Azerbaycan Türkçesi̇ni̇n Fuzûlî'Deki̇ İzleri̇

Volume 5/1 Winter 2010 century. These affixes are evaluated as traces on Fuzûlî of today's Azerbaijan Turkish.

Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2018

Fuzûlî XVI. yüzyılda yaşamış, Türk edebiyatının en büyük şairlerinden biridir. Şiirlerinde duygusallığı ön planda tutan şair, devrinde kıymetinin bilinmemesi, yoksulluk ve kimsesizlikten şikâyet etmiştir. Bu ilgisizlik şairin ruh dünyasını derinden etkilemiş ve bu durum onun şiir dünyasına da yansımıştır. Fuzûlî, şiirlerini kendine has üslubuyla ve ince hayallerle süslemiştir. Bu çalışmaya konu olan “gönül” kavramı Fuzûlî Divanı’nda beşerî ve ilahi aşkın kaynağı olarak işlenmiştir. Şair divanında gönül etrafında şekillenmiş çeşitli beyitler kaleme almış ve gönül kelimesi ile ilgili olarak çeşitli mecaz ve mazmunlar kullanmıştır. Fuzûlî Divanı’nda tecrit ve teşhis yoluyla âdeta ikinci bir âşık olarak ele alınmış olan gönül de tıpkı âşık gibi ağlar, kanlı gözyaşı döker, dert ve üzüntüyü arar, acı çekmekten hoşlanır. Bu anlam ilgileri çoğaltılabilir. Çalışmada, gönül kavramının çeşitli kaynaklardaki tanımı, bilim insanlarının kavram ile ilgili görüşleri, sufilere göre gönül kavramı ve ...

Fuzuli'de Türkçe, 2006

Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 2016

Özet Klasik Türk Edebiyatının zirveye ulaştığı devir olarak kabul edilen XVI. yüzyılın, hem Anadolu hem de Azeri sahasında tartışmasız en yetkin sanatçılarından biri de Fuzûlî'dir. Bu çalışmada şiirde olduğu gibi nesirde de Klasik Türk Edebiyatının en güzel eserlerini meydana getirmiş olan Fuzûlî'nin Türkçe Mektuplarında bir söz varlığı incelemesi yapılmıştır. Her ne kadar bu dönem şiir ve nesir dili Arapça ve Farsçanın yoğun etkisinde kalmışsa da, Türkçeye has ses ve şekil yapısı, özellikle de söz diziminin temel kaideleri bu dönem eserlerinde net bir şekilde görülmektedir. Türkçe Mektupları üzerinden Fuzûlî'nin söz dünyası ile ilgili fikir verecek bir söz varlığı çalışması yapmak suretiyle Fuzûlî ve devri ile ilgili çalışmalara bir yenisini eklemek temel olarak amaçlanmıştır. Fuzûlî'nin, tespit edilebilmiş beş Türkçe mektubu bulunmaktadır. Bunlar üzerinde yapılmış söz varlığı çalışmasına rastlanmamıştır. Bu mektuplar hem kendinin özel hayatıyla hem de devrinin sosyal ve idari hayatıyla ilgili olması bakımından önem taşıyan ve Fuzûlî'nin edebi şahsiyetini, nesirdeki ustalığını aksettiren mektuplardır. Söz varlığı araştırması için önce her bir mektupta bulunan kelimeler çıkarılarak kökenleri yönünden değerlendirilmiş sonra da bütün mektuplar söz varlığı açısından karşılaştırmalı olarak ele alınıp incelenmiştir. Ulaşılan bulgular genel bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur.

Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2019

Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2014

Rıdvan ÖZTÜRK * ÖZET 16. yüzyılda Bağdad'da yaşamış olan Fuzûlî; sadece Osmanlı sahasında değil, Balkanlardan Hindistan'a kadar uzanan coğrafyada meşhur bir şairdir. Onun şöhreti kendi zamanından günümüze kadar ulaşmıştır. Türkiye'de yayımlanmış birçok kaynakta Fuzûlî'nin Türkistan sahasındaki etkisinden genel ifadelerle bahsedilmiştir. Şairin Özbek edebiyatı üzerindeki etkisini de kısmen inceleyen bazı çalışmalar olmuştur. Ancak Afganistan Özbek edebiyatına etkisini ve Fuzûlî'nin bu bölgedeki nüfuzunu ele alan çalışmaya rastlanamamıştır. Fuzûlî, Afganistan Özbekleri arasında bu bölgenin meşhur şairlerinden biri olarak kabul edilmiş ve adı o şairlerle birlikte zikredilmiştir. Bu çalışmada, günümüzdeki Afganistanlı Özbek şairlerinin Fuzûlî'nin gazellerine yazdığı nazire ve tahmislerden örnekler verilmiştir. Ayrıca Fuzûlî'nin, Nevâî gazellerine yazdığı nazirelerin bazılarını, bölge şairlerinin asıllarından daha çok benimsedikleri ve Fuzuli'nin Nevâî'ye nazirelerini de zemin şiir olarak kullanıldıkları tespit edilmiştir. Yine bu çalışmada, Türk Dilinin lehçeleri arasındaki anlaşılırlığa şekil bilgisinin fazla engel olmadığı, şekil bilgisindeki farklılıkların söz varlığı ve söz dizimindeki ortaklıkların yüksekliği ile aşılabildiği, Fuzûlî örneği üzerinden ifade edilmiştir. • ANAHTAR KELİMELER Fuzûlî, Afganistanlı Özbek şairleri, nazire, Nevâî tarzı. • ABSTRACT Fuzûlî who lived in Baghdad in the 16th century; not only in the field of Ottoman Empire, which became famous in the region stretching from the Balkans to India, is a poet. His fame has reached its time until today. In many sources published in Turkey has been mentioned in general terms influence of Fuzûlî Turkestan area. Some studies examine the effect of the poet has been partially on Uzbek literature. But the effect of Afghanistan Uzbek literature and studies evaluating its influence in this region of Fuzûlî has not been found. Fuzûlî, was regarded as one of thefamous poets of this region between Afghanistan's Uzbek and has been mentioned with their names.

Uluslararası Fuzûlî Sempozyumu Bildirileri , 2024

Bu çalışma Fuzûlî Divanı'nın nüsha farkları üzerinden dil özelliklerinin değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Araştırmanın sınırlılığı gereği, 200'den fazla el yazması olduğu düşünülen Divan'ın son kapsamlı yayını olan Abdülhakim Kılınç'ın eseri esas alınmıştır (2021).

Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 2017

Fuzȗlȋ, Osmanlı-Safevi savaşlarının sürdüğü bir zamanda ve Şii-Sünni çatışmalarının yoğun olduğu bir bölgede, Bağdat, Kerbela, Necef yöresinde yaşamıştır. Kendisi de Şii'dir. Bu çatışma ve savaşlara fiilen değilse de kültürel anlamda katılmıştır. Eserlerinden anlaşıldığı üzere bu çatışma ortamından büyük ölçüde etkilenmiştir. Bu etkinin ölçüsünü ve yönünü bir makalemde anlatmıştım (Güler 2011). Bu çalışmada, yine divanındaki manzumelerinden ve Şikâyet-name'sinden hareketle, Fuzȗlȋ'nin Osmanlıya nasıl baktığını anlatmaya çalıştık. Kanuni'ye ve Osmanlı yöneticilerine yazdığı övgü manzumelerinde, övgü içerisine yergi gizlediğini fark ettik. Eserlerine yer yer alaycı, aşağılayıcı, yerici ifadeler koyduğunu gördük. Bu durumu hem Fuzȗlȋ'nin dili kullanmadaki ustalığını gösterdiği hem de bazı tarihi olayları yansıttığı için yazmaya değer bulduk.