Rhetoric used in Mesnevi M. Fizuli “Leyli and Mejnun”

Golden scripts

In the middle of the last century in the field of Uzbek textology and source studies, significant achievements have been made in the study of Alisher Navoi's works, in particular, in implementation of mass publica-tions of the poet's epics "Khamsa" and compilation of their scientific-criti-cal texts. Porso Shamsievis a textologist who created a school for the study of manuscripts of the Khamsa epics and composed its scientific and critical texts. His contribution to many publications created during this period is great. Therefore, the study of scientific and practical activities of the scien-tist in this field, the acquisition of his scientific experience, as well as the theoretical examination of publications made by P. Shamsiev and his di-rect participation are among the priorities of textology studies. Of course, the study of the activities of scholars, the mastery of their experience in publishing and composing scientific-critical texts is very important in the...

Şərq araşdırmaları, 2023

Osmanlı tarixinə "Lalə dövrü" adı ilə daxil olan (1718-1730) on iki illik bir dönəm Sultan III Əhmədin (1703-1730) səltənətinin ikinci mərhələsinə təsadüf edir. Dövrün sədrəzəmi Damad İbrahim Paşa tərəfindən 21 iyul 1718-ci il tarixində Avstriya ilə Osmanlı dövlətləri arasında imzalanmış Pasarofça sülh müqaviləsindən sonra Qərb ilə keçmiş əsrlərdən miras qalan soyuq münasibətlərdə yavaş-yavaş isinmə başlanmışdır. Lalə dövrü Osmanlı tarixində Avropa ilə siyasi, iqtisadi və mədəni əlaqələrin yaradıldığı və inkişaf etdirildiyi tarixi bir mərhələdir. Həyatın demək olar ki, bütün sahələrinə dövrün tələbinə uyğun yeniliklər gətirilsə də, klassik və ənənəvi dəyərlər qorunmuş, incəsənətdə ənənə daxilində yeniliklər edilmişdir. Bu dövrdə Osmanlı dövlətinin xarici siyasətində olduğu kimi daxilində də bir sabitlik hökm sürmüşdür. Türk incəsənətinin və bədii zövqünün daha da inkişaf etdiyi, həmçinin Qərb ənənələrinə uyğunlaşdığı bu dövrü simvolizə edən divan şairi isə Əhməd Nədimdir. Nədimin "Divan"ına nəzər yetirdikdə müxtəlif zümrələrə məxsus obrazlara rast gəlirik. Xüsusilədə şairin qəsidə və qitələrində müşahidə etdiyimiz insan tiplərinin əksəriyyəti tarixi şəxsiyyətlərdir. Onu da qeyd edək ki, türk divan ədəbiyyatı ənənəsində təsvir olunan obrazlarla, cəmiyyətin yüksək təbəqəsi sayılan saray və ətrafı ilə başlayaraq orta təbəqəyə mənsub məmurlar, hətta saray musiqiçiləri, təriqət şeyxlər ivədönəm şairlərinə qədər çox zəngin obrazlar qalereyası yaratdığını müşahidə edirik. Zamanı, sənət aləmində bir süzgəcə bənzədən görkəmli ədəbiyyatşünas Mehmet Fuad Köprülüzadənin sözləri ilə desək, müəyyən dövrlərdə müəyyən zövqlərin bəhs edildiyi, canlandırıldığı, hətta böyük qiymət verildiyi bir çox əsərlər, zaman süzgəcindən süzülə-süzülə keçərək hər dövrdən yadigar olaraq özündə bir neçə qətrə saxlayır. Lalə dövrü deyincə mütləq Sadabadı xatırlayır, Sadabadı xatırlayınca isə istər-istəməz Nədimi düşünürük. Çünki Ladə dövrü və Sadabad Nədimin "Divan"ında zamanın süzgəcindən keçmişdir. Başqa bədii sənət nümunələri, təzkərələr, rəsmi və tarixi sənədlər kimi bu divan da bizə o dövrün mədəni həyatının güzgüsüdür. Onun daxilini, zövqünü bizlərə ancaq Nədim hiss etdirə bilmişdir. Məhz bu səbəbdən də Nədim böyük şairdir. (1, s.12) Nədim yaşadığı dövrü, vurğunu olduğu İstanbulu, nümayəndəsi olduğu xalqının gündəlik həyat tərzini şeirlərində yaşadan bənzərsiz bədii təxəyyülə malik, zövq və əyləncəyə meyilli yenilikçi bir divan şairidir. Divan ədəbiyyatının təşəkkül dövründən başlayaraq son dönəminə qədər ən geniş şəkildə tərənnüm olunan obrazlardan birincisi isə padişahlar olmuşdur. XVIII əsrdə Nədim də bu ənənəyə sadiq qalaraq "Divan"ında dövrün sultanı III Əhmədin də vəsfinə geniş yer ayırmışdır.

ALISHER NAVOIY DOSTONLARIDA YO‘L OBRAZI / The Image of the Road in Alisher Navoi's Epic Poems, 2024

Аnnotatsiya: Ushbu maqolada Alisher Navoiy dostonlaridagi yo‘l obrazining badiiy talqinlari tadqiq qilindi. Muallif epik poeziyasida keng qo‘llangan ushbu obraz poetikasida Qur’oni karim, hadisi sharif, tasavvuf manbalari hamda salaflar ijodiy tajribalarining ta’siri borligi ochib berildi. Shuningdek, Navoiy bu ijodiy tajribalarni rivojlantirgani, yo‘l obraziga istiora usuli bilan o‘nlab yangidan-yangi ma’nolarni yuklagani asoslab berildi. Kalit so‘zlar: doston, poetika, Qur’on, hadis, tasavvuf, obraz, istiora, badiiy talqin. Аннотация: В данной статье рассматриваются художественные интерпретации образа пути в эпосах Алишера Навои. Исследование показывает, что поэтика этого широко используемого образа в его эпической поэзии была вдохновлена Кораном, хадисами, суфийскими источниками и творческим опытом его предшественников. Кроме того, продемонстрировано, что Навои развил эти творческие традиции и обогатил образ пути десятками новых значений с помощью метафоры. Ключевые слова: эпос, поэтика, Коран, хадис, суфизм, образ, метафора, художественная интерпретация. Annotation: This article examines the artistic interpretations of the image of the road in Alisher Navoi's epics. The study reveals that the poetics of this widely utilized image in his epic poetry were influenced by the Quran, Hadith, Sufi sources, and the creative experiences of his predecessors. Furthermore, it is demonstrated that Navoi developed these creative traditions and enriched the image of the road with dozens of new meanings through the use of metaphor. Key words: Epic, Poetics, Quran, Hadith, Sufism, Image, Metaphor, Artistic interpretation.

Qədim diyar, 2023

Türk epik-mifoloji düşüncəsində teoqonik obrazlar sisteminin tədqiqi baxımdan ən zəngin qaynaqlardan birini çoxsaylı variantları olan "Oğuznamə" eposu təşkil edir. "Oğuznamə" dastanının bizə məlum olan variantlarının, demək olar ki, hamısı islami oğuznaməlıdir. Onların içərisində yalnız biri-uyğur hərfləri ilə yazılmış "Oğuz kağan" dastanı bu baxımdan istisna təşkil edərək, İslamdan qabaqkı epik-mifoloji görüşləri əks etdirir. "Oğuz kağan" dastanının əlamətdar cəhəti onda Oğuz teoqoniyasının bütöv bir proses şəklində öz ifadəsini tapmasıdır. Dastan bu cəhətdən Oğuz teoqonik təsəvvürləri haqqında zəngin biliklər təqdim edir. Dastanda Oğuz kağan bilavasitə tanrı Ay kağanın övladı kimi "Tanrı oğlu" statusunu daşıyır. Oğuz kağan bir Tanrı oğlu olduğu üçün onun övladları da Tanrının nəsli, yəni nəvə-nəticələri hesab olunurlar. Beləliklə, "Oğuznamə"nin uyğur versiyasında təsvir olunan yaradılış prosesi Tanrıdan başlanmaqla tam bir teoqonik sistemidir.

Общество и инновации

Yapon va o‘zbek tillari grammatikasida fe’l so‘z turkumiga kiruvchi mayl kategoriyasi ko‘p marta tadqiqot ob’yekti bo‘lgan. Ushbu mavzu bo‘yicha qator ilmiy ishlar oshirilgan bo‘lsa-da, hali-hanuz qiyosiy tadqiqot bo‘yicha tilshunoslik diqqatini jalb etmoqda. Zero voqelikni yangitdan idrok etish zarurati nafaqat jamiyatning iqtisodiyoti, siyosatini, balkim ilm-fan, madaniyat ravnaqini ham qamrab olmoqda. Xususan, tilshunoslik muammolarini ham yangicha yo‘sinda talqin etishiga urinish katta qiziqish paydo bo‘lishiga sabab bo‘lishi tayin.

Zenodo (CERN European Organization for Nuclear Research), 2022

Murodning "Bu dunyoda o'lib bo'lmaydi" romani asosiy obyekt qilib olindi. Ritmik elementlar personaj nutqi va ayni paytdagi ruhiyatidan kelib chiqib tahlilga tortildi. Bunda, asosan, noverbal (kinetik) vositalarning ta'siriga e'tibor qaratildi. Sababi, personaj nutqi va uning ruhiy holatini noamoyon qiluvchi hatti-harakatlar asar ritmini belgilashda va aniqroq his qilish asosiy rol o'ynaydi.

DergiPark (Istanbul University), 2022

Zenodo (CERN European Organization for Nuclear Research), 2022

Andijon qishloq xo'jaligi va agrotexnologiyalar institute qoshidagi akademik litsey ona tili va adabiyot fani o'qituvchisi Annotatsiya: Ushbu maqolada Adabiyot darslarida didaktik tarbiya, diktatik o'yinlar, pedagogik yangilikni o'zlashtirish va uni tatbiq etishga nisbatan o'qituvchining munosabati, O'qituvchi faoliyatida o'z-o'zini faollashtirish, o'z ijodkorligi, o'z-o'zini bilishi va yaratuvchiligi haqida ma'lumotlar berilgan. Kalit so'zlar: Adabiyot, didaktik o'yin, innovatsion faoliyat, innovatsion pedagogika, pedagogik tajribalar, ta'lim sifati, ta'lim muassasalari. Hozirda ta'lim sohasida amalga oshirilayotgan, barcha islohotlarning mazmunmohiyati bir narsaga, ya'ni ta'limning sifatini oshirish, dars jarayonida kam kuch sarflab, ko'proq samaradorlikka erishishga qaratilgan. Biz ham ushbu nazariyani

2021

Biblioqrafik nəşr iqtisad elmləri doktoru, professor Elşən Mahmud oğlu Hacızadənin həyatı, elmi-pedaqoji, əmək və ictimai fəaliyyətinə həsr olunmuşdur. Nəşrdə Azərbaycan, rus və ingilis dillərində müəllifin həyat hadisələrinin mühüm tarixləri, elmi fəaliyyətinin əsas istiqamətləri, elmi dərəcə, elmi ad və təhsili ilə bağlı aldığı attestatlar, diplomlar, sertifikatlar və digər şəhadətnamələr, elmi əsərlərin biblioqrafiyası, publisistik məqalələrin siyahısı, elm və təhsil müəssisələrində yerinə yetirdiyi tədqiqat işləri, hazırladığı layihələr, kitabları haqqında mətbuatda çıxan resenziyalar, iştirak etdiyi dəyirmi masalar, rəsmi opponent və resenzent olduğu dissertasiyalar, dissertasiya şuralarında iştirakı, üzvü və rəhbəri olduğu elmi redaksiya heyətləri barədə informasiyalara da yer verilmişdir. Nəşrin mətninə həmçinin müəllifin elmi əsərlərinə edilən "Yüz bir istinad", təltifləri, filmoqrafiya fəaliyyəti, internet resurslarında, ensiklopediyalarda və ayrı-ayrı nəşrlərdə onun haqqında verilən bioqrafik məlumatlar da daxil edilmişdir. Biblioqrafik nəşr iqtisadiyyat və idarəetmə sahəsi üzrə elmi-tədqiqat işləri aparan alim və mütəxəssislər, müəllim və tələbələr, elecə də geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Proqram mühəndisliyinin aktual elmi-praktiki problemləri I respublika konfransının materialları, 2017