zaproponowaną opowieść o pieniądzach w kulturze prowadzą Czytelnika przez bardzo różne ujęcia tego tematu. Pokazują, że jest to opowieść niełatwa, często zabarwiona emocjami lub wręcz przeciwnie, podszyta racjonalną kalkulacją. Teksty prezentują bardzo zdywersyfikowane spojrzenie polskich badaczy na pieniądze -kulturoznawców, teoretyków i praktyków zarządzania. Elementem spajającym jest podkreślenie wymiaru humanistycznego poruszanych zagadnień, odnoszącego się do wpływu, jaki pieniądze wywierają obecnie na kondycję kultury. W artykule Epizod konstruktywny. Fundusz Rozwoju Kultury 1983Kultury -1990 Paweł Płoski przedstawia pierwszy powszechny mechanizm pozabudżetowego finansowania kultury w Polsce -Fundusz Rozwoju Kultury. FRK jest jednym z ciekawszych przykładów reform polskiej polityki kulturalnej zainicjowanych w ostatniej dekadzie PRL. Artykuł odsłania kulisy organizacji i finansowania kultury w czasach centralnego myślenia o zarządzaniu tą sferą. FRK był jednak propozycją zbyt nowoczesną, dlatego prawdopodobnie pierwotne idee twórców założeń ustawy o FRK pozostały w sferze marzeń. Choć ustawa o FRK dawała możliwości konstruowania nowych