HAFIZ-I HARİZMİ

Hafız-ı Şirâzi'nin şiirlerinden oluşan bir derleme

Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü (TEES), 2021

Gelibolulu Muslihuddîn Mustafa Sürûrî’nin Hâfız-ı Şîrâzî’nin (ö.1390 ?) Dîvân’ına yazmış olduğu Türkçe şerh. Gazel sahasındaki mahareti, şiirlerindeki çok anlamlılık ve imge zenginliği ile geniş bir coğrafyada şöhret kazanan Hâfız’ın şiirlerinin yeterince anlaşılamaması durumu Dîvân üzerine çeşitli şerh ve tercümelerin yazılmasına sebep olmuştur. Sürûrî tarafından kaleme alınan ve iki ciltten oluşan Şerh-i Dîvân-ı Hâfız, Osmanlı sahasında Hafız Dîvânı’nın tamamı üzerine yazılan ilk Türkçe şerhtir. Bu madde Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü'nde ansiklopedi maddesi olarak yayınlanmıştır.

ı Şîrâzî, h.VIII. (m. XIV.) yüzyılda yaşamış klasik Fars şiirinin şüphesiz en büyük şairlerinden biridir. Türk ve dünya edebiyatında önemli bir yere sahip olan şairin tek eseri olan Divanı, en çok okunan Farsça metinler arasındadır. Hâfız'ın şiirlerindeki ahenk ve akıcılık yanında dilinin sade ve anlaşılır olması şöhretinin en önemli sebeplerindendir. Bu çalışmada şairin hayatı ve edebî kişiliğine dair kısa bir bilgi verdikten sonra, gazellerinde yer alan unsurlardan Âb-ı hayâtı hangi bağlamda kullandığına ilişkin düşüncelerini ele aldık. Ardından beyitleri Türkçeye çevirip değerlendirmeye çalıştık.

Çünkü şair kendinin farkında Olduğundan daha yalnız, daha Beter bir hafızadır, bu yüzden Kederini anlatabilecek alfabeyi Ancak Kendisi yaratabilir HAFIZA DENİZİNDE BİR NİDÂ Asuman Susam Hafıza ve hatırlama kavramlarına dair tartışmalar, bu tartışmaların hakikat'i arayış bağlamında derinleşmesi 90'lardan bu yana hem dünyada hem ülkemizde dikkat çekici bir nitelik kazandı. Bu, çağın bir eşikte olduğunun göstergesiydi. J. Assmann'a göre bu furyanın üç temel nedeni: yeni elektronik medya ve bellek dışı kaydın (yapay belleğin) mümkün olduğu bir çağ içinde bulunmamız, bugünün kültürünü geçmişin 'ardıl kültürü' olarak kavrayan tutumlar nedeniyle geçmişi hatırlama ve anlama çabası içinde oluşumuz ve en önemlisi yazılı insanlık tarihinin kaydettiği en ağır felaketlerin ve insanlık suçlarının işlendiği dönemin görgü tanıklarının yaşama artık veda etmesidir. 1 Unutma ve hatırlama, tarih ve hafıza kavramlarının kültür çalışmalarını içeren alanlarda ele alınıyor oluşu (sanat,din, politika, edebiyat …) meselelere farklı bir nedensellik ve disiplinlerarasılık içinde bakabilmenin yollarını da açmıştır. Halbwachs, kavramsallaştırmasında hafızanın dört farklı dış boyutundan söz eder: Mimetik Hafıza, Nesneler Hafızası, İletişimsel Hafıza ve anlam aktarımı olarak Kültürel hafıza. Mekanı insan beyni olan ve fizyoloji, nöroloji ve psikolojinin alanına giren ve 'iç'i ilgilendiren hafızadan farklı olarak bu hafıza türleri doğrudan dış'la ilgilidir. Yani bireylerin ve toplumların hafızaları yaşadıkları zaman ve mekânın toplumsal ve kültürel koşullarına göre 1 Assmann. J, (2001),Kültürel Bellek,s.17, Çev:A. Tekin, İstanbul: Ayrıntı

DOĞU ARAŞTIRMALARI , 2022

XIV. yüzyılda yaşamış olan Hâfız-ı Şîrâzî, klasik Fars edebiyatının en büyük ve en önemli şairlerinden biridir. Kaside, kıta ve rubai nazım şekillerinde şiirler yazmış olmasına rağmen sade ve akıcı bir dil kullanarak kaleme aldığı ilmî, ahlâkî ve felsefî mazmunları içeren gazelleriyle ün kazanmıştır. Gazellerinden oluşan bir Divan'ı vardır. Hem yaşadığı zamanda hem de sonraki dönemlerde pek çok şairi etkisi altında bırakan şairin Divan'ına şerhler yazılmış, çeşitli dillere tercümeleri yapılmış ve onun etkisiyle şiirler kaleme alınmıştır. İran'ın önemli akademisyen ve edebiyatçılarından Muhammed Rıza Şefîî Ke dkenî bu yazısında Doğu Türkistan'da yaşamış olan Evlad Hüseyin Han Tecellî'nin Fars edebiyatının en büyük gazel şairlerinden Hâfız-ı Şirâzî'nin şiirlerinden etkilenerek kaleme aldığı Berk-i Tecellî adlı divanını tanıtmış ve şiirlerinden örnek beyitler getirmiştir.

ÖZET Hâfız-ı Şirâzî " nin, şiirlerini kaleme alırken Kuran-ı Kerim " den etkilenip etkilenmediği, merak edilen ve tartışılan bir konudur. Yazar bu çalışmada Hâfız " ın konu ve şekil itibariyle Kuran " dan etkilendiğini belirtmiştir. Kuran sûreleri ve Hâfız " ın gazellerinde farklı ve çeşitli konuların bir araya getirilip muhataba sunulmasını ise bir eksiklik değil, üslûp özelliği olarak görmüştür. ABSTRACT It is still discussed whether Hâfız-ı Şirâzî was influenced by The Quran when writing his works. The author agrees with the idea that Hafız was influenced by The Quran in terms of subject matter and form. Furthermore, he does not see the fact that different and various subject matters were gathered and presented to the audiences in Hafız " s lyrics and the Quran as poorness. He rather concerns it as a feature of style.

2008

Özet Ebû Tahir es-Silefî 472-475 yılları arasında İsfahan'da dogmus, İslamî disiplinlerinpek çogunda ileri düzeyde ilim sahibi olmasına karsın hadis alanında temayüz etmistir. Buçalısma klasik dönemde yasamıs bu önemli hadis alimini ve onun hadis kültüründeki yerinikonu almaktadır. ...

ÖLÜMÜNÜN 100. YILINDA KAĞIZMANLI HIFZI ULUSLARARASI SEMPOZYUMU, 2018

Hıfzı; Kars’ın Kağızman ilçesinde yetişmiş, yirmi beş yıl gibi kısacık bir ömre büyük bir sanatı sığdırma başarısı göstermiş ve sesini bugüne ulaştırmayı başarmış bir ozandır. Şiirlerinin dili, bugün için de oldukça sade ve anlaşılırdır. Aldığı dinî eğitim, hafız oluşu ve yaşadığı devir dikkate alındığında şiirlerindeki Arapça ve Farsça kelimeler normal orandadır. Söyleyiş ve kelime kuruluşlarındaki doğallık, şiirlerinin günümüz şairleri tarafından kaleme alındığı hissi uyandırır. Dil özellikleri yönünden günümüz Türkçesinden çok farklı olmayan şiirleri değerlendirirken, bir yandan Eski Türkçe’nin izlerini, bölge ağzına has özellikleri aramaya, diğer yandan anlam açısından bir değer taşıyan fonetik özellikler üzerinde durmaya çalışacağız. Bu tespitleri yaparken ölçünlü dilden farklılık gösteren durumları dikkate almaya özen göstereceğiz

2022