Mersin'den Mimarlık, Planlama, Tasarım Yazıları - Tamer Gök'e Armağan

ÖLÇEK ve ÖRGÜT BOYUTLARI İLE MERSİN'DE PLANLAMA Esra ERGÜZELOĞLU KİLİM  Yılmaz KİLİM  Planlama çoğunlukla ulusal merkezi düzeyden başlayarak çözümlemelere konu olan bir olgudur. Merkezdeki plan kararlarının ya da plan yapılması doğrultusunda gönderilen direktiflerin yerelde uygulamaya yansıma biçimi, teknik bazı hesaplama araçlarıyla değerlendirilen bir konu olmaktan öteye geçememektedir. Bölgesel ve yerel ölçekli planların bir araştırmanın odağını oluşturduğu durumlarda genelde plan çalışmalarının içinde bulunan araştırmacıların gözüyle yapılan değerlendirmeler öne çıkmaktadır. Bu makale de aynı şekilde Mersin'de 2002 yılında yapılan Mersin İl Gelişme Planı çalışmalarının alan araştırması çalışmalarında yer alan ve bu planın oluşma sürecini yakından izleyen bir araştırmacının gözlem ve saptamalarından da beslenen "içeriden" bir değerlendirme olarak görülebilir. Makale "kayıp" olan bu planın öyküsünü yeniden canlandırmayı da amaçlamaktadır. Planlar çeşitli özelliklerine göre sınıflandırılmaktadır. Konusu, ölçeği, örgütlenmesi, aktörleri, bağlayıcılığı, süresi gibi plana dair belirli özelliklerden biri ya da bir kaçı araştırmacının amacına uygun olarak seçilerek araştırma konusu yapılmaktadır. Burada Türkiye'deki uygulamanın özelliği gözetilerek temel sınıflandırma, konusal olarak sosyoekonomik, fiziksel planlama ayrımına dayandırılacaktır. Bu temel ayrıma ölçek ve örgütlenme düzeyinde yapılan alt sınıflandırmalar eklendiğinde incelenecek planların okunması daha kolaylaşır. Sosyo-ekonomik kalkınma/gelişme planlaması neyin, nasıl, ne kadar üretileceğini ve ne kadar biriktirileceği ya da tüketileceğini, ne kadarının başka ülkelerden alınıp ne kadarının satılacağı, edinilen kazanımların nasıl bölüşüleceğini kararlaştırmak ya da böyle kararları yönlendirmek amacıyla yapılan bir planlamadır. Üretim sürecine bağlı olan toplumsal ilişkilerin düzenlenmesi, korunması ve geliştirilmesi kararları da bu planın kapsamındadır. Bu planlama insanların yaşam ve çalışma alanlarını, demografik dağılımlarını, doğal varlıkların, üretim ve hizmet mekanlarının coğrafya üzerindeki yerini gösteren  Yrd. Doç. Dr., Mersin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü  Çevre Yüksek Mühendisi fiziksel/mekansal bir planlama ile birlikte tamamlanır. Sosyo-ekonomik plan "ne?" sorusunu yanıtlarken, fiziksel/mekansal plan "nerede" sorusuna odaklanır. Sosyo-ekonomik ve fiziksel/mekansal planlama uluslararası-ulusal-bölgesel-yerel ölçeklerde ayrı ayrı yapılabileceği gibi, genellikle olduğu gibi bunlar arasında hiyerarşik bir kademelenme ilişkisi ile birbirine bağlanabilir. Plan hazırlık, yapım ve uygulama aşamalarına dahil olan aktörler ve kurumlar siyasal/yönetsel yapıya bağlı olarak oluşturulur. Sosyoekonomik planı kurum/örgüt ölçeğine taşıyan ya da kurumların kendisinin ürettiği faaliyet ve gelişme planları ise yönetsel/kurumsal planlama olarak adlandırılmaktadır. Yönetsel/kurumsal planlama daha çok "kim?" sorusunun yanıtıdır. Böyle bir tanımlar setinden 1 yola çıkan bu makalede Türkiye'de 1960'lı yıllar ile başlayan ulusal sosyo-ekonomik kalkınma planlaması serüveninin ve buna bağlı olması gerekirken kendine özgü ayrı bir yol izleyen fiziksel planlama sürecinin ülke yüzeyinde belirli bir coğrafyaya, bir ile ve bir kente yansıma biçimi ve yine bunların ulusal planlama çabalarına verdiği tepkiler sorunsallaştırılmaktadır.

Enerji etkin kent planlama/kentsel tasarım, 2019

Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin en büyük antropojenik kaynağı kentler iken, etkilerinin azaltılmasında da en büyük rol kentlerdedir. Bu çalışmada kentsel ısı adası etkilerini azaltabilecek enerji etkin kent planlama ve kentsel tasarım sürecinde değerlendirilmesi gereken faktörler araştırılmıştır.

spo.org.tr

B u çalıșmada, bir araç olarak mekansal planlamanın -ülke örneğinde imar planlamanın-kentsel mekanın biçimlendirilmesinde ne kadar etkili olduğu üzerinde durulacaktır. Bu inceleme bir yandan mekansal planların kendi öz nitelikleri üzerinden gerçekleștirilirken, diğer yandan bu planların hazırlanma ve uygulanma süreçleri de irdelenecektir. Zira, planların uygulanma süreçlerinde hedeflenenden uzaklașılıp uzaklașılmadığı, bu süreçte yer alan aktörlerin davranıș biçimleriyle birlikte ele alınması gereken bir tartıșma konusu olarak öne çıkmaktadır. Diğer bir anlatımla, mekansal planlamanın kentin biçimlenmesine etkisi salt planlar üzerinden değil, bu planların üretilmesinde ve uygulanmasında etkili olan aktörlerin davranıș biçimleri ile de değerlendirilecektir ve bu değerlendirme Mersin kenti özelinde yapılacaktır.

CADDE - YOL AĞLARINDA YAYA ERİŞİMİ SAĞLAMADA TRAFİK GÜVENİLİRLİK ÖNLEMLERİ; GAZİANTEP KENT MERKEZİ TRAFİK DÜZENLEME PROJESİ, 2022

DergiPark (Istanbul University), 2013

/ Poster Design by Emine Köseoğlu / Dersin Amacı Bu dersin amacı, kent planlamanın temel kavramlarının tanıtılması, kentsel mekanı anlamanın yollarıyla tanışılması ve kentsel ölçekte bir tasarım için gerekli altyapının verilmesidir.

The syllabus of Urban Design and City studio. 22-23 Spring Term Coordinator: Assoc. Prof. Dr. Emine Köseoğlu It consists of modules on urban analysis and urban design. Modules of urban analysis: 1. Context and relations 2. Typo-morphology 3. Space-place Modules of urban design 4. Problem definition 5. Concept development 6. Strategies and spatialities

Son yarım yüzyılda, ekonomik, kültürel ve teknolojik değişimlerin de etkisiyle küreselleşme; toplumları, yaşam biçimlerini ve gündelik hayatı büyük ölçüde etkilemektedir. Gelişen ve gelişmekte olan ülkelerde “tüketim” olgusu üretimin yerini almış, modern kent gelişimi ve yönetiminde temel belirleyici olmuştur. Yüksek seviyedeki telekominikasyon; bilgiye kolay erişimi ve bankacılık, alışveriş, eğitim, eğlence, turizm gibi çeşitli aktivitelere uzaktan katılımı olanaklı kılmıştır. Insanlar yarı gerçek veya elektronik imaj ve işaretlerden oluşmuş simulasyonlarla çevrelenmiş bir yaşama itilmektedirler. Geçmişdeki eğlence ve sosyalleşme alışkanlıkları değiştikçe yalnızlık ve kaybolma hissi artmaktadır. Pazarlama stratejilerinin yeni yapı kompleksleri ile inşa ettikleri kent yaşamı, bireyselliği ve ayrışmayı belirginleştirmektedir. Günümüzde, gittikçe büyüyen, kalabalıklaşan ve çok-kültürlülüğü beraberinde taşıyan kentleri organize edebilmek ve anlaşılır kılmak için anahtar sözcük “tasarım”dır. Gündelik hayatın araçlarından gazetelere, otobüs duraklarından dev binalara kadar, her detay ve noktada, profesyonel tasarımcılara ihtiyaç duyarız. Özellikle de yön-bulma, bilgi alma ve mekanların anlaşılırlığı için görsel çözümlemelere artan bir ihtiyaç vardır. Stellin ve Mason’un sözleri ile (2000); “son otuz yılda, mekan grafiği tasarım alanı, iletişim ve mimari uzmanlığın bütünleşmesi olarak ortaya çıkmıştır. Uygulayıcılar sadece görsel bir dil yaratmıyorlar, kullanıcıları mekana yönlendirirken tüm duyulara açık bir deneyim yaşatmakta ve mekana farklı bir imaj veya tema verebilmektedir.” Mekan grafiği tasarımı, grafik tasarım, mimarlık, endüstriyel tasarım, peyzaj ve kent tasarımı gibi pek çok tasarım disiplinini kapsayan yeni bir uzmanlıktır. Mega kentlerde mekan ve zaman hissini güçlendirirken, ilişkileri iyileştirmek ve hayatı basitleştirmek için gelecekte mekan grafiklerine daha fazla ihtiyaç duyulacaktır. Bu alanda eğitimli uzmanlara gereksinim artacaktır. Bu bildirinin amacı; mekan grafiği üzerine eğitim almış uzmanların yetişebilmesi için tasarım fakültelerinde eğitim programlarının açılabileceğini irdelemektir.