Academia.eduAcademia.edu

Agenorowi hrab. Gołuchowskiemu

2020, Saeculum Christianum

https://doi.org/10.21697/sc.2020.27.2.19

Abstract

W zbiorach rękopisów Biblioteki Ossolineum znajduje się zespół zawierający niepubli- kowane utwory Marcina Smarzewskiego 1 , wśród nich interesujący wiersz, napisany w 1859 roku na cześć Agenora Gołuchowskiego starszego. Agenor Gołuchowski starszy 2 jest bez wątpienia jedną z kluczowych postaci dziejów Galicji, autonomii galicyjskiej i tego, co zazwyczaj określa się rządami Polaków na szczytach C.K. monarchii. Przyszedł na świat 8 lutego 1812 roku, był trzecim synem Wojciecha Gołuchowskiego i Zofii z Czyżów. Z początku od pozostałych braci wyróżniało go przede wszystkim imię -podobno stanowiące sentymentalną pamiątkę po podróży jego ojca do Francji 3 . W 1829 roku skończył szkołę jezuitów w Tarnopolu. W następnym roku, kiedy w Królestwie Kongresowym wybuchło powstanie, które przerodziło się w wojnę z władzą rosyjską, obaj starsi bracia Agenora, Artur i Mieczysław, podążyli przyłączyć się do walk, sam Agenor jednak się na to nie zdecydował. Czterdzieści lat później twierdził w swoim pamiętniku, że już wówczas odczuwał głęboką potrzebę pracy na rzecz ojczyzny, jednocześnie nie widząc większego pożytku w działaniach zbrojnych 4 . Trudno powiedzieć, czy faktycznie to właśnie kierowało nim jako młodym człowiekiem, jednak po skończeniu studiów prawniczych we Lwowie w 1839 roku rozpoczął karierę w austriackiej biurokracji. Już po kilku latach praca sumiennego urzędnika zaczęła przynosić mu plony, zwrócił na siebie przychylną uwagę Franza Stadiona, ówczesnego gubernatora Galicji. Kiedy w 1848 roku Franz Stadion opuszczał Lwów, aby po wydarzeniach związanych z Wiosną Ludów powrócić do Wiednia, mianował Gołuchowskiego wiceprezydentem gubernialnym, de facto przekazując mu tymczasową władzę. W następnym roku Gołuchowski został po raz pierwszy mianowany namiestnikiem Galicji. Piastował to stanowisko przez następną dekadę, podczas której miało miejsce bardzo interesujące zjawisko, związane z percepcją osoby Gołuchowskiego w oczach rodaków. Na początku nie cieszył się specjalną popularnością -i to można było potraktować jako eufemizm. Uważany był powszechnie za dorobkiewicza i karierowicza, gotowego dla własnej 1