HİLAFETİN NAS İLE TAYİNİ MESELESİNDE SÜNNÎ VE ŞİÎ DÜŞÜNCE ÖRNEĞİ

ULUSLARARASI GÜNÜMÜZDE İSLAMİ İLİMLER ALGISI SEMPOZYUMU I “Sünnet Algısı”, 2021

Bilindiği gibi fıkıh usulünde sünnetin tespitinde ahad haberler büyük önem taşımaktadır. Ancak bu haberlerin sonraki nesillere aktarılmasında çeşitli güvenlik sorunları olduğu da bilinen bir gerçektir. Bu sebeple usul alimleri hem ahad haberle amel edebilmek hem de çatışan ahad haberler karşısında nasıl hareket edileceğini belirlemek için çeşitli kriterler geliştirmişlerdir. Çatışan ahad haberle amelde İmam Şirazî’nin, Şafii mezhebinde, kendisinden önceki ve sonraki alimlerde olmayan bazı kriterler belirlediği görülmektedir. Bu çalışmada onun ahad haberle amelde Şafiilerden ayrıldığı hususlar tespit edilmeye çalışılacaktır.

Danışman: Doç. Dr. Hüseyin AKPINAR ŞANLIURFA-2016 I ÖNSÖZ En güzel şekilde yaratılan, tanışabilsinler diye farklı coğrafyalarda farklı farklı fıtratlarla nakış nakış dokunan insanoğlu duygu ve düşüncelerini paylaşmak için mûsikîye, birikim ve tecrübelerini aktarmak için de edebiyata ihtiyaç duymaktadır. İnsanoğlu fıtraten ihtiyaç duyması, sosyal bir varlık olması, birlikte yaşama hukukuna riayet etmesi ve akılla donatılmasının bir sonucu olarak kendisine ve çevresine karşı sorumluluk sahibidir. Bu sorumluluk, içerisinde yaşadığı toplumu ve kendinden sonra gelen nesilleri iyi ve güzel davranışlara yönlendirmek, erdemli bir hayata kavuşturmak, ahlâklı bir toplum oluşturmak ve bu toplumun ahlâken hayatiyetinin devam etmesini sağlamak noktasında tavsiye ve uyarılarda bulunmak suretiyle karşımıza çıkmaktadır. Kendilerini sorumluluk makamında gören dîvân şâirlerimiz de ahlâkî, dinî, örfî bilgi ve duyarlılıklarını okuyucu kitlelere ulaştırma çabasında olmuşlardır. Topluma fayda sağlayacak her türden tavsiye ve öğütün kalıcı olarak muhafaza edilmesi, bu itibarla vefat ettikten sonra bile kendilerinin hayırla yâd edilmesi maksadıyla ahlâkî mesnevîler kaleme almışlardır. Edebî bir nazım türü olarak kabul edilen nasihatnâmeler de ahlâkî mesnevîler sınıfına girmektedir. Nasihatnâmeler, edebiyatımızda hem büyük bir yekûn tutmakta hem de son derece önemli bir yere sahiptirler. Mahmut Kaplan Hayriyye-i Nâbî adlı eserinde insanları iyiye, güzele ve doğruya yöneltmek; topluma ve devlete yararlı, İslâmiyet"in erdemlerini şahsında yaşayan iyi ahlâklı fertler yetiştirmek amacıyla yazılan manzum eserlere genel olarak nasihatnâme, pendnâme veya öğütnâme adı verildiğini aktarmaktadır. Dîvân Edebiyatımızın en önemli özelliklerinden biri öğretici ve yönlendirici olan nasihatlerin çokça işlenmiş olmasıdır. İşte biz de topluma yön vermede hayatî bir konuma sahip nasihatnâmelerde yine bireylerin kemal noktaya vusulünde ve toplumun ahlâkî gelişiminde son derece ehemmiyetli bir rol oynayan mûsikî olgusunu irdelemeye gayret ettik. II Çalışmamızın amacı, Müslüman toplumlarda çokça rastlanan öğüt verme, nasihat etme, iyiye ve güzele yönlendirme geleneğinin sonucu olarak ortaya çıkan nasihatnâmelerde mûsikî ilminin ne ölçüde yer aldığını tespit etmektir. Bilindiği gibi nasihatnâmeler yazıldığı dönemin dinî, ahlâkî ve kültürel yapısı hakkında net bilgiler veren önemli tarihî vesikalardandır. Bu nedenle geçmişin farklı dönemlerinde mûsikîmize ne oranda eleştiriler getirildiğini, mûsikî mefkûremizde farklı dönemlere göre hangi ölçüde değişiklikler yaşandığını ve bu değişikliklerin toplum nezdinde nasıl karşılık bulduğunu öğrenmeyi de hedefledik. Çalışmamız, nasihatnâmelerde mûsikîye dair öğütlerin incelenmesi açısından özel bir konuma sahiptir. Ayrıca doğumdan ölüme kadar hayatın her safhasında her bireye eşlik eden mûsikîmizin yalnızca eğlence aracı olarak değil; hastalıkların tedavisinde faydalanılan, milletimizi birleştiren, savaşta ordumuza millî duygular veren, dinî bakımdan ise ruhumuzu huzura kavuşturan bir kültür ve gelenek sembolü olduğunu göstermesi bakımından da önemlidir. Öğüt verme, uyarıda bulunma kültürüne toplumumuzda atfedilen değerden mülhem yazılan her tür edebî eserde az veya çok nasihat içeren bilgiye rastlamak mümkündür. Edebiyatımızda nasihate bu denli yer verilmesi bizleri çalışmamızın kapsamı ve sınırlarını belirleme hususunda bir hayli güç durumda bırakmış olsa da bu zenginlik bize çalışmamız esnasında olumlu bir katkıda bulunmuştur. Ahlâkî mesnevîler kategorisinde değerlendirilen eserlerin birbiriyle iç içe girmiş girift bir halde bulunması, söz gelimi aynı eser hakkında farklı kaynaklarda hem Nasihatnâme hem Fütüvvetnâme hem de Hikâyelerle Süslenmiş Ahlâkî Eserler sınıflarında bulunduğunun tespit edilmesi eserleri belirlemede problemler doğurdu. Bizler bu noktada esas olarak Sayın Prof. Dr. Mahmut Kaplan"ın kırk üç nasihatnâme hakkında bilgi verdiği Nâbî"den Önce Manzum Nasihatnâme Yazan Şâirler ve Eserleri isimli çalışmasındaki sınıflandırmayı temel olarak kabul edip eserleri buna göre değerlendirdik. Çalışma konumuzun belirlenmesinde ve şekillenmesinde bizi yalnız bırakmayan, desteğini hiç bir zaman esirgemeyen Danışman Hocam Sayın Doç. Dr. Hüseyin Akpınar"a; kendisiyle yaptığımız röportaj süresince misafirperverliğini esirgemeyen, yol gösterici bilgileriyle tezimize farklı bir ivme kazandıran Sayın Prof. Dr. Mahmut Kaplan"a; çeşitli kitle iletişim araçlarıyla bağlantı kurarak bilgilerine III başvurduğumuz kıymetli akademisyenlerimize teşekkürlerimi sunarım. Kaynaklara ulaşmada kendi yoğunluğunu bir kenara bırakarak vaktini bize ayıran muhterem ağabeyim Mahmut Dilek"e; sağladıkları kolaylık sebebiyle İSAM Kütüphanesi yönetici ve çalışanlarına, özellikle fotokopi merkezi görevlilerine; İnönü Üniversitesi Kütüphanesi yönetici ve çalışanlarına şükranlarımı bildiririm.

Türkiyat Mecmuası, 2017

Nizâmî-yi Gencevî'nin (1141-1209) 12. yüzyılda Farsça olarak yazdığı Husrev ü Şîrîn adlı mesnevînin en iyi diyebileceğimiz Türkçe tercümesi Şeyhî'nin 15. yüzyılda yaptığı tercümedir. Bu mesnevînin Türkçeye ilk tercümesi 14. yüzyılda Harezm Türkçesi ile Kutb adlı bir şair tarafından yapılmış, daha sonra aynı yüzyılda Fahrî tarafından bu kez Eski Anadolu Türkçesiyle, yine Nizamî'nin eseri esas alınarak tercüme edilmiştir. İki tercümenin de bugün elimizde biri Bibliothéque National de France, diğeri Staatsbibliothek zu Berlin'de olmak üzere toplamda bilinen iki nüshası bulunmaktadır. Doktora tezi olarak çalıştığımız Şeyhî'nin Hüsrev ü Şîrîn adlı tercüme eserinin ise yurt içi ve yurt dışında olmak üzere toplamda yüzün üzerinde nüshası mevcuttur. Araştırma ve incelemelerimiz sonucunda sadece yurt dışında toplamda 18 farklı kütüphanede 70 adet Şeyhî'ye ait Husrev ü Şîrîn mesnevîsi saptanmıştır. Yazımızda yurt dışındaki kütüphanelerdeki nüshalar tek tek tanıtılıp özellikleri ortaya konmaya çalışılacak, bu vesileyle yurt dışındaki yazma eser kütüphaneleri hakkında da bilgi verilecektir. Anahtar kelimeler: Husrev ü Şîrîn, Şeyhî, yazma eser, nüsha, yurt dışındaki yazma kütüphaneleri ABSTRACT The best Turkish translation of Husrev u Shirin written as Persian by Nizamî-yi Gencevi (1141-1209) in 12th century might be said Sheyhi's translation. The first translation of the text to Turkish language was made by Qutb with Khorezm Turkish in 14th century. After Qutb, Fahri also translated it to Old Anatolian Turkish as based on Nizamî's work in the same century. These two texts have one each manuscript which we know, one is at the Bibliothéque National de France, and the other is at the Staatsbibliothek zu Berlin. The text of Husrev u Shirin written by Sheyhi which we study as Phd dissertation has totally more than one hundred copies in country and outside the country. 70 manuscritpts of Husrev u Shirin who belongs to Sheyhi was founded in18 different libraries in only out of country during the study. In this article, we try to give information about manuscripts of Husrev u Shirin in the libraries abroad and also give some information about these libraries.

Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2022

Journal of Research in Economics, Politics & Finance, 2022

Bu eser Creative Commons Atıf-Gayri Ticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Degisi, 2012

Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, hakemli ve bilimsel bir süreli yayın organıdır. Yılda iki sayı olarak yayımlanır. Dergide yayımlanan yazıların her türlü içerik sorumluluğu yazarlarına aittir. Yazılar, yayıncı kuruluştan izin alınmadan kısmen veya tamamen bir başka yerde yayımlanamaz.

Son yıllarda tüm dünyada ve ülkemizde “karşılaştırmalı edebiyat” alanındaki çalışmalara ağırlık verilmiştir. Ancak özellikle mukâyeseli Türk edebiyatı çerçevesinde yapılan çalışmaların yeterli seviyede olmadığı görülmektedir. Klâsik Türk edebiyatı ve halk edebiyatını karşılaştırmak suretiyle yapılacak çalışmalar bakir bir saha olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda bildirimizin konusu klâsik Türk şiirinde “hiciv” ve Türk halk şiirinde “taşlama” türleri ve ürünlerinin karşılaştırılmasıdır. Halk şairleri ve dîvân şairleri, kişisel kin, nefret ve öfkesini; toplumsal ve siyasal birtakım aksaklıkları; ahlâkî yozlaşmaları, devlet kurumlarındaki bozulmaları dile getirmek istemişlerdir. Yaşanabilir bir dünya isteyen şairler, her türlü yanlışın, haksızlığın, kötülüğün karşısında durmuş ve bunu korkusuzca dile getirmişlerdir. Bu anlamda protest bir tavırdan yana oldukları görülmektedir. Bildirimizde hiciv ve taşlama kavramlarına kısaca değinilecek akabinde şiirlerin konusu ve sosyal işlevleri üzerinde durulacaktır. Son olarak şiirlerin genel bir tasnifi yapılarak bu yolla oluşturulmuş iki şiir türü biçim ve muhteva açısından mukâyese edilecektir. Daha fazla örneğe yer verebilmek maksadıyla şiirlerin tamamından ziyade bir bölümü çalışmamızda yer almıştır. Anahtar kelimeler: Klasik Türk şiiri, Türk halk şiiri, hiciv, taşlama, mukâyese

BaĢta kutsal kitaplar olmak üzere bütün din ve mitlerde söz mefhumuna önemli bir değer atfedilmiĢtir. Antik Yunan"dan günümüze değin söz, yazar ve Ģairlerin odak noktası olmuĢ, retorik ve belâgat hakkında yüzlerce eser kaleme alınmıĢtır. Ġlk baĢlarda kutsal kitapları anlamlandırabilmek adına geliĢtirilen bu sanatlar, sonrasında estetik zevke hitap etmek adına Ģiirin konusu olmuĢtur. Yazar ve Ģairler eserlerinde muhataplarını etkilemek, onları kendi anlam dünyalarına çekebilmek için sözün fasîh ve belîğ olmasına çaba göstermiĢler, eserlerinde sıklıkla söz hakkındaki poetikalarından bahsetmiĢlerdir. Bu çalıĢmada 18. yüzyıla damgasını vuran ve etkileri günümüze kadar süren Sebk-i Hindî"nin en baĢarılı Ģairi ġeyh Gâlib"in dîvânındaki söz ve sözün müterâdifi olan kavramlara değinilecek, onun söz hakkındaki poetikası incelenecektir. Bu çalıĢma ġeyh Gâlib Dîvânı"ndan seçilen 40 beyit ve bu beyitlerdeki söz ve sözün müteradifi olan; elfâz, lafz/lafız, güftâr, güft-gû, kelâm, kavl, lâf, lisân, makâl, nazm, nutk,

RİSÂLETÜ’N-NUSHİYYE’DE BAĞLAMA BAĞLI YAKIN ANLAMLI ÇİFTLER, 2015

Ahmed b. Muhammed el-Hamevî, miladi XVII. yüzyılın ünlü fâkihlerindendir. Daha çok Hanefi fıkhı alanında eser kaleme alan Hamevî’nin diğer alanlarda da yazmış olduğu eserleri mevcuttur. Mısır’ın meşhur âlimlerinden ders almış ve keza ünlü âlimlerin yetişmesinde büyük katkısı olmuştur. Multi-disipliner bir çalışma örneği olan ekteki risâle, Hamevî’nin eğitim ve öğretim hayatında karşılaşmış olduğu bazı ilmi problemler hakkındadır. Sarf ve nahiv ile ilgili olan bu problemleri ilim ehlinin görüşüne sunan Hamevî, söz konusu alanda ilmi bir münazara alanı açmaktadır.

MEMLÛKLER DÖNEMİ SÜNNÎ HİLÂFET ANLAYIŞI VE HALÎFE AHİDNÂME/TAKLÎDLERİNDEKİ EHL-İ SÜNNET ALGISI The Sunni Caliphate Concept in the Mamlūk Period and The Perception of Ahl al- Sunnah in the Caliph's Ahidname/Taqlids, 2022

The Mamlūks Period (648-923/1250-1517) left important traces in the historical development of the caliphate, both by restoring the caliphate under its own auspices and by moving it from Baghdad to Egypt. This period has become a remarkable example in terms of the practical manifestations of the Sunni understanding of caliphate, as well as being a ground where important developments were experienced in the name of the establishment of the Sunni tradition. Because, with the establishment of the caliphate, which is the first practical example of the theory of caliphate, in Egypt, many examples were encountered in which the theory was reflected in practice. For this reason, we aimed to examine the Mamlūk period through the theory and perception of the caliphate, and to examine the subject through the caliphate mensours, which we will evaluate in the context of practical examples. In this way, in this study, we first tried to reveal the extent to which the perception of the caliphate of the Mamlūks was compatible with the perception of the Sunni caliphate through Sunni theological books. Then, we determined the understanding of caliphate that some authors of the Mamlūk period theoretically discussed in their works. Finally, we touched on the historical process such as the re-establishment of the caliphate in Egypt, and then we completed the subject by evaluating the construction examples that support the perception of the Sunni caliphate. Keywords: History of Islamic Sects, Mamlūks, Sunni theory of caliphate, caliph taqlids.

Mevlana ve Nesimi’nin Düşünce Kavşağında Yunus Şiiri,, 2009

, sltiklıiyevas@gmaiLcom Özet. Türk şiirinin iki ünlü edebi şahsiyeti Yunus Emre ve Seyyid İmadeddin Nesimi'oin tasavvufi düşüncesi ve poetikasının şekillenmesinde Mevlana önemli bir yer tutmaktadır. Mevlana şiirine özgü tasavvufi deyim ve terimler Yunus ve N esimi şiiri aracılığıyla Türk halk şiirine aktanlrnış, bununla da söz konusu şiirde Mevlana'nın göıilş lerinin yayılması ve poetik yaşamı saklanmıştır. Şimdiye dek araştırmalarda bu düşünsel ilişkilerinden genel olarak söz edilmiş, detaylı incelenmemiştir. Konunu ayrıntılı bir biçimde öğrenme sonucunda Yunus ve N esimi şiirindeki birtakım teriın, mazmun, deyim, hatta bazı dizelerio Mevlana şiiriyle tekçe uyum içinde degil, dognıdan doğruya orta çag çeviri sanatına uygıın düşmesi kanısına vardık. Örneğlıı, M ev lana der: "Ma be ra-ye vesl kerden amedim ll Ne bera-ye fes/ k erden um edi m". ["Biz birleştirmek için geldik //Ayırmak için gelmedik") Yunus der: "Ben gelmedüm da'viyiçiin beniim işüm seviyiçiin ... " Mevlana der: " ... Ham bu dem, pohte şodem, suhtenı" ["Çiğ id im, piştim, yan dım"]. Yunus der: "Yunus miskin çigidi, b iş di, elhamdü Iiilah ". Analoji örneklere N esimi şiirinde de rastlanmaktadır.

It has been considered that Lilith derived from Sumerian language origin ‘líl’ means “air, wind”, and was transferred to Akkadian language as lilītu. Lilith name is firstly encountered in Epic of Gılgamesh as a wrapped snake around Huluppu Tree of The Great Mother Goddess Inanna. As is seen in this epic, in early ancient times, Lilith is a female demon in snake form. Therefore, she has been identified with Lamashtu and Lamia which are snake forms in most cultures of Mesopotamia and Levant. It has been known that both are infanticides. Because of this identification Lilith has been described as “infanticide” until today. On the other hand, in the ancient times, Lilith has not accepted only as a demon. Her position in the eye of community always straddled the line between godlikeness and wickedness. Because in the period of Sumerian-Babylonian, in which Inanna (Ishtar) is glorified by name “Queen of Heavens and Earth”, the belief predominated that the Goddess is a resource of all kinds of beauties and abundance as well as warfare and destruction. By means of this high prestige of the Goddess, it has been known that the religion of the Goddess had emancipated to women especially in her capital Uruk and in most city-states. More particularly the women who are called Kadishtu, means “sinless, stainless and lily”, had monopolized agricultural economics, services of the temple of the Goddess and scholarly traditions. This position exhibits the superior social status which could be bestowed on a woman in those times. In this period, Lilith has continued her demonic character. On the other side, she has been identified with Inanna (Ishtar) and she has symbolized the harlotry of the temple. On that secondary sense Lilith has become to represent the negative sides of the Goddess with her characteristics such as sexuality, aggression and misandry. The fact that Lilith has begun to represent the negative sides of the Goddess has enabled the belief that the Goddess is baleful. Thus, the Goddess had become the focus of vulgarity, combativeness, immorality and all evils. For this reason, Inanna/Ishtar had been narrated as an aggressive goddess in myths more often. When Jahwism-Judaism began to settle in Levant region in terms of politics and religion, Lilith who had identified the religion of Goddess and demonic characters, has become the villain in the battle of Judaism against the religion of Goddess. She crossed into Jewish mythology with all her characteristics and here she has reached the peak of evil as the most dangerous feminine demon with her infertile and salacious character. First and only reference to Lilith in Hebrew Bible is in Isaiah 34:14. Her adventure in Jewish mythology has started with this reference. In this pasuk, Lilith has been mentioned as a metaphor of God’s wrath to people of Edom which is the greatest enemy of Israel. Accordingly, Lilith, the Virgin of ruins and wild lands, has been described as an enormous pain which would take Edom to the age of chaos before genesis. In this passage, she is a symbol of terror which the Holy One YHWH spreads to the polytheist people. In a sense, non-believers suffered the wrath of God through her. In the Rabbinic period, the scholars accepted the myth of Lilith as it was in the ancient period and adopted it to the Jewish culture. They portrayed Lilith as a dangerous feminine devil who seduces men and causes women to suffer a miscarriage. In the Midrashic literature she has been referred as the reason of all evil factors in the history of humanity and Judaism. In accordance with this belief, in the stories of people of Edom in Hebrew Bible where they suffer fatalities, Lilith has been adapted to Esau and his devil Samael. In this new picture, she is the harlot wife of Samael and the feminine devil of Esau’s lineage and people of Edom which stands against Children of Israel. In the late Midrashic period, the origin of Lilith has been traced all the way back to genesis. This once, Lilith is described as the first wife of Adam, who dissuaded Eve and caused to be expelled from the garden of Eden. By this interpretation, Jewish scholars not only have tried to clarify the paradoxical and ambiguous pasuks in Genesis, but also they have reshaped the fall of humanity. Also, they have strengthened the religious basis of patriarchal Jewish mentality. Today, the character of Lilith is influential on feminist Jewish women. Jewish women, who are alienated from the religious and social arena because of patriarchal religious Jewish idea, leap in action by means of feminist ideas. While some of them deny the religion and Holy Bible, others try to reconcile between feminist ideas and Holy Bible and pave the way for reinterpreting the religion. Particularly, for the latter, Lilith is an important symbol. She is the voice of challenging the male-dominated life style and the pioneer of the philosophical questioning.

1. Uluslararası Tasavvuf Araştırmaları Lisansüstü Öğr. Sempozyumu Bildiri Kitabı, 2018

Özet Niyâzi-i Mısrî, on yedinci yüzyıl tasavvufî Türk edebiyatının önde gelen mutasavvıf şairlerindendir. Ana teması yoğun bir İlâhî aşk olan duygu yüklü ve coşkulu şiirleri bütün tarikat çevrelerinde beğenilmiş, Divân-ı İlâhiyât'ı adeta dervişlerin el kitabı haline gelmiştir. Dîvânında İlâhî aşkı merkez alarak marifete ulaşmayı hedefleyen Niyâzî-i Mısrî, insanın kurtuluşa ermesi için yapması veya yapmaması gerekenler ile bu yolun özelliklerini ayrıntıları ve örnekleri ile anlatmıştır. Niyâzî-i Mısrî, divânında gazellerini fenâ sonrası bekâya (cem'ü'l-cem' makamı) dönerek tevhîd anlayışı içinde yüksek bir aşk ile yazarak, okuyanlara bu hayatın sırlarını verir. Bu çalışmamızda, seyr ü sülûk sürecinde yer alan fenâ makamlarını, Seyyid Sirâceddin er-Rifâî es-Sayyâdî'nin tanımlarındaki hâller üzerinden, literatürdeki aşk tanımları ve durumları ile birleştirerek açıklamaya çalıştık. Bunu yaparken de Niyâzî-i Mısrî'nin yüksek ve coşkulu anlatımından istifade ederek, divanından örneklendirmeler yaptık. Böylece teoride anlatılan kavramları, bunları hakka'l-yakîn yaşamış bir mutasavvıfın keşfî dilinden bu hayattaki yansımalarıyla delillendirmeye çalıştık. Anahtar Kelimeler Tasavvuf, Niyâzî-i Mısrî, Dîvân-ı İlâhiyât, İlâhî aşk, fenâ makamları Giriş İnsanın en önemli arayışlarından biri "Hakikat nedir?" sorusunun cevabıdır. Bu arayış, insanın kendi hakikatine ve Yaratan'a ermesi yolunda ilk adımdır. Aynı zamanda tekâmül olarak adlandırılan dikey hayatının da başlangıcıdır. Çünkü farkındalık tam da bu noktada başlar.

Klasik İslam kamu hukuku tabiriyle burada, Hz. Peygamber'den itibaren modem döneme kadar müslüman hukukçular ve siyaset düşünürlerince sözü edilen alanda oluşturulan teorik yapıyı kastediyoruz. Tarihi uygularnanın kaynaklık niteliği, alanın gerekfıkıh gerekse nasfhatu'l-muluk biçiminde tasnif edilebilecek her iki tür literatürü bakımından da geçerlidir. Siyaset, felsefe geleneği içinde de tartışılmıştır. Siyaset felsefesinin zikredilen iki gelenekten farkı, tarilıi uygulamayı doğrudan kaynak edinmemesinde açığa çıkmaktadır. Siyaset felsefesi, doğal olarak olandan değil, olması gerekenden hareket etmektedir? Biz bu çalışmada siyaset düşünüderi tabiriyle, nasfhatu'l-mulUk türünde eser kalerne alan yazarlan kastediyoruz. Çalışmamızda bunlar arasından Türk siyaset düşünürlerinin yaklaşımlan ve Türk siyaset düşünilileri arasından da Yusuf Has Hacib (V.IXI. yüzyıl)'in Kutadgu BiligV Nizamulmülk (ö. 485/1092)'ün Siyiiset-Niime'si, 4 Barani (ö. 759/1357)'nin Fetavay-i Cehiindiirf'sV Tursun Bey (ö. 905-914/1499-1508 arası)'in Fatih'in Tarihi (Tarih-i Ebul Feth/ve el-Akhisan (ö. 1025/1616)'nin Usulu'l-Hıkemfi Niziimi'l-Alem•C esas alınarak bir değerlendirme yapılacaktır; 8 Klasik İslam kamu hukukunun fıkıh geleneği içinde ortaya çıkan kaynaktan, genel fıkıh ve kelam kitaplannın yanısıra, el-Ahkiimu's-Sultiiniyye, es-Siyiisetu'ş-Şer'ıyye, es-Siyer, Kitiibu'l-Hariic ve Kitiibu'l-Emviil türü özel çalışmalardan oluşmaktadır.