Academia.eduAcademia.edu

Slow science en haar erfgenamen

2014, AGORA Magazine

Slow science won het voorbije jaar momentum in de Belgische academische wereld. De beweging is een tegenreactie op de publicatie 'rat race' en vraagt dat wetenschappers (weer) tijd nemen én krijgen om te onderzoeken en na te denken. Slow science ziet de publicatiedruk als een symptoom van de vermarkting van de universiteiten, en wil een moment van debat over de plaats van wetenschap in de maatschappij. AGORA wilde weten waar de slow science beweging in België nu staat. We nodigden twee onderzoekers uit om hier hun licht op te laten schijnen. Ben Derudder en Nick Schuermans discussieerden enkele jaren geleden in het tijdschrift 'Area' over de dominantie van het Web of Science in het wetenschapsbedrijf. We vroegen hen of slow science iets op gang bracht dat een nieuw licht doet schijnen op die discussie. Huidige protestbewegingen Schuermans: "Laat mij duidelijk zijn. Ik wil niet voorkomen als de kleinzoon, laat staan één van de vaders van slow science. Eerder raakte ik na mijn doctoraat -toen het mij duidelijk werd dat ik verder wilde gaan in de academische wereld -zoals velen een beetje gewrongen tussen enerzijds wat ik moet doen in functie van mijn academische carrière en anderzijds wat ik graag zou willen doen als wetenschapper om bij te dragen aan de samenleving. Van daaruit voelde ik een zekere verbondenheid met de slow science beweging. Deze zet hieromtrent een aantal principes uit, die voor mij grotendeels weerspiegelen wat wetenschap zou moeten betekenen in de maatschappij. Dus heb ik het manifest ondertekend, en met plezier deelgenomen aan de debatten die hier verder op ingingen. Maar de laatste tijd heb ik het gevoel dat slow science wat is afgekabbeld. De principes zijn neergelegd, maar verder gebeurt er vanuit de beweging zelf niet veel meer. Tegelijk zijn de ideeën van slow science nu ook meer mainstream geworden. Er is bijvoorbeeld Rik Torfs [rector KU Leuven] die naar de beweging verwees aan het begin van het huidig academiejaar. Het debat is dus nu minder vrijblijvend; er moeten concrete eisen op tafel komen. Daar verwacht ik veel van de Actiegroep Hoger Onderwijs." Derudder: "De Actiegroep Hoger Onderwijs is inderdaad een stuk concreter. Waar ik bij slow science wel ergens de verzuchtingen begreep, kon ik mij eerder moeilijk vinden in de principes die van daaruit werden uitgezet. Bij de Actiegroep Hoger Onderwijs ligt dat anders. Die ademt misschien nog wel de geest van slow science uit, maar vermijdt een fundamentele discussie over de rol van wetenschap in de maatschappij. Een debat over deze rol is misschien wel wenselijk, maar ik vrees dat dit weinig zaken zal opleveren waar iedereen het over eens kan zijn. De Actiegroep Hoger Onderwijs focust voornamelijk op hoe het personeelsbeleid wordt gevoerd. De druk op onderzoekers is enorm hoog, zowel in functie van de individuele carrièremogelijkheden, als door de eisen vanuit de faculteiten. Zij kaarten dit aan en vertalen het in concrete eisen. Dat slaat aan. Iedere academicus ondervindt dit in de