Antik Yunan Felsefesinde Çalgıların Ethos’u

2015

Ahlak ve muzik, tarih boyunca, insanligin ortak bilinci tarafindan bir araya getirilen insan faaliyetinin iki farkli alanidir. Muzik aracigiyla insanin ruhsal durumunu etkilemeye yonelik sihirsel ve dinsel ritueller buna ornektir. Ancak sadece Antik Yunanistan'da bu iki kavram birlestirilmis, bir teoriye donusmus ve bu teori felsefi bir doktrin olarak degerlendirilmistir. Bu teorinin adi Ethos'tur. Bu kelime Yunanca Hqo? (gelenek, huy, karakter) kelimesinden uretilmis ve Etik kavramina hayat vermistir.Antik Yunan filozoflari Ethos teorisi cercevesinde, armoni, ritim, mod, calgi gibi muzik kategorilerini detayli bir sekilde incelemislerdir. Bu muzik araclarinin, insanin ahlakina edebilecegi etkiye yonelik degerlendirmelerinin sonucunda onlarin kullanimiyla ilgili onemli neticelere ulasmislardir. Ethos teorisinin onemli kisimlarindan birisi olan muzik egitimi; muzigi, insanin ahlaki terbiyesinin en onemli araci olarak degerlendirmektedir.Bu calismada Antik Yunan felsefesinde E...

FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2023

Bu çalışma, Aristoteles'in phronēsis kavramı temelinde şekillenen eğitim görüşüne odaklanmaktadır. Phronēsis, Aristoteles'te iyi yaşama ile ilgili bir erdem olarak karşımıza çıkar. Eğitimi toplumun bir yansıması olarak gören Aristoteles, Politika isimli eserinde eğitimin doğasını detaylı olarak inceler. Burada özgür insanlara yakışan bir eğitim programının olanaklarını sorgular ve iyi yaşama ile doğrudan bağlantılı bulduğu bir erdem olan phronēsis'i ortaya koyar. Eğitimin temel amacının, iyi ve mutlu bir yaşam sağlamak olduğunu ifade eden Aristoteles'e göre, bir düşünce erdemi olan phronēsis, eğitim yoluyla oluşup gelişmektedir. Bu çerçevede Aristoteles'in Nikomakhos'a Etik ve Politika isimli eserlerinde ortaya koyduğu, eğitimin temel amacının iyi ve mutlu bir yaşam sağlamak olduğu tezi, onun phronēsis kavramı çerçevesinde tartışılacaktır.

2501040429 Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Kerem Karaboğa İstanbul 2008 iii ÖZ Bu çalışma tiyatronun mimesis kavramı temelinde bir sanat dalı olarak gerçeklikle ilişkisi ve bu bağlamda ortaya çıkan çelişkinin onun ele alınışını nasıl belirlediği konusunu açıklığa kavuşturma ve Antik Yunan'dan günümüze teatral pratiklerin genel yöneliminin bu soruyla ilişkili olarak ne yönde etkilendiğini araştırmaya yöneliktir. İlk bölümde, Antik Yunan Tiyatrosu'nda sahneleme ve oyunculuğu belirleyen temel etmenler ve bu çerçevede sahnelemenin ve oyuncunun sahne varlığının kaynaklarının ne yönde şekillendiği incelenmektedir. Çağdaş teatral pratiklerin konu alındığı ikinci bölümde, 19. ve 20. yüzyıl tiyatro ortamı gerçek, gerçeklik, yanılsama, kurgusallık ve inandırıcılık kavramları çerçevesinde değerlendirilerek Yunanlı yönetmen Theodoros Terzopoulos'un ve Türkiye'den Şahika Tekand'ın sahneleme yöntemlerinde oyunculuğa yaklaşımları incelemektedir.

İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 2017

Stoacılık, Helenistik ve Roma felsefesinde Epikurosçuluk ve Septiklerle birlikte üçüncü önemli okulun adıdır. Kıbrıslı Zenon tarafından kurulan okul, kurumsal bir 'okul' olmamasına rağmen yaklaşık olarak 500 yıl gibi uzun bir süre varlığını sürdürmüştür. Marcus Tullius Cicero, Seneca, Epiktetos ve Marcus Aurelius bu dönem Stoa filozoflarıdır. Bu çalışmada, özelde Geç Dönem Stoa felsefesinin etik anlayışının yaşam sanatı bağlamında ele alınmış olmasının yanı sıra, Stoacılığın genel öğretileri ve ilk kurucularının düşüncelerine de yer verilmiştir. Geç Dönem Stoa felsefesinin merkezinde yer alan etik anlayışı bu dönemde yaşam sanatının vazgeçilmez bir unsuru olarak değerlendirilmiştir. Tanrı, Tanrısal akıl, doğa ve insanın panteist anlayış çerçevesinde bir bütün olarak algılanmasının yanı sıra dönemin filozoflarınca sistematik bir öğreti üretilmiştir. Sonuç olarak, erdeme odaklanan bu etik anlayışı mutluluğa erişme hedefindeki insan için yol gösterici olmuş ve yaşam sanatının icrasında bir temel olarak algılanmıştır.

Mavi Atlas, 2021

Eski Yunan şehirlerindeki tapınaklar dinî statülerinin yanında finansal işlerde de rol oynamışlardır. Bu durum, Eski Yunan’a has bir durum olmayıp Mezopotamya’dan bildiğimiz bir sistemdir. Ancak Delos ve Delphoi gibi yerlere ait tapınaklar, ekonomik yapılanma meselesini daha sistemli hâle getirmişlerdir. Bu dinî merkezler, devletle sürekli işbirliği hâlinde olmuşlardır. Finansal açıdan Tapınak-Devlet arasındaki münasebet, savaş ve kıtlık gibi olağanüstü zamanlarda üst seviyelere ulaşmıştır. Böylesine sıkıntılı durumlarda dinî ve merkezî otorite, her biri kendi çıkarlarını düşünerek birlikte hareket etmişlerdir. Kimi zaman birbirlerine borç vermişler, kimi zaman da halkı desteklemişlerdir. İlerleyen süreçte ise Atina’da Athena Tapınağı üzerine inşa edilen Parthenon Tapınağı, anladığımız kadarıyla dinî statüsünün önüne geçecek seviyede devletin yedek kasası rolüne bürünmüştür. Öyle ki şimdiye kadar ele geçen yazıtlardan Parthenon Tapınağı’nda yapılmış bir kült törenine dair kayda rast...

Ý.Ö 5.yüzyýlýn ikinci yarýsýnda Eski Yunan kültürünü biçimlendiren düþünce "idealizm" olmuþtu. Düþüncenin yanýnda sanatta da idealizm fikri benimsenmiþ olup, özellikle plastik sanatlarda ideal güzellikteki insaný betimlemeye olan eðilim aðýr basmýþtý. Bu dönemde çalýþan ve heykelleri; Helenistik ve Roma dönemindeki kopyalarý sayesinde günümüze ulaþan bir sanatçý olan Polykleitos; eserlerini, dönemin idealizm düþüncesini; oran, simetri ve uyum kavramlarýnda temellendiren ve Ý.Ö 6.yüzyýldan beri faal olan Pythagoras'çý düþünce okulunun ilkelerine göre biçimlendirmiþti. Kullandýðý sayýsal ve biçimsel düzenlemeleri; "Kanon" adlý kitabýnda açýklamýþtý. O, sadece ideal güzelliðe sahip heykeller yapmakla kalmamýþ ama benimsediði tutumla çaðýnýn felsefesini de görünür kýlmýþtý.

SOSYAL, BEŞERİ VE İDARİ BİLİMLER TEMEL ALANINDA AKADEMİK ÇALIŞMALAR - VI 2023 / 6-Artikel Akademi, 2023

Farklı yönleri ile tanınan tanrıça kültünün Anadolu üzerindeki etkilerinin büyük olduğu bilinen bir gerçektir. Anadolu Artemis’i olarak tanınan tanrıçanın Ephesia kültü en güzel Ephesos kentinde kendini bulmuştur. Bu doğrultuda antik kaynaklar modern eserler ile mukayese yapılarak elde edilen mevcut bilgiler, Artemis Ephesia’nın önemini gözler önüne sermektedir.

Mecmua Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2022

Öz Hamâmizâde İsmail Dede Efendi özel meşk defterine, "Musîki ahlak-ı beşeri tasfiye eden bir ilm-i şeriftir." diye yazdığında belki de yüzlerce yıl öncesinden gelen bir gelenekle bunu dile getiriyordu. Müziğin pek çok özelliğinden insan üzerindeki pek çok etkisinden bahsedilir, bunlardan biri de insan ahlakı üzerindeki saflaştırıcı gücü ve hatta doğrudan ahlakî etkisidir. Müziğin bilimsel bir yönü olduğu yadsınamaz. Müziğin, felsefî açıdan bakacak olursak, "estetik" kaygılar güden bir etkinlik olarak aynı zamanda "etik" ile ilgili, belki de ahlakî demek daha yerinde olabilir, bir amaç doğrultusunda da işlevselliğinden bahsedilebilmektedir. Yunan filozofları müziğin sadece hoş bir eğlence olmadığına, aynı zamanda belirli insan davranışlarını da ortaya çıkarabileceğine inanıyorlardı. Belirli duygusal ve ruhsal özelliklerle ilgili bir mod sistemi geliştirmişlerdi. Her mod ihtiva ettiği sesler ile belli mizaç ve duyguları karakterize ediyordu. Pythagoras"un takipçileri ve sonrasında Platon ve Aristo, müziğin bu ahlakî gücünü sadece modlara değil müzikal ritme de atfetmişlerdi. Platon, Aristo ve Aristoksenes modlar ve ritmik elementlerle beraber müzik icrasında seçilen enstrümanların da etkili olduğundan bahsetmişlerdir. Bu noktada müziğin dönüştürücü etkisinden bahsetmek gerekir. İlahi ahengin somutlaşmış, cisimleşmiş ve duygulara hitap eden tezahürü olan müziğin, ruhları dönüştürme etkisine de sahip olduğu düşünülüyordu. Bu çalışmanın konusu Eski Yunan felsefesinde müziğin ahlakı dönüştürücü ve saflaştırıcı etkisi olacaktır. Çalışmanın yöntemi, Eski Yunan filozoflarının söylemleri ve Yunan mitolojisi temel alınarak konunun tartışılması biçimindedir.

Beytulhikme An International Journal of Philosophy, 2018

This study tries to show the relation between technê and the ethical sphere in the Ancient Greek through mythology and the philosophical litera- ture. Both in mythology and in the philosophical framework the benefits of technê and the power provided by technê for humanity are emphasized. And technê is considered as competence increases the control of human beings in practical areas. However, the ambiguous character of the human experience re- lated to technê and the morally problematic character of this field is also point- ed out in the literature. Because, if not controlled, technê has a potential to turn easily against humanity and to produce things that would harm human be- ings. At this point, ethical values have a crucial role in the control of technê. Technê as a type of knowledge which gives how to do things and how to con- trol the environment but does not give why something is to be done and cannot give an ultimate goal should be subject to higher spheres in the philosophical framework. Therefore technê is subject to ethical and ultimately metaphysical sphere.