Санкт-Пецярбург і беларуская культура

Беларуская думка, 2009

У пачатку ХІХ стагоддзя нашых суайчыннікаў часта можна было бачыць у тагачаснай расійскай сталіцы – Санкт-Пецярбургу. З лістапада 1824 да студзеня 1825 тут жыў навагрудчанін Адам Міцкевіч. Выхадзец з сучаснага Расонскага раёна Ян Баршчэўскі ў 1817 годзе паступіў на дзяржаўную службу ў марское ведамства Санкт-Пецярбурга. У Пецярбургу ў 1844 годзе выйшаў твор Баршчэўскага «Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях», які ўжо ў сучасную эпоху стаў культавым. Тут, на берагах Нявы, друкаваліся першыя кнігі Янкі Купалы, Браніслаў Тарашкевіч пісаў першую беларускую граматыку, стараннямі Яўхіма Карскага акрэсліваліся этнаграфічныя межы Беларусі, рупнасцю Зміцера Жылуновіча і Аляксандра Чарвякова ствараліся асновы беларускай савецкай дзяржаўнасці. Па вялікім рахунку, і ў Пецярбургу, а не толькі ў Вільні і Мінску, закладваўся ідэйны, грамадскі, юрыдычны падмурак цяперашняй Рэспублікі Беларусь. Да такой высновы прыйшоў даследчык Мікалай Нікалаеў, які склаў першую кнігу-хроніку прысутнасці нашых землякоў у расійскай паўночнай сталіцы – «Беларускі Пецярбург».

Reserve Hortyca and its place in historical memory, 2021

This article is dedicated to the place of the Hortyca reserve in the Cossack myth and the historical memory of Ukraine. The Cossack myth at different stages of its formation, in its post-Soviet-populist version, 144 Петербургские славянские и балканские исследования Studia Slavica et Balcanica Petropolitana was successfully integrated into the state policy of memory of independent Ukraine. The article reveals the stages and the historical context of the creation of the Hortyca reserve, shows the lack of a historical base for the «reconstruction» of the Zaporizhisn Sich. Nevertheless, the Cossack movement and the Cossack theme gain an important place in the historical politics of the presidents. The Cossack movement also became participants and organizers of public commemorative actions associated with significant events in Cossack history. The events of the Maidan 2013–2014 added new colors to the Cossack myth. The use of the Hortyca complex for the formation of an artificial place of memory associated with the Zaporizhzhya Sich and the Cossacks is studies. It is shown that there was no historical or archaeological basis for the formation of the memorial on Bolshaya Hortyca. Nevertheless, since the time of N. Yavornitsky, a number of stages in the creation of such a place of memory can be traced. In particular, P. Shelest’s decisions on perpetuating the memory of the Zaporozhian Cossacks. In 1965 was made a decision to create a historical and cultural reserve «Hortyca». One of the key places is the grave of the ataman I. Sirko. The exhumation and further investigation of Sirko’s remains became the subject of a war of memory. Only in 2000, the skull of the legendary chieftain was buried. The reserve itself remained the subject of speculation and manipulation of the Cossack myth, since would not be based on either historical or archaeological data, but it was based on the idea of recreating a certain generalized image. As a result, the complex «Hortyca’s Sich» turned out to be a generalized image of Cossack fortifications with an attempt to reproduce the structure of all eight Cossack sections that existed in the 17th–18th centuries. The complex is actively used by reenactors and folklorists.

Святло зямлi Гарадзенскай: да 1030-годдзя Праваслаўнай Царквы ў Беларусі і 30-годдзя адраджэння Гродзенскай епархіі Беларускай Праваслаўнай Царквы [Электронный ресурс] : зб. навук. арт.. Гродна, 2023. - С. 217–225.

Рассмотрена специфика мемориализации истории и культурного наследия православной церкви эпохи Великого Княжества Литовского в Беларуси. Показаны особенности репрезентации истории православия в ВКЛ на страницах школьных учебников по истории Беларуси, выявлены персоналии и артефакты православной церкви времен ВКЛ, которые стали объектом мемориализации в Беларуси в 1990–2010-х гг., рассмотрены механизмы популяризации данных объектов культурной памяти в обществе.

Роднае слова, 2020

Роднае слова 2020. - № 8, 9. Вольга Лабачэўская, доктар мастацтвазнаўства Строй свахі і свашак на Палессі як з'ява культуры беларуска-ўкраінскага Памежжа УДК 391.4:687.4 (=161.3) Палескі вясельны строй свахі і свашак на беларуска-ўкраінскім памежжы разгледжаны як своеасаблівы рэлікт народнай культуры, сімволіка якога раскрываецца ў кантэксце вясельнага абраду, уласцівай яму шлюбна-эратычнай апазіцыі "мужчынскае-жаночае". У артыкуле ўдакладняецца назва гэтага комплексу строю і яго лакалізацыя. Ключавыя словы: вясельны строй, галаўны ўбор, пёры, сімволіка, Палессе, беларуска-ўкраінскае памежжа. Polesian wedding suit of matchmakers and svashka at the Belarusian-Ukrainian borderland and horny headdress with feathers are considered as a kind of relic of folk culture, symbolism of which is revealed in the context of the wedding rite inherent in the male-female marriage and erotic opposition. The article clarifies the name of this costume complex and its localization.

Bruyako I. V, Ivanova S. V., Subbotin L. V. Asks From the Burial of Bugeac Culture of the North-Western Black Sea Region In this article was reviewed rare type of vessel for Northwest Pontic - asks, which were came from burial of Bugeac culture. Their typology and synchronization with asks from Carpathians and Balkan region gave information about appearing of this type of vessel in Northwest Black Sea Cost. Catalog of burials with asks is published in application. Keywords: ask, early Bronze Age, Bugeac culture

2019

С 29 октября по 3 ноября 2019 г. в Санкт-Петербурге прошел Первый международный Петербургский исторический форум. Масштабное мероприятие развернулось на 13 площадках. Участников и гостей принимали вузы, музеи, архивы и библиотеки-лидеры в сфере образования, хранения культурно-исторического наследия, популяризации исторического знания. Тематика конференции отличалась многообразием. Центральной идеей, вокруг которой формировалась программа, стал феномен человека. Проблема «человек в истории» позволила рассмотреть разные грани исторических событий и личностичеловек как творец истории и судьба человека как результат исторических обстоятельств, человек-герой и человек-жертва, историческая среда обитания и способы взаимодействия людей в истории, инструменты, которыми люди творят историю. В программу вошло 542 научных доклада, 92 выступления и сообщения на круглых столах. Было проведено пять пленарных заседаний-Как изучать человека в истории?: Фундаментальная проблема исторической науки; История России: новый взгляд; Историческая наука сегодня: историки и институты; Междисциплинарные исследования и естественнонаучные методы изучения истории: новые возможности для историков; Архивное дело и история; 41 секционное заседание, 18 круглых столов. С программой форума можно познакомиться на сайте https://events.spbu.ru/events/historical-forum. Концепция форума привлекла внимание исследователей разных стран. В конференции приняли участие более 800 ученых из более чем 30 стран, представители ведущих вузов, научноисследовательских, музейных и архивных организаций мира. Проведено 64 заседания, состоялись презентации научных издательств, мастер-классы, открытые лекции, постерная выставка и презентация результатов научных проектов СПбГУ, поддержанных Российским научным фондом. К форуму были приуро-Рис. 1. Гостей конференции приветствует директор Института истории СПбГУ А. Х. Даудов

У збірнику надруковано статті дослідників пізньоримських старожитностей на території Південно-Східної Європи з України, Німеччини, Польщі та Росії. В основу статей покладено доповіді учасників міжнародної конференції, проведення якої заплановано у жовтні 2014 р. Чергова конференція має відбутись у Києві й буде присвячена вивченню актуальних проблем черняхівської культури. Більшість статей присвячені публікації нових матеріалів, аналізу та історичним реконструкціям черняхівської культури.

БОГАТЫРЕВ А.В. ДВЕ НОВЫЕ ИЛЛЮСТРАЦИИ ИЗ ДОНЕСЕНИЙ В.М. ТЯПКИНА К ИСТОРИИ ПОЛЬСКО-РУССКИХ КУЛЬТУРНЫХ СВЯЗЕЙ XVII В. // СЛАВЯНСКИЙ МИР: ОБЩНОСТЬ И МНОГООБРАЗИЕ. М.: ИНСТИТУТ СЛАВЯНОВЕДЕНИЯ РАН, 2022. С. 126–130.

* Исследование выполнено при финансовой поддержке РНФ в рамках научного проекта No 18-78-10051, «Византийский фактор в формировании русской логической традиции».

The collective monograph presents the result of one-half century of archeological research in the North-Western Pontic region. Described successively and in chronological order are the different cultures and civilizations, which existed in the region in ancient epochs: from the Stone Age to the Middle Ages. This book is intended for specialists – archaeologists, historians – as well as for the wider circle of readers, who are interested in ancient history and archaeology of the south of Eastern Europe.