Tatavla’nın “Kurtuluş”u ve Kurucu Yıkıcılık

Rum kimliğiyle özdeşleşen Tatavla’nın, ulus anlatısı için bir tehdit nesnesi olarak algılanışının çok boyutlu yansımalarını ele alan bu kitap, 1929’daki yangının Türkleştirme politikası için nasıl bir fırsat olarak görüldüğünü ortaya koyuyor.

Aposto Gündem, 2024

Aytek Soner Alpan’ın 1929 Tatavla Yangını ve Tatavla’nın “Kurtuluş”u adlı kitabı, Mayıs 2024’te istos yayın tarafından yayımlandı. Yayınevinin aşağıdan ve gündeliğin tarihini yazan eserleri biraraya getiren “mikroistoria” serisi içinde yer alan çalışma, ezilenlerin kentsel tarihine önemli bir katkı sunuyor.

Toplum ve Bilim, 2021

1929 yılının ilk günlerinde Tatavla’da çıkan yangın İstanbul’un Rum kimliği ve geçmişi ile özdeşleşmiş bu mahallesinde büyük fiziki tahribata yol açar. 1923 Nüfus Mübadelesi’nden kaynaklanan çözülememiş diplomatik sorunlar nedeniyle Türk-Yunan ilişkilerinin oldukça gergin ve Türk milliyetçiliğinin iç siyasal atmosferin temel belirleyenlerinden biri olduğu bir dönemde gerçekleşen bu yangının ardından yaşanan gelişmeler ve Ankara Hükümeti’nden ayrı düşünemeyeceğimiz basında meselenin provokatif şekilde ele alınışı kısa sürede yangının milliyetçi ajanda uyarınca araçsallaşmasıyla neticelenmiştir. Bu bağlamda, başlangıçta talihsiz bir olay olarak değerlendirilen Tatavla Yangını, hızla kentsel mekânın Türkleştirilmesi doğrultusunda bir fırsata dönüşmüştür. Bu şekilde tarihî Rum mahallesi Tatavla, “Kurtuluş” olmuştur. Dönemin Türk ve Yunan basınından geniş ölçüde faydalanan bu çalışma, Tatavla Yangını’nın araçsallaşmasının neden ve sonuçlarını, bu esnada ulusal hafızanın milliyetçi retoriği desteklemek için nasıl yeniden kurgulandığını ve seferber edildiğini ve yakın zamanda “Tatavla”nın hem İstanbul’un giderek küçülen Rum cemaati hem kentin kozmopolit geçmişine özlem besleyen Türkler için hem de Yunan tarihyazımında bir hafıza mekânı haline gelmesini konu edinmektedir. The fire that broke out in the first days of 1929 in Tatavla, a quarter of Constantinople predominantly identified with the city’s Greek identity and past, brought about a large-scale physical destruction. In a period when the Greco-Turkish relations were extremely strained due to the unresolved diplomatic issues stemming from the 1923 population exchange and the internal political atmosphere was chiefly determined by Turkish nationalism the ensuing developments and the provocative press coverage on which the Ankara government’s influence cannot be dismissed resulted in the instrumentalization of the fire in accordance with the nationalist agenda. In this sense, the Tatavla fire, which had been initially considered as a calamitous event, quickly evolved into an opportunity to Turkify the urban space. That is how the historical Greek district Tatavla became “Kurtuluş” (lit. salvation). Extensively utilizing the Turkish and Greek press of the period this study concentrates on the reasons and results of the instrumentalization of the Tatavla fire, how, in the meanwhile, the national memory was rebuilt and mobilized in order to support the nationalist rhetoric and how “Tatavla” has become a lieu de mémoire for the shrinking Constantinopolitan Greek community, the Turkish community nostalgic for the cosmopolitan past of the city as well as in Greek historiography.

2019

Allah Te’âlâ’nin yarattigi varliklar icerisinde en ustun varlik olan insana bir hidayet rehberi olarak indirdigi mesajini yaratilmislarin en sereflisi olan kullarinin, anlamasi, ahkâm ve seriatini aciklamaya calismasi, ubudiyet bilincinin bir geregidir. Mufessirler insanlarin dunya ve ahrette saadete ulasabilmeleri icin Kur’ân’in cesitli yonlerini ele alarak fikhi, kelâmi, ahkâm, ahlâk ve farkli konu ve kavramlari incelemislerdir. Konulu tefsir, Kur’ân-i Kerim’de degisik sure ve ayetlerde gecen bir kavram ya da konuyu Kur’ân’in vermek istedigi dunya gorusunu dikkate alarak anlama ve yorumlama etkinligi olarak tanimlanabilir. Lugatte “tatavvu”; uymak, bagista bulunmak; gonullu olarak ve isteyerek bir ise tesebbus etmek, bir seyi isteyerek yapmak anlamlarina gelen turemis bir sozcuktur. tatavvu’ Kur’ân-i Kerim’de ayrica nâfile gibi teberru’ anlaminda da kullanilmistir. Bu calismamizda “tatavvu” kelimesinin Kur’ân-i Kerim’de gectigi ayet-i kerimeler ve tefsirleri uzerinde duracagiz. Ta...

Umran, 2013

Tarık Zafer Tunaya'nın İslâmcılık Cereyanı kitabı üzerine

2021

Fransiz Ihtilali’nin yikimlari ve Endustri Devrimi’nin sehirlerde baslattigi donusumun etkisiyle tarihi anitlarin ugradigi tahribata karsi Fransa’da yukselen tenkitlerin onemli isimlerinden birisi olan Victor Hugo, bazi eserlerinin ana temasini o donemdeki yikimlara karsi verdigi mucadele etrafinda kurgulamisti. Ingiltere’deki cagdasi John Ruskin ile benzer dusunceleri Fransa’da dile getiren Hugo, bilincsiz ve tartismali restorasyon uygulamalarina karsi da sesini yukseltenlerin basinda geliyordu. Yaptigi ayrintili tasvirlerle anitlarin yazili bir belgelemesini yapan Hugo’nun eserlerinde mimari anitlar genis yer tutmakta, tarih ve kulture karsi duyarliligini her firsatta dile getirdigi satirlari, sanat eserlerine hak ettikleri saygiyi gostermeye tesvik ederken cagdas koruma dusuncesinin ortaya cikisina da katki saglamaktaydi. Edebiyatini bir belgeleme ve mucadele araci olarak kullanan Hugo, Notre Dame’in Kamburu romani ve Yikicilarla Savas isimli makalesiyle genis kitlelerin dikkatin...

2020

Babasi III. Hattusili’den bolgesinde soz sahibi ve etkili bir devlet devralan IV. Tudḫaliya Hitit Imparatorluk Doneminin en onemli krallarindan birisidir. Bu calismada, Tudḫaliya’nin kralliginin ilk yillari ve bu yillarda yasanilan olaylar ile onemli politik bir sorun haline gelen “Kurunta” meselesi incelenmistir. Iki baslikta incelenen konular arasinda onemli baglantilar mevcuttur. Cunku abisi zorla tahttan indirilen hanedan uyesi Kurunta ile Kurunta’nin abisini zorla tahttan indiren III. Ḫattusili’nin oglu Tudḫaliya, genclik yillarinda beraber buyumuslerdir. Kurunta’nin Tudḫaliya’nin kralligini kabul eden ve destekleyen birkac aile uyesinden biri oldugu da bilinmektedir. Kurunta, sonraki surecte Hitit tarihinin onemli konularindan birisi haline gelecek olan ve fitilleri III. Ḫattusili doneminde ateslenen taht mucadelesinin en onemli aktoru haline gelecektir. Bu calismada aile ici iktidar meselesi olan Kurunta konusunun yaninda Tudḫaliya’nin kronolojideki yeri, ailesi, gencligindek...

Kurtuluş teolojisi, en önemli uygulayıcılarından birinin ifadesiyle, "tarihin altından", yani fakirlerin bakış açısından, belirli bir zamanda ve yerde yaşama teolojisini inşa etmeye çalışmıştır. Bu nedenle, bu teolojik yöntemi tarihsel bağlamında düşünmek son derece uygundur. Bu, öneminin daha net bir şekilde anlaşılmasını sağlayacak ve bu teoloji ile bağlantılı olan daha tartışmalı unsurlardan bazılarını da açık hale getirecektir. Savaş sonrası dönemde kurtuluş teolojisinin daha yakın tarihsel temellerine bakmadan önce, dayandığı çağdaş entelektüel ve Hristiyan hareketlerine, Latin Amerika tarihinin bazı ilgili özelliklerine kısaca değineceğim. Ayrıca kurtuluş teolojisine bazı tepkilere bakacağım ve geleceği hakkında bazı görüşler sunarak yazımı sonlandıracağım.

Bu Ülke’nin Meselelerine Dair Bir EROL GÜNGÖR Kitabı Editör MUSTAFA KEMAL ŞAN, Tezkire Yayınları, Ankara , 2022

Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 2008

Makalede, Azerbaycanın milli dövletçiliyinin ideoloklarından biri, ictimai-siyasi hadim, istedadlı publisist, yorulmaz elm ve medeniyyet tebliğatçısı Mirza Bala Mehmetzadenin "Kurtuluş" jurnalı ile yaradıcılık elakelerinden behs edilir. Onun Azerbaycan mühacir ziyalılarının Berlinde neşr etdikleri bu jurnaldakı mekaleleri hakkında yığcam melumat verilir. Jurnalın 20-ci sayında derc edilmiş (iyun 1936) ve sovetlerin dil sahesinde ruslaşdırma siyasetinin mahiyyetini açan yazıları tehlil edilir.