Özel Amaçlı Yabancı,İkinci Dil Öğretiminde Sağlık Türkçesi

Prof. Dr. A. Halûk DURSUN Anısına Uluslararası Türk Kültürü Sempozyumu Tam Metin Kitabı, 2019

Özel amaçlı dil öğretimi, öğrenicilerin eğitimsel ya da mesleki ihtiyaçlarından yola çıkarak oluşturulan, belirli hedeflere yönelik bir yaklaşımdır. Bu alanda başta İngilizce olmak üzere pek çok farklı dilin özel amaçlarla öğretildiği görülmektedir. Türkçenin özel amaçlı öğretimi ise günümüzde artan ihtiyaçlara yönelik olarak talep gören bir sahadır. Türkçenin yabancılar tarafından öğrenilmesinin tarihçesine bakıldığında politik, ticari, dinî, askerî vd. sebeplerle Türkçe öğrenen yabancılarla karşılaşılmaktadır. Bu bağlamda tarih boyunca Türkçeyi yabancılara öğreten eserler yazılmıştır. Bu çalışmada yabancılara Türkçe öğreten eserlerden özel amaçlı öğretime yönelik olanların tespiti ve sınıflandırılması amaçlanmıştır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada kaynak taraması yapılmıştır. Divânü Lugâti’t-Türk ile başlayıp günümüze kadar gelen Türkçenin özel amaçlı öğretimi sürecinde Türklerin ekonomik, siyasi, askerî ve kültürel ilişkileri çerçevesinde farklı ihtiyaçları karşılamaya yönelik eserlerin verildiği tespit edilmiştir. Çalışmadan elde edilecek verilerle henüz akademik olarak yeterli altyapıya sahip olmayan Türkçenin özel amaçlı öğretimi sahasına katkı sunulması amaçlanmaktadır.

DergiPark (Istanbul University), 2003

YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİ (Dr. Erol Barın’a Armağan), 2022

Giriş Küreselleşen dünyada Türkiye’nin artan önemiyle beraber Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi çalışmaları, son yıllarda oldukça hız kazanmıştır. Çeşitli burslarla ülkemize eğitim amaçlı gelen yabancı öğrenciler, yabancı kurum ve kuruluş çalışanları, yabancı yerleşimciler, mülteciler, bunların yanında değişik ekonomik, kültürel sebeplerle Türkiye’de ya da Türkiye dışında Türkçe öğrenmek isteyen yabancılar oldukça geniş bir yelpazede yabancı dil olarak Türkçe öğretimi çalışmaları yapılmasını sağlamaktadır. Sahadaki gelişmelerin son otuz yıldaki hızı, zaman zaman uygulamanın kuramdan önde gitmesine yol açmıştır. Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi çalışmaları Türkiye’deki üniversitelerin Türkçe öğretim merkezleri, Yunus Emre Enstitüsü merkezleri, Maarif Vakfı Okulları ve çeşitli özel kuruluşlar tarafından hem Türkiye’de hem de Türkiye dışında sürdürülmektedir. Bu bağlamda tek tip Türkçe öğrenicisinden söz etmek mümkün değildir. Öğrenicilerin yaş grubu, etnik kökeni, mesleki ve akademik durumları, en önemlisi öğrenme ihtiyaçları oldukça değişkendir. Bu sebeple Türkçenin genel ve özel amaçlı öğretiminin ayırdına varılarak öğrenici, öğretici, materyal, kurs tasarımı, program cephelerinde çalışmalar yapılmalıdır. Yabancı dil öğretiminin doğası gereği hem öğrenicinin hem de öğreticinin içinde bulundukları dil öğretim sürecinde sorumluluk almaları beklenir. Öğreticinin sorumluluklarının sınırlarını çizebilmek için “Özel amaçlı dil öğreticisi kimdir?” sorusunu sormak gereklidir. Alan yazında özel amaçlı dil öğreticisinin yeterliklerinin genel amaçlı dil öğreticisine göre farklılaştığı görülmektedir. Bu çalışmada akademik Türkçe, mesleki Türkçe gibi özel amaçlı Türkçe öğretiminin alt sahalarında çalışan öğreticilerin sahip olmaları beklenen yeterlikler üzerinde durulacaktır.

International Journal of Languages Education

In this study, the speaking anxiety of international university students who came to our country from abroad and learning Turkish were examined. In this descriptive survey model, a foreign language speaking anxiety scale adapted from the class anxiety scale was used to measure speaking anxiety among international students learning Turkish. In this study, speech anxiety of individuals learning Turkish as a foreign language was examined in personal, educational and environmental dimensions. In addition, students' anxiety levels and causes of anxiety were determined from the total scale scores. In addition, the relationship between the dimensions and the whole scale with the variables of gender, nationality, course level, department of study and university were examined. This study was conducted in 11 different universities in different currencies and with 680 international students studying different departments in Turkey. The data obtained from the study were analyzed with SPSS 20.0 program. According to the findings, it is observed that the students who learn Turkish as a foreign language generally have low speaking anxiety levels. It was found that the students who had the lowest Turkish speaking anxiety were from Central Asian countries. In addition, it is seen that the students who have the highest speaking anxiety are from the Far East countries.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, 2020

Bu modül UNICEF ve Milli Eğitim Bakanlığı işbirliğinde gerçekleştirilen "Kapsayıcı Eğitim Öğretmen Yetiştirme Modülü" projesi kapsamında, proje ekibi ile katılımcı akademisyenler ve öğretmenlerin katkılarıyla hazırlanmıştır. Proje Ekibi: Abdullah SAYDAM - Erciyes Üniv. Alipaşa AYAS – Bilkent Üniv. Evrim ÇETİNKAYA YILDIZ - Akdeniz Üniv. Filiz METE – Hacettepe Üniv. Galip ÖNER - Erciyes Üniv. Hasan EŞİCİ – Hasan Kalyoncu Üniv. Mustafa ÖZTÜRK – Erciyes Üniv. Nilay KAYHAN - Hasan Kalyoncu Üniv. Özgür ERDUR BAKER – Orta Doğu Teknik Üniv. Ruhan KARADAĞ – Necmettin Erbakan Üniv. Sedat GÜMÜŞ – Aarhus Üniv. Şule TEPETAŞ CENGİZ – Abant İzzet Baysal Üniv.

İkidillilik ve İkidilli Çocukların Eğitimi, 2021

ÇAKIR, Mustafa (Ezgi İNAL ile ortak yayın). Okul Öncesi Eğitim Sürecinde İkinci Dil Edinimi. İçinde: İsmail GÜLEÇ, Bekir İNCE, H. Neslihan DEMİRİZ (Eds.). İkidillilik ve İkidilli Çocukların Eğitimi. İstanbul: Kesit, 2021, ss. 135-176.ISBN : 978-625-7698-26-9

Cultural Transmission in the Book “Yabancı Uyruklu Öğrenciler İçin Türkçe” Used in Teaching Turkish as a Second Language, 2019

İkinci dil öğretimi aynı zamanda kültür aktarımıdır. Bunun için, dil derslerinde kültür aktarımını gerçekleştirecek materyallerden yararlanılmalıdır. Kültür aktarımında en önemli materyallerden biri kuşkusuz, ders kitaplarıdır. Haley ve Austin'e göre (2004: 93) "dil öğretiminde kullanılan ders kitapları öncelikle uygun bir dille hedef dilin kültürünü barındırmalı, kültürle ilgili ön yargılardan arınmış olmalı ve özgün metinler sunmalıdır". Dolayısıyla ikinci dil olarak Türkçenin öğretiminde kullanılan ders kitapları da bu özelliklere uygun olmalıdır. Buna göre çalışmada; Türkçenin ikinci dil olarak öğretiminde kullanılan "Yabancı Uyruklu Öğrenciler İçin Türkçe" kitabı kültür aktarımı açısından incelenmiştir. Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonunun Desteklenmesi Projesi (PIKTES) kapsamında hazırlanan kitap; 2019 yılından itibaren ilkokul, ortaokul, liselerde ve geçici eğitim merkezlerinde Türkçe öğretimi amacıyla kullanılmaya başlanmıştır. Türkçeyi ikinci dil olarak öğrenen bu öğrenciler topluma ve eğitim sistemine uyum sağlayabilmek için Türk kültürünü öğrenmeye ihtiyaç duymaktadır. Kitap bu açıdan ayrı bir öneme sahiptir. Çalışmada; doküman incelemesi yapılmıştır. Kültürel içeriğin çözümlenmesi için Byram (Byram'dan aktaran Juan, 2010: 138) tarafından hazırlanan sekiz alana ait ölçütlerden oluşan liste düzenlenerek veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. İnceleme sonunda kültür aktarımına yönelik ögelerin 8 alana eşit ya da birbirine yakın oranda dağılmadığı görülmüştür. Diğer yandan kültür aktarımının sığ bir çerçevede ele alındığı kitapta, kültür aktarımı yapma amacı, kültürel ögelere yalnızca isim olarak yer verme üzerinden şekillenmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre ise kitabın kültür aktarımını gerçekleştirmede yeterli olmadığı düşüncesine ulaşılmıştır. Abstract Second language teaching is also cultural transmission. Therefore, cultural materials should be used in language lessons. One of the most important materials in cultural transmission is undoubtedly textbooks. According to Haley and Austin (2004: 93), “textbooks used in language teaching should primarily accommodate the culture of the target language with an appropriate language, be free from cultural prejudices, and present authentic texts”. Therefore, the textbooks used in teaching Turkish as a second language should also comply with these characteristics. Also in this study, the book “Yabancı Uyruklu Öğrenciler İçin Türkçe” has been examined in terms of cultural transmission. This book, prepared within the scope of the project on “Promoting Integration of Syrian Kids into the Turkish Education System” (PIKTES). The book has been used in schools since 2019. The Syrian kids need to learn Turkish culture in order to adapt to society and education system.The book is of particular importance in this respect. In this study, document analysis was used. For the analysis of cultural content, a list of criteria of 8 fields prepared by Byram (cited by Byram, Juan, 2010: 138) was organized and used as a data collection tool. As a result of this examination, it was observed that the elements for cultural transmission were not distributed in equal or close proportion to each other in 8 areas. On the other hand, in the book, where the cultural transmission is handled in a shallow frame, the purpose of cultural transfer is based on giving only the names of the cultural elements. According to the results of the study, it was concluded that the book was not sufficient for cultural transmission. Key Words: Turkish as a second language, cultural transmission, teaching Turkish to Syrian students, the book Yabancı Uyruklu Öğrenciler İçin Türkçe.

Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2022

Türkçenin ikinci dil olarak öğretimi dinleme, okuma, konuşma ve yazma dil becerileri üzerinden yapılmakta olup bütün becerilerin dengeli ve yeterli öğretilmesi amaçlanmaktadır. Çalışma Türkçenin ikinci dil olarak öğretiminde, öğrencilerin temel dil becerilerini etkili ve verimli kullanma durumlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma yönteminden faydalanılarak durum belirleme amacıyla gerçekleştirilen çalışmada veriler gözlem, görüşme ve doküman incelemesi yoluyla toplanmıştır. Araştırma Kilis 7 Aralık Üniversitesi TÖMER’de eğitimlerine devam eden B1 kurundaki yabancı uyruklu öğrenciler ve ilgili kurumda görev yapan öğreticiler üzerinden yürütülmüştür. Çalışma sonucunda Türkçeyi ikinci/yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin özellikle konuşma ve yazma becerileri olmak üzere dil becerilerini dengeli ve verimli kullanamadıkları, bu durumun öğrenciden, öğreticiden ve ders materyallerinden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Türkçenin ikinci dil olarak öğretiminde dil becerilerinin etkili ve verimli kullanılabilmesi amacıyla çalışma sonuçlarından hareketle bazı önerilere yer verilmiştir.

2024

1965’te başlayan ve 2000’li yıllarda gelişimi hızlanan yurt dışında Türkçenin yabancı bir dil olarak öğretiminde T.C. Millî Eğitim Bakanlığı, Yunus Emre Enstitüsü ve Türkiye Maarif Vakfı önemli roller üstlenmektedir. Bu çalışmada Türkçenin yabancı bir dil olarak yurt dışında öğretimine katkı veren kurumlar ve onların faaliyetleri göz önünde bulundurularak bir saha betimlemesi yapılmıştır. Buna göre denilebilir ki T.C. Millî Eğitim Bakanlığının ilk kez 1965'te Almanya'ya 17 öğretmen görevlendirmesiyle başlayan yurt dışında Türkçenin yabancı bir dil olarak öğretimi süreci, TİKA'nın 2001-2002 eğitim öğretim yılında, 13 ülkede 15 Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde 13 öğretim elemanını Türkoloji Projesi (TİKA, 2011) kapsamında görevlendirmesiyle farklı bir evreye geçmiş, zamanla 100’den fazla ülkede ve on bini aşkın personelle büyük bir eğitim-öğretim seferberliğine dönüşmüştür. Bu gelişim, sahada emek veren öğretmenlerin ve onları görevlendiren kurumların üstün gayretleriyle mümkün hale gelmiştir. Söz konusu öğretmen ve akademisyen görevlendirmelerini yapan kurumların personel dağılımları göz önünde bulundurulduğunda denilebilir ki Afrika’da Türkiye Maarif Vakfı, Avrupa’da T.C. Millî Eğitim Bakanlığı, Avrupa ve Asya’da ise Yunus Emre Enstitüsü ön plana çıkmaktadır. Bunun yanında tüm kurumların Güney Amerika’da, Orta ve Güney Afrika’da ve Uzak Doğu Asya’da Türkçeye alan açmak için daha fazla çaba sarf etmeleri beklenmektedir.

SÖYLEM Filoloji Dergisi

Bu çalışmada, karşıtsal dilbilim çerçevesinde diller arasındaki yabancıl (fr. xénité) ögelerin kullanımında karşılaşılan zorluklar ele alınmaktadır. Araştırma konusu olarak Fransızca öznellik kipinin tüm işlevsel alanları seçilmiştir. Değişik dil öğrenim seviyeleri bulunan Türk öğrenciler, öznellik kipinin iki dildeki işlevsel alanlarının yabancıllıklarından dolayı kullanımında zorlanıyor olmalıdır. Gerçekten, birinci sınıftan dördüncü sınıfa doğru öğrencilerin öznellik kipinin işlevsel alanlarını kullanım başarıları olumlu yönde değişmekte midir? Türk öğrencilerin Fransızca öznellik kipi kullanımında zorlanmalarına, iki dildeki kipin işlevsel yabancıllıklarının yol açtığını ve dil seviyeleri değişse de bu zorluğun aşılamadığını ileri süreceğiz. Bu varsayımın sağlamasını yapmak için, farklı dil öğrenim seviyeleri bulunan bir örneklem üzerinde Fransızca öznellik kipinin kullanımı ile ilgili 20 sorudan oluşan bir uygulama yapılmıştır. Verilere göre, dört grup arasında önemli bir başarı farkı bulunmamıştır. Dil seviyeleri farklı olan öğrencilerin, öznellik kipinin tüm işlevsel alanlarının kullanımında zorlandıkları saptanmıştır. Öğrencilerin öğrenim seviyeleri değişse de bu zorluğun aynı kaldığı görülmüştür.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2022

R u m e l i D E D i l v e E d e b i y a t A r a ş t ı r m a l a r ı D e r g i s i 2 0 2 2 . 2 7 ( N i s a n ) / 1 Türkçenin yabancı/ikinci dil olarak öğretiminde devrik cümle yapısı / N. M. Tekin; B. Öztürk (1-12. s.

Bu çalışmada, Ankara Üniversitesi Türkçe Öğretim Merkezi tarafından Avrupa Konseyi’nin önerdiği Ortak Başvuru Metni doğrultusunda hazırlanan Yeni Hitit Yabancılar için Türkçe ders kitabının iletişimsel dil edinci ölçütleri ile ne derecede örtüştüğü araştırılmıştır. Yapılan araştırmalar, iletişimsel yöntemin günümüzde geçerliğini koruduğunu göstermektedir. Bunun sonucu olarak bugün yabancı dil öğretimine yönelik hazırlanan araç gereçlerin iletişimsel yaklaşımın esaslarına uygun olarak hazırlanmış olduğunu görmekteyiz. Yabancılara Türkçe öğretmek amacıyla hazırlanan ders kitapları da yine aynı yöntem temeline dayandırılarak hazırlanmaktadır. Üniversitelerin kendi bünyelerinde kurdukları Türkçe Öğretim Merkezleri (TÖMER’ler) nedeniyle her kurum kendi ders kitabını yazmaya başlamıştır. Ankara Üniversitesi TÖMER tarafından hazırlanan Yeni Hitit Yabancılar için Türkçe, bu yayınlardan birisidir. Hazırlanan ders kitaplarının, iletişimsel yaklaşımı temel almasının nedenlerinden birisi de yabancı dillerin öğretimi ile ilgili bir başvuru kitabı olan Ortak Başvuru Metni’nin (The Common Eurepean Framework for Languages) dil öğretiminde, iletişimsel yaklaşımı önermesidir. İletişimsel yaklaşıma dayalı bir öğretim eksenine göre hazırlanan Yeni Hitit Yabancılar için Türkçe ders kitabındaki ünitelerin, iletişimselliği ve iletişimsel edinci kazandırmayı ne derecede içerdiği bu araştırmanın başlıca konusudur

Ulusal Dilbilim Kurultayı Özet Kitabi, 2022

Son dönemlerde Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi alanında üzerinde durulan önemli konulardan biri dil düzeylerine göre hazırlanmış hedef sözvarlığı listelerin kullanımıdır ve günümüzde yabancılar için Türkçe ders kitaplarında ve yazılı metinlerde kullanılan sözlükbirimlerin belirlenme çalışmaları devam etmektedir. Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesi Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni ölçütlerine göre belirlenen dil düzeylerine göre öğretim yapılmaktadır. Bu sebeple, Türkçenin yabancı dil olarak öğretim alanında oluşturulacak ders materyallerin seviyelendirilmesi açısından öğretilmesi gerekli hedef sözvarlığının belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Çalışmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında uygun öğretim-öğrenim malzemesinin üretilmesi için dilbilimsel ve eğitbilimsel ölçütler kapsamında hazırlanmış Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni ölçütlerinde belirlenen dil düzeylerine göre hedef sözvarlığı listeleri oluşturmaya yönelik öneri sunmaktadır.

2021

Bu çalışmada, Mali'de Türkçe öğrenen Afrikalı öğrencilerin Türkçeye ilişkin görüşleri incelenmiştir. Çalışmaya 52 lise öğrencisi katılmıştır, öğrencilerin 19'u 10. sınıf, 33'ü ise11. sınıf öğrencisidir. Katılımcıların Türkçeye ilişkin görüşleri; Türkçe öğrenme nedenleri, öğrenme sürecinde dil becerilerini/dil bilgisi öğrenme alanını kullanma durumları, Türkçe derslerinde uygulanan etkinlikler ve kullanılan materyaller olmak üzere dört boyutu kapsayacak şekilde incelenmiştir. Çalışmada elde edilen bulgulara göre, öğrencilerin başlıca Türkçe öğrenme nedeni Türk okulunda eğitim görmeleridir. Katılımcılar, yeni bir dil öğrenme isteğiyle, Mali'deki Türk kurumlarında iş bulma, Türkiye'de üniversite okuma gibi hedeflerle de Türkçe öğrendiklerini belirtmişlerdir. Çalışmada, öğrencilerin okuma ve yazma becerilerini daha çok kullandıkları ve kolay öğrendikleri, dil bilgisi öğrenme alanı ile konuşma ve dinleme becerilerini kazanma ve kullanma bağla mında zorlandıkları belirlenmiştir. Araştırmada katılımcılar, Türkçe derslerinde grup çalışmalarının, yarışmaların ve teknolojik etkinliklerin çok faydalı olduğunu bununla beraber video, drama ve şarkı-türkü etkinliklerinin ise daha az faydalı olduğunu ifade etmişlerdir. Katılımcılar, Türkçe derslerinde kullanılan materyallerden en çok çeviri metinleri, ders kitapları ve dijital kaynakların etkili olduğu yönünde görüş bildirmişlerdir. Diğer taraftan, oyun, duvar ve pano materyallerini ve yardımcı kitapları ise sıralanan diğer kaynaklar kadar faydalı bulmadıkları yönünde görüş belirtmişlerdir. Çalışmada elde edilen bulguların, Batı

2020

Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi, üzerinde hassasiyetle durulması gereken bir alan olarak nitelenmektedir. Son yirmi yıldır oldukça ivme kazanan bu alanda üniversitelere bağlı Türkçe öğretim merkezleri, Türkiye Maarif Vakfı, Yunus Emre Enstitüsü gibi çeşitli kurum ve kuruluşların faaliyet gösterdiği bilinmektedir. Dil öğretiminde kurum ve kuruluşlar arası standardın sağlanmasında Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni esas alınmaktadır. Bu metinde belirtilen üç temel, altı ara düzey dikkate alınarak yabancılara Türkçe öğretimine yönelik içerik ve materyal üretilmekte; sınav hazırlanmaktadır. Ancak alana özgü yapılan çalışmalar göz önüne alındığında pek çok sorunla karşılaşıldığı görülmektedir. Sorunların temelinde ise hedef dil Türkçeye özgü standartların belirlendiği bir programa duyulan ihtiyaç bulunmaktadır. Bu anlamda çaba gösteren kurumlardan biri olan Türkiye Maarif Vakfının örgün eğitim kurumları için tasarladığı Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı, alanda duyulan eksiklik adına önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmada adı geçen programın içerik bakımından incelenmesi ve muadilleri ile kıyaslanması amaçlanmaktadır.