Animasyon Sineması: Tarih, Kuram, Uygulama

Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 2005

When historical development of animation is investigated, it is seen that animation has undeniable technological improvement process depending the development on technical facilities. Together with the development in this area, assorted animation techniques which are free from the order one or sustain each other are created. In this study, animation which has 100-150 years history in investigated, according to its types and historical development process of these types. Keywords: Animation, Flat Animation, Object and Puppet Animation, Stop-motion, Silhouette Animation, Collage Animation, Digital Animation. ÖZET Animasyonun tarihsel gelişimine bakıldığında, teknik olanakların artmasıyla birlikte yadsınamaz bir teknolojik gelişmeler sürecine sahip olduğu görülmektedir. Bu gelişmelerle birlikte birbirini destekleyen veya birbirinden tamamen bağımsız çeşitli animasyon teknikleri doğmuştur. Yaklaşık 100-150 yıllık bir geçmişe sahip olan animasyon, bu makalede türlerine göre ele alınarak incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Animasyon (Canlandırma Sineması), Yassı-Düz Animasyon, Nesne ve Kukla Animasyonu, Duraklı Çekim, Gölge Animasyon, İğneli Perde Animasyonu, Karma Animasyon, Dijital Animasyon.

2014

Animasyon yapmaya niyet edip niyet eyledikten sonra cumhuriyet dönemi animasyon tarihinin kilometre taşlarını araştırmak istedim ve beklediğimden derin bir geçmişle karşılaştım. Bir Japonya, ABD, Fransa, İtalya kadar olmasa da bu işe niyetli arkadaşlara ilham verecektir. Animasyon (canlandırma) tarihini “Hacivat ile Karagöz”den almak anlamlı olacaktır. Canlandırma için mutlaka bilgisayar televizyon veya sinema gerekmiyor. Eskiden deve derisinden yapılmış bir perde de bu ihtiyacı rahatlıkla görüyordu.

2017

Türk Sineması'nın özellikle kendi anlatım diline kavuştuğu 1950'li yıllarından itibaren dönemin iktidarları-nın modernleşme politikalarının da etkileriyle farklı sinema türleri denenmiş, bunlardan biri olan animasyon türü de kendi sinema diline farklı evrelerden geçerek gelmiştir. Günümüzde sayıları gittikçe artan şekilde sinemalarda ve yerli çocuk kanalları başta olmak üzere TV kanallarında sıklıkla gördüğümüz animasyon yapımlardan yerli animasyon sinema filmlerine modernleşme kuramları ekseninde bakmak bu çalışmanın konusudur. Çalışma, günümüz animasyon filmlerine modernleşme kuramlarının gelenek-modern ikilemi ek-seni üzerinden RGG Ayas filmi özelinde bakmayı amaç edinmiştir. Çalışmanın kuramsal bölümünde litera-tür taraması, analiz bölümünde içerik ve söylem analizi yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmada RGG Ayas'ta geleneksel öğelerin modern bir üslupla yorumlandığı görülmüştür. Ayrıca filmde Batılı ülkelerin ideolojileri ve kültürlerine ait unsurların da azımsanmayacak oranda yer aldığına dair veriler elde edilmiş ve bu veriler değerlendirilmiştir.

Bilişim Dergisi, 2012

Öz 1914 yılında saydam film tabakasının bulunmasından günümüzde 3D bilgisayar teknolojisine kadar geçen süreçte ülkeler, kimi zaman var olan güncel teknoloji ve yapımlar paralelinde kimi zaman da kendi kültürlerine uygun tekniklerle animasyon film üretmişlerdir. Türkiye'de bu süreç, sektörleşen Walt Disney animasyonlarından etkilenen karikatür sanatçılarının sinema için reklam animasyonları üretimiyle başlamıştır. Devlet desteğinin televizyon yayıncılığıyla kısmen görüldüğü, yarışma ve festival etkinliklerinin artış gösterdiği 1970'lerden 1990'lı yıllara bu süreç, farklı alanlarda özgün animasyon film üretimlerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. 1990'larda dijital teknolojinin gelişmesiyle birlikte üç boyutlu yabancı animasyon film üretimleri artarken TRT'nin desteğini çekmesiyle Türkiye'de animasyon film üretimleri en durgun dönemini yaşamıştır. 2008 yılında TRT Çocuk'un yayın hayatına başlaması, yapımevlerindeki ve özel kuruluşların desteklerindeki artış, hükümetin animasyon üretimiyle ilgili kanun ve planlamaları ile günümüzde animasyon sineması gelişim gösteren bir çizgide ilerlemektedir. İlk yerli uzun metrajlı animasyon film Zeytin'in Hayali'nin sinemalarda gösterime girdiği 2009 yılından bu yana ortalama on yıldır adından söz ettiren animasyon sinemasıyla ilgili yerli literatür çalışmaları da oldukça sınırlı sayıdadır. Bu durumun gerek yakın geçmişi olan animasyon sinemasının sabra, geniş zamana ve uzman ekibe olan ihtiyacının gerekse sektörleşme anlamındaki yapısal, teknolojik ve ekonomik kısıtlılıklarının yarattığı üretim yetersizliğiyle de ilişkili olduğu ifade edilebilir. Bu yazıda genel çerçevede Türkiye'deki animasyon sinemasıyla ilgili çalışmalara ve literatür incelemelerine yer verilecektir.

MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2021

(ENGLISH: An Overview of Soviet Animation History) Sovyet sineması daha çok propaganda amaçlı üretilen kurmaca ve belgesel filmleriyle bilinse de önemli bir animasyon ekolüne sahiptir. Sovyet animasyonları 1900'lü yılların başından itibaren ortaya çıkmaya başlamış, propaganda amaçlı üretilen animasyonların yanında halk hikâyelerine, masallara, efsanelere, eğitim ve öğretim faaliyetlerine, eğlenceye, mizaha, bilim kurgu ve fantastik anlatılara değinen yüzlerce animasyon da üretilmiştir. Türkçe literatürde Sovyet animasyonlarına yönelik çok az çalışma olmasından dolayı alana katkı sağlamak amacıyla bu çalışma oluşturulmuş, ağırlıklı olarak Rusça ve İngilizce kaynaklar derlenmiş, içerikler incelenmiş, bu kaynaklar üzerinden Sovyet animasyonlarına genel bir bakış oluşturularak betimleyici bir analiz yapılmıştır. Sovyetlerin sinemayla ilişkisinin ve bağının anlatıldığı ilk kısmın ardından Sovyet animasyonlarının 1900'lerin başındaki ilk örneklerinden Sovyetler Birliği'nin yıkılışına kadarki döneme kadar olan filmler incelenmiştir. Makalenin amaçlarından biri de bu alanda çalışmak isteyen akademisyenleri teşvik ederek onlara yardımcı olacak genel bir tarihsel anlatı sunmak ve yardımcı bir literatür özeti oluşturmaktır............... ABSTRACT: Although Soviet cinema is principally recognized for fiction and documentary films produced for propaganda goals, it has a significant animation ecole. Soviet animated films started to emerge from the beginning 1900s; in addition to the animations produced for propaganda plans, hundreds of animations, including folk tales, fairy tales, myths, educational activities, entertainment, humor, science fiction, and fantastic narratives, were also created. Since there is very few research on Soviet animations in Turkish literature, this study was designed to contribute to the field. Mainly Russian and English sources were compiled, the contents were examined, and a descriptive analysis was made by building an overview of Soviet animations through these references. After the first part of the relationship and connection of the Soviets with cinema, films from the earliest instances of Soviet animations in the early 1900s to the destruction of the Soviet Union were analyzed. One of the article's objects is to present a comprehensive historical narrative to support academics wishing to work in this field and found a helpful literature summary.

Yaratıcı Endüstriler Uluslararası Tasarım Sempozyumu Bildiri Kitabı

Zihnimizde tasarladıklarımızı görme olanağı sağlayan animasyon, en çok bu nedenle önemini katlayarak sürdürmektedir. Başlangıçta kısa metraj filmlerle izleyicileri hayali dünyalara sürükleyen animasyon, günümüzde milyarlarca dolarlık dev bir endüstri haline gelmiştir. Yalnızca sinema sektöründe bile görsel efekt ve grafik animasyonlarının yer almadığı bir film düşünmek olanaksızdır. Tarihi sinemadan daha eski dönemlere dayanan animasyon, yalnızca eğlence sektöründe değil birçok sektörde de yer almaya ve önemini arttırmaya devam etmektedir. Animasyonun gün geçtikçe farklı sektörlerde yer almasında birçok sebep gösterilebilir. İlk olarak animasyon zaman ve maliyet açısından çoğu durumda avantajlı konumdadır. Tekrarlanması olanaksız olan olayları tekrardan canlandırabilir. İnsan gözü veya donanımlar tarafından görülmesi mümkün olmayan nesnelerin ya da canlıların hareketleri görülebilir. Görsel ve hareketli bir unsur olarak karmaşık yapıları basitleştirilerek kolay algılanabilir olmasını sağlar. Ancak her sektörde animasyon kullanımı farklı amaçlara yönelik olarak incelenmelidir. Animasyon tekniklerinin zaman içerisinde değişimi, birçok alandan farklı olarak eski tekniğin terk edilip yenisinin gelmesiyle gerçekleşmemektedir. Tam aksine, başlangıcından itibaren animasyon, yeni tekniklerin eklenmesiyle ve mevcut tekniklerin geliştirilmesiyle ilerlemesini sürdürmektedir. Bu nedenle animasyon teknikleri süreç ve teknolojik gelişmeler bağlamında bütüncül bir yaklaşımla incelenmelidir. Bu gereklilikler ışığında gerçekleştirilen bu araştırma, animasyonun süreç içerisindeki gelişimini ve sektörlere göre kullanım farklılıklarını bütüncül bir bakış açısıyla ele almayı hedeflemektedir. Bu amaç doğrultusunda ilk olarak animasyonun doğumuna kadar olan süredeki teknik gelişmeler ele alınmıştır. Animasyonun doğuşuyla birlikte animasyon tekniklerinin gelişimi incelendikten sonra animasyonun endüstrileşmesi ele alınmış ve sektörlere göre ayrılarak değerlendirilmiştir. Farklı sektörlerde yer alan ve animasyon projeleri gerçekleştirmek isteyen kişilerin animasyon kullanımının yaratacağı farklılıkları anlaması ve animasyon tekniklerini bilmesi önem taşımaktadır. Bu tespit doğrultusunda animasyon kullanımının farklı sektörlerdeki kullanım alanları, teknikleri, avantajları ve dezavantajları tespit edilerek yapılan çalışma tamamlanmıştır.