Arkeoloji Ne Değildir?

Çok yönlü bilgi kuramının arkeolojiye yansıması teoride pozitivizm odaklı nesne fetişizmi ve tarafsızlık ilkesinin sorgulanmasına neden olmuştur. Pratikte ise uzun yıllar dönemsel yaklaşımlara bağlı olarak eğilim, materyal kültürü pasif bir nesne olarak görmek ve/fakat özelliklerine göre genel tarihsel şemalardaki yerini belirlemek ya da saptamak yönündedir. Fakat bu anlayış, geçmiş toplulukların iç dinamiklerini, değişkenlerini, örgütlenme biçimlerini, rollerini, bireysel farklılıklarını, davranış ayrıntılarını anlamak ve yorumlamak adına günümüzde yetersiz görülmektedir. Çünkü arkeolojinin genel okumasını yaptığı nesneler, öznenin dış dünya ile kurduğu ilişkilerden doğar, dönüşür ve diğer şeyler ile (aktörler, maddeler, eylemler) bütünleştiklerinde anlam kazanırlar. Bu şeylerin suskunlukları ancak geçmişle öznel bir bağ kuran arkeologların devreye gir- mesiyle bozulur. Böylece bilgiyi üreten arkeolog ile şeyler arasındaki karşılıklı etkileşim geçmişi daha nitelikli yorumlamaya açar, eleştiriyi mümkün kılar. Bu noktada veri top- lama organizasyonu son derece önemlidir. Veri zaman içindeki fikirsel dönüşümlere uygun, gelecekte sorgulanmaya mümkün bir şekilde depolanmalıdır. Örneğin birimler, yapı öğeleri, alanlar, binalar arasındaki stratigrafik ilişkinin çözümlenmesi uzun zama- na yayılan bir çalışmadır. Bu nedenle asıl amaç ilişkiler bütününün tüm bileşenlerini ait olduğu bağlam dahilinde, o bağlamı oluşturan aktörler ve nesneler arasında herhan- gi bir hiyerarşik öncelik yaratmadan belgelemek ve bozulan bağlamı yeniden kurmak olmalıdır. Aşıklı Höyük, araştırılmakta olduğu son 25 yılda, zaman içerisinde değişen yaklaşım- ların ve araştırma yöntemlerinin aynı kazı alanında denenmesine imkan veren araştır- ma tarihçesiyle öne çıkan bir yerleşmedir. Bu anlamda yerleşme, söz konusu değişimin yarattığı avantaj ve dezavantajları bünyesinde barındırmaktadır. Bu yazıda, arkeolojik şeylere yaklaşma biçimimizin onlara, oluşturdukları bağlamlara nasıl etki ettiği üzerin- de durulacaktır. Anahtar kelimeler: Zaman, arkeolog, metodoloji, ocaklar, ateş konsepti, Aşıklı Höyük The reflection of a sophisticated knowledge theory ın archaeology caused co-examination of the positivist object fetishism and the equilibrium principle in theory. In practice, the tendency over time with different approaches is towards considering the materi- al culture as a passive object, and define or determine its place in general historical schema according to its features. However, this comprehension accepted nowadays ıs inadequate for understanding and interpreting the inner dynamics of past communiti- es, their parameters, organisation systems, different roles, individual diversities as well as their behavioural details. Because of this, the objects that archaeology has explored, arise from the relations that the subject interacts with the external world; they trans- form and gain meaning as they become integrated with other things (actors, matters, actions). The silence of these things breaks down only when the archaeologists who correlate a subjective link with the past, step in. The interactions between the past and the archae- ologist, the procreator of knowledge, thus leads to more qualitative interpretation, and enables criticism. At this point, the organization of data gathering is extremely impor- tant. Data should be gathered convenient to the changes which occur through time on ideas/approaches, and possible to be questioned in future. For example, analysing the stratigraphic relations between units, features, spaces and buildings is a long term work. For this reason, the main aim should be documenting all the components of an entirety of relationships within their context, without creating a hierarchical priority between the actors and objects creating the context, and re-establish the distrupted context. Aşıklı Höyük, with its 25 years research period, is a prominent site because of its rese- arch history and because different approaches and research methods were applied at the same site over time. For that reason the site reflects both the advantages and disadvan- tages of those changes. In this essay we will emphasise the effects of our approaches on archaeological things and the context they create. Keywords: Time, Archaeologist, Methodology, Hearths and Fire Conception, Aşıklı Höyük

Gazete Duvar, 2018

Kültür mirası olan eserlerin kaynağından uzağa götürülmesi hem bilimsel açıdan bir kayıp hem de o bölgenin turizm potansiyeline vurulan bir darbe. Özellikle arkeolojik eserlerin kaynağından koparılması, arkeolojik bağlam anlamında bilgi kaybına neden oluyor. ... Bu durumu ülkemiz açısından düşündüğümüzde bağlamından koparılan eserler açısından aynı bilgi kaybının söz konusu olduğu söylenebilir. Bir bölgedeki türbeyi taşımak ya da arkeolojik bir bölgedeki eserleri toprak altından çıkardıktan sonra orayı baraj sularının insafına bırakmak, bilgi kaybına sebep olduğundan, aslında kaçakçılık kadar yanlış bir yaklaşım. Şu sıralar Haydarpaşa Garı çevresinde yapılan arkeolojik kazıların sonucu umarız böyle olmaz.

Ege bölgesinde oluşup, zamanla klasik çağına ulaşan ve bugüne kadar başka medeniyetlerin içinde etkisini sürdüren Eski Yunan medeniyeti üzerinde birçok çalışma yapılmıştır. Böylece, milattan önce yaşamış diğer medeniyetlerden daha ziyade zengin bir bilgi birikimi ortaya çıkmış ve bu sayede bir hayranlık halesi oluşmuştur.

Uluslararası Prof. Dr. Halil İnalcık Tarih ve Tarihçilik Sempozyumu Bildiriler II. Cilt, 2022

Arkeoloji disiplini içine en son katılan çalışma alanlarından biri olan Osmanlı arkeolojisi terimi diğer arkeoloji dallarında olduğu gibi dönemsel ve coğrafi olarak sınırlanmış durumdadır. Osmanlı arkeolojisi dönem olarak Osmanlı devletinin kurulduğu 1299' dan, devletin sona erdiği 1922 yılına kadar yaklaşık 600 yıldan fazla süren bir zaman aralığını, coğrafi olarak ise imparatorluğun Asya, Avrupa ve Afrika' da kontrol ettiği kontrol ettiği toprakları kapsar.

MİLLÎ MÜCADELE’DEN 21. YÜZYILA TÜRKİYE CUMHURİYETİ, 2023

Surviving up to now through a process of thousands of years, cultural heritage is the visual reflections of the memory of human civilization. They are not only an indicator of socio-economic richness of the current societies, but also a set of important values that need to be transferred to young generations by enabling them to protect and use them. At this point, the important thing is to consider the past and future a whole and to make sure that our cultural heritage is protected by enabling it to be adopted by the youth. Unless this adoption is ensured, cultural assets will lose their meaning and value. This adoption has both social and economic aspects. Here, social aspect refers to enabling the youth to have a broader horizon of thought and to acquire the belief that they can achieve many things with the power they take from the past, while economic aspect refers to adding a distinctive economic value to the region with both domestic and foreign cultural tourism. In this regard, archeology is a discipline having an important role at the intersection point of past and future.