Muzeum niemożliwe. Fred Wilson w Warszawie

2015

The article contains a bibliometric survey of Jerzy Myślinski’s academic work, ie. 174 publications on the history of the press, radio and television. This is complemented by a review of their reception (as shown by the citation index) and a reassessment of Myślinski’s research in the context of other press historian’s work..

Lehahayer, 2019

VelUm OrmiańSKie ze zbiOrów mUzeUm UniwerSytetU JagiellOńSKiegO Wstęp ormiańskie tkaniny liturgiczne w zbiorach polskich to przede wszystkim paramenty związane z Kościołem ormiańskokatolickim wykonane na terenie rzeczypospolitej, często z tkanin zachodniej produkcji, nieróżniące się formą od tych stosowanych współcześnie w Kościele rzymskim 1. Do nielicznej w kolekcjach 10 muzeum narodowe we wrocławiu:

Studia Demograficzne, 2018

Media Biznes Kultura, 2020

Bestie i ludzie. "Wilkołak" Adriana Panka i figura "hitlerowskiego psa" a semiotyka komunikacji Bestie i ludzie… Streszczenie W organizacji hitlerowskich obozów koncentracyjnych ważną rolę pełniły psy strażnicze i tropiące Acz wszechobecne w świadectwach więźniów jako budzące przerażenie bestie, to w kulturowej świadomości występują jedynie jako złowrogi ornament obozowej scenerii Podobnie marginalne miejsce zajmuje figura "hitlerowskiego psa" w tekstach polskiej kultury popularnej Autor opracowania stawia sobie za cel bliższe przyjrzenie się temu motywowi w zbiorowej świadomości, a zwłaszcza w polskiej twórczości filmowej Przybliża też system, w obrębie którego wykorzystywano psy Asumpt do tych rozważań daje osadzony fabularnie w pookupacyjnej rzeczywistości interesujący film Adriana Panka "Wilkołak" z 2018 roku Czerpiący z estetyki horroru i baśni, historyczny obraz wykorzystuje kulturowe konotacje figury obozowego psa dla ukazania uniwersalnych prawd o ludzkiej kondycji Słowa kluczowe: obozy koncentracyjne, pies, film, animal studies, horror Beasts and people. Adrian Panek's "The Werewolf" and the figure of the "Nazi dog" and communication semiotics Abstract Guard and hunting dogs played an important role in the organization of Nazi concentration camps Although ubiquitous in the prisoners' testimonies as terrifying beasts, they only appear in the cultural consciousness as an ominous ornament of the camp scenery The figure of the "Nazi dog" occupies a similarly marginal place in the texts of Polish popular culture The author of the study aims to take a closer look at this motif in collective consciousness, and especially in Polish filmmaking It also introduces the system in which dogs were used Embedded in the post-occupational reality, the interesting film by Adrian Panek, ‚The Werewolf', gives rise to these considerations Drawing on the aesthetics of horror and fairy tales, this historical image uses the cultural connotations of the figure of a camp dog to show universal truths about the human condition

2015

Pamiętnik Literacki, 2013

NIEWIDOCZNY" AUTOGRAF ADAMA MICKIEWICZA Z DWUWIERSZEM "[JAK DRZEWO PRZED WYDANIEM OWOCU...]" I TZW. "NOTĄ DO FRANCUZÓW" "Niewidocznym" autografem nazywam dobrze zachowany rękopis Adama Mickiewicza z dwoma tekstami charakteryzującymi się starannym, jednorodnym duktem pisma, z niewielką liczbą skreśleń i poprawek: z wierszem [Jak drzewo przed wydaniem owocu...] oraz z tzw. Notą do Francuzów, w języku francuskim, rozpoczynającą się od słów: "Dans l'homme de Dieu est deposée l'idée de Napoleon [...]". Autograf składający się z dwu kart arkusika (ze śladami złożenia na krzyż) przechowywany jest w Muz. Mick. Par. jako rkp. 84. Papier formatu 20,8 × 13,5, bez znaków wodnych, jest tak cienki, że przebija atrament z zapisu na drugiej stronie; na pierwszej karcie w lewym górnym rogu ma wyciśnięty znak firmowy z koroną i z napisem: "Germain en Laye-Dupré" [...] 1 . Jest to autograf dwóch tekstów: na górze pierwszej strony karty znajduje się dwuwiersz: Jak drzewo przed wydaniem owocu w zarodek, Tak całe życie zbiera się w pierś, w sam jej środek 2 . Pod dwuwierszem umieszczony został wspomniany już tekst w języku francuskim. Rękopis, oznaczony w Bibliotece Polskiej w Paryżu numerem 84, nazywam "niewidocznym", ponieważ o ile dwuwiersz [Jak drzewo...] jest znany, o tyle tzw.

2008

We współczesnym dyskursie literaturoznawczym Europy Środkowo-Wschodniej teoria postkolonialna wydaje się zdobywać coraz większe uznanie. Zmiany, jakie nastąpiły po upadku Związku Radzieckiego, wpłynęły nie tylko na kontekst polityczno-społeczny krajów byłego bloku wschodniego, lecz równieŜ diametralnie zmieniły sytuację literatury i kultury. JednakŜe, choć państwa, które wybiły się na niepodległość zyskały moŜliwość mówienia własnym głosem, nadal pozostają w orbicie wpływów, nie tylko ekonomicznych, niedawnego imperium rosyjskiego. Określając własną toŜsamość, odnoszą się one-co zrozumiałe-do bolesnej i niejednokrotnie traumatycznej przeszłości, tworząc tym samym nierozerwalny związek z mocarstwem, pod którego dominacją pozostawały przez lata. NiezaleŜnie od tego, jak zarysowują się wzajemne stosunki, kraje postkomunist yczne i Rosja nie pozostają wobec siebie obojętne. Napięcia, jakie towarzyszą określaniu na nowo wzajemnych relacji, poszukiwaniu odrębności i odzyskiwaniu miejsca nie tylko na mapie politycznej, ale takŜe w europejskiej świadomości, decydują o potrzebie poruszania tych problemów równieŜ w dyskusji naukowej, publicystyce czy literaturze. Wzrastająca popularność teorii postkolonialnej na tym obszarze nie jest więc przypadkiem. Opiera się bowiem ona […] na załoŜeniu, Ŝe oprócz innych funkcji, jakie spełniają teksty, są one równieŜ nośnikami autorytetu imperialnego. Literatura piękna przenosi ów autorytet za pomocą systemów symbolicznych oraz interpretacji Innych, które wyolbrzymiają i gloryfikują Centrum 1. Nic więc dziwnego, Ŝe podejmowane są, mniej lub bardziej udane, próby mające na celu zakwestionowanie takiego stanu rzeczy, podwaŜenie znaczenia tekstów odzwierciedlających dominującą wizję świata. Niestety, pomimo podobnych doświadczeń historycznych, politycznych i społecznych, w Polsce publikacje dotyczące problemu postkolonializmu w krajach ościennych są wciąŜ

2015

The article utilizes biographical interviews recorded and collected by the Oral History Archive of the Warsaw Rising Museum. Out of 5 000 accounts, the author chose 622 that included references to the return to Warsaw after its liberation and the end of World War II. The article focuses on such issues as collecting information on the situation in Warsaw and Poland in general, the decision to return, the return itself, attitudes towards the new government and activities related to it (disclosing one’s membership in the Home Army or keeping it secret, harassment by the authorities, emigration or participation in the „second underground”), finding one’s home in Warsaw, contacting one’s family and friends, renovating or rebuilding one’s flat, looking for a job, starting up of commerce, opening of schools and universities, rebuilding the city transport, opening of first theatres and cinemas, finally the enthusiasm related to rebuilding and re-birth of the city.

2011

UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI, KRAKÓW W XIII wieku, zwłaszcza dzięki zyskom z IV wyprawy krzyżowej, Wenecja wyrasta na światową potęgę i w przeciągu dwóch następnych stuleci, niezależnie nawet od strasznej epidemii dżumy w 1348-1349 roku, niewielkie Dogado dochodzi do szczytu swej potęgi, jako Stato da Tera (Domini di Terraferma) zajmując ogromne terytoria na północy Półwyspu -niemal do bram Mediolanu i po Rawennę, a jako Stato da Màr panując w całym basenie Morza Śródziemnego, nad wyspami egejskimi i jońskimi, nad Cyprem, Kretą i Korfu, nad Dalmacją i Istrią (Adriatyk już w XIV wieku nazywano Zatoką Wenecką!). Pod zarządem Republiki znajdowały się liczne ziemie słowiańskie, albańskie i greckie, a miasto przyciągało zewsząd ludzi interesu i sztuki. Od 1373 roku osiedlają się w Wenecji Żydzi -niemieccy, włoscy i hiszpańscy, to tu rozwinie się intensywnie drukarstwo hebrajskie i tu, na wyspie św. Hieronima, powstanie pierwsze na świecie izolujące ich ghetto (1516). W mieście od XII wieku istnieje aktywna kolonia ormiańska, która tu właśnie wydała pierwszą drukowaną książkę w swym języku (1512). Także liczna była przynajmniej od drugiej połowy XV wieku kolonia albańska, wnosząc swój wkład do kultury tego wyjątkowego miasta. Dla Greków Wenecja, nazwana nawet "drugim Bizancjum" (określenie kardynała Bessariona), od zawsze stanowiła ulubioną przystań, i tymczasową, i stałą, zwłaszcza po ostatecznym upadku Wschodniego Imperium (1453). Wagę transportu i handlu z drugim brzegiem Ad-

Dr Bg 3537, 2014

rolę pieczęci, sygnału wywoławczego, stanowił emanację jego naczelnej obsesji-kompleksu ciasnej osłony, skorupy, pancerza miejsca zamykającego go w sobie i oddzielającego od zewnętrznego nadmiaru. Schulz (i wiązało się to nie tylko z prześladującą go agorafobią) kojarzył ścieśnienie, skurczenie, redukcję z bezpieczeństwem i spokojem, z zachowaniem siebie na przekór wywłaszczającym siłom heterogenicznego ogromu 7. Dlatego w prozie istotnym elementem staje się pokójbohaterowie wycofują się do pustych i ciasnych wnętrz, aby przetrawić spotykające ich klęski, doznawać iluminacji, chronić się przed żywiołami. Narrator Genialnej epoki oznajmia: "Mój pokój był granicą i rogatką" 8 .W Manekinach powalony przez Adelę i ostatecznie zadenuncjowany Ojciec ,,usuną się do pustego pokoju na końcu sieni i oszańcował się tam samotnością" 9. Narrator Księgi, zaraz po odnalezieniu autentyku, pobiegł do swego pokoju, by go studiować 10. W Samotności zapomniany, opuszczony (zamurowany!) pokój jest jednym światem hybrydycznego, nieokreślonego, istniejącego jedynie poprzez swoje marzenie bohatera-narratora: ,,Ale jakże długo nie opuszczałem mego pokoju! Były to gorzkie miesiące i lata" 11. Pokój jest dziurą, otchłanią w bycie, w którą wpadł narrator: nic go nie łączy z przestrzenią poza nim, pojawia się on znikąd. Utrzymuje go w połowicznym istnieniu jedynie Panasa, ścieśnienie i ograniczenie stanowią jedynie początek ruchu, w którym początkowa pełnia wycofuje się w siebie, by pozostawić miejsce dla inności, symbolizowanej przez obrazy ,,dziewiczej'' pustki, pustyni możności czekającej na stwórcze słowo. Panas kładzie nacisk na fundamentalną wieź schulzowskiej ontologii z wywodzącą się z kabały luriańskiej ideą cimcum, czyli samoograniczenia się absolutu w akcie stworzenia, celem przygotowania miejsca dla transcendentnego względem niego, świata. Owa genezyjska, kosmogoniczna podstawa schulzowskich obrazów, jest, podług tej koncepcji, konstantą wszystkich wypowiedzi na temat bytu, zawartych w dziele drohobyczanina. Dla Jerzego Jarzębskiego natomiast, alienacja i wycofane są sposobem, w jaki odrzucona psyche nawiązuje kontakt z realnością, poprzez gest skonstruowania własnej mitologii: ,,By pokonać alienację, musiał on podjąć olbrzymią pracę i zbudować na nowo cały świat-razem ze sobą we wnętrzu, aby uwydatnić wspólny-swój i świata-plan konstrukcyjny i na koniec pogodzić zewnętrzność z treściami własnego ,,ja"." (J. Jarzębski: Genezis. O filozofii twórczości Brunona Schulza. W: Literackie wizje i re-wizje. Red. M. Stępień, W. Walecki. Warszawa 1980, s. 181.). W sprzeciwie wobec tej, idyllicznej koncepcji, Stefan Szymutko zwraca uwagę na fundamentalną nieskuteczność schulzowskiego marzenia, którego jedyna funkcją staje się odwlekania spotkania z traumą realności, naczelną manifestacją której są biologiczna skończoność i śmierć. Dlatego marzenie staje się rodzajem ,,pragnienia nicości''-wizją rzeczywistości nie skażonej przez przeraźliwość rozpadu, fantomatyczną projekcją wyzwolenia z ciała, rojeniem o nieistnieniu, zachwycającemu pozór realności, formę pozbawioną ciężaru, w osobliwy sposób wieczną. Marzenie jest więc sferą w której rzeczy, pozostawiając swoje ulotne ślady, odrzucają swą materialną kondycję. Marzenie stanowi odmianę niepełnego widzenia, terapeutycznej ułudy: ,,Schulz przebudowuje jaskinię Platona: u niego nie rzeczy są cieniami idei, ale idee(marzenia) odbijają rzeczy[....] Marzenie w prozie Schulza jest marzeniem o nieistnieniu, skażonym śmiercią, lecz bezpiecznym, bo przechowującym rzecz, rzeczywistość przynajmniejjej odbicie: nicość, daremność marzenia, pustkę, w której jednak zostają zachowane kształty rzeczywistości."(S. Szymutko: Przeciw marzeniu....dz.cyt, s. 158.) 7 Jak ujmuje to, używając specyficznej dość nomenklatury, Wojciech Wyskiel: ,,Schulzowski bohater umieszczony został w przestrzeni, która zagraża mu albo zamknięciem i uwięzieniem, albo bezkresnym otwarciem i zagubieniem, przeto zagrożenie alienacyjne traktowane jest jako niezmienny wyróżnik sytuacji człowieka w świecie. Nie mogąc radykalnie zmienić tej sytuacji, człowiek może wszakże poprzez swą postawę, łagodzić jej najróżniejsze konsekwencje. Wydaje się że sytuację dezalienacyjną modelowałoby takie ukształtowanie przestrzeni, które najpełniej realizuje się w budowie domu." Zob.