Lombok Adası Çömlekçiliği

Arkhaia Anatolika 7, 2024

Ancient Laodikeia was founded at the center of the Lykos (Çürüksu) Valley, situated at the western end of Phrygia. Pottery, molds and kilns uncovered in the course of systematic excavations at Laodikeia since 2003 form the most important find group that takes the city’s history back to the 5500s BC. In this context, in addition to the pottery kilns of the Late Bronze Age and Hellenistic period uncovered at Asopos Hill, sherds with impressed décor and molds uncovered at various sectors of the city, have shown that pottery was produced at the site from the early periods onwards. Furthermore, names of Laodikeian potters attested on wares indicate that pottery production was an important commercial activity for the city. Existence of local pottery production has also been verified by clay analyses. Pottery is the leading find group that allows us to understand the chronology, economic power, daily lifestyle, customs, religious beliefs and cult of the dead in an ancient settlement. Based on their types and quality, pottery constitutes the most common and most important assemblage used by people of the lowest income group through to those of the highest. Notably, within the excavation sectors, four clay wheelheads associated with potter’s wheel equipment were unearthed in distinct locations-the North (Sacred) Agora (cat. no. 1), the Ephesus Street North Portico (cat. no. 2), the Central Church (cat. no. 3), and the Peristyle House with Oratory (cat. no. 4). Two of these wheelheads were attributed to the Hellenistic Period (cat. no. 1-2), while the other two were dated to Late Antiquity (4th-6th century AD). Despite receiving limited attention in classical archaeological studies, these wheelheads hold paramount significance as key evidence of ceramic production activities within the city.

Aktüel Arkeoloji

Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2018

ÖZ: Trakya bölgesinde yüzyıl öncesine kadar yaygın olan çömlekçilik ve çömlekçi çarkı kullanımı yıllar geçtikçe azalmış ve yok olmaya yüz tutmuştur. Bölgede prehistorik dönemden günümüze kadar pek yok yerleşim yerinde ele geçen seramik malzemeler, üretimin tekniklerinin çeşitliliğini kanıtlamakta ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak günümüze gelen durumunu gözler önüne sermektedir. Anadolu'nun farklı bölgelerinde geleneksel anlayışta halen sürdürülmeye çalışılan çömlekçilik, Trakya Bölgesinde yalnızca bir çömlek ustanın varlığıyla gerçekleşmektedir. Çömlek ustalarından alınan bilgiler sayesinde, Trakya Bölgesi'ndeki çömlekçiliğin günümüzdeki son durumu açıklanarak hammadde temini, hamur hazırlama teknikleri, üretimi yapılan formlar ve pişirim teknikleri karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir.

Çamur şekillendirme tekniklerinden olan çömlekçi çarkı (torna) kullanımı, günümüz seramik eğitiminde aktarılan bir bilgidir. Bilgi aktarımı sırasında modern, motorlu çarklar kullanılarak üretim, geçmişe göre daha kolaylaşmıştır. Günümüzün modern çarklarına rağmen, form üretilememesinin veya düzgün olmayan, yalpalayan formların sebebi, çoğu zaman çarka yüklenmektedir. Oysaki Esenköy'de kullanılan çömlekçi çarkının yalpalamamasına imkan yoktur (fotoğraf no: 1, 13; çizim no: 2, 3) ve bu çarkla kadınlar, üretilmesi zor olan 35-40 cm. yüksekliğindeki güğümleri, boduçları üretmektedirler.

Dumlupınar Üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 2019

Özbekistan; temel el sanatlarından biri olan seramik üretimi ile bilinmektedir. Antik çağlardan beri Özbekistan'ın sahip olduğu seramik zanaatı nesilden nesile aktarılmış bölgesel farklılıklarla gelişimini sürdürmüştür. Zengin ve çeşitlilik gösteren Özbekistan seramiklerinin üretildiği merkezlerin üslup özelliklerini taşıyarak her bölge, kökleri çok eskiye dayanan yerel seramik okulları sayesinde sahip oldukları üretim geleneklerini yaşatmıştır. Günümüzde hala geleneksel üretimini devam ettiren Gicduvan ve Riştan bölgeleri Özbekistan'ın en önemli çömlekçilik merkezleri olarak bilinmektedir. Üretim şekli farklılıklar gösteren bu merkezler, Özbekistan seramikleri hakkında çeşitliliğ i ortaya koyması açısından ayrıcalık kazanmaktadır. İpek Yolu boyunca önemli bir el sanatları merkezi olarak bilinen Buhara şehrinin yakınında küçük bir kasaba olan Gicduvan ile Fergana Vadisi'nde bulunan Riştan, çömlek üretimind e geleneksel yapıyı sürdürmektedir. Özbek çömlek formlarına genel yaklaşımlar ile geleneksel çömlek üretimin in günümüze kadar devam edip gelişmesinde Gicduvan ve Riştan merkezlerin in önemi bu metinde öne çıkartılmıştır. Bu merkezlerin üretimini incelemeye değer kılan unsur olarak önemli seramik merkezlerinden biri olmaları ve varlıkların ı günümüze kadar devam ettirmelerinin yanı sıra Özbekistan yeme-içme kültürü doğrultusunda gelişen seramik form çeşitliliğini ortaya koymalarıdır. Nitel araştırma yöntemleri ile yapılandırılan bu araştırmada nitel veri toplama tekniklerinden; yarı yapılandırılmış katılımcı gözlem, kamera kayıtları, ses kayıtları, yazılı ve basılı evrak ve görüntüleri, saha notları, gözlemci günlükleri kullanılmıştır. Mevcut bulgular literatür ışığında yorumlanarak ortaya çıkan sonuçlar değerlendirilmiş, Gicduvan ve Riştan çömlekçiliği arasındaki farklılıklar ortaya konmuştur.

Geleneksel çömlekçilikte pişirim tekniklerini coğrafi konum ve gelenek belirlemektedir. Coğrafyanın sağladığı çamurun özelliği ve yakacak türüne göre pişirimler yapılmaktadır. Coğrafi konum kaynaklı verileri değerlendirerek en az zaiyat ile, ürüne göre en iyi pişirimi yapmak ise tecrübe yani geleneğe bağlıdır. 2003 yılında Ege Bölgesi'ne bağlı sekiz ilde yapılan alan çalışmasında geleneksel çömlek üreten yirmi üç adet yöre tespit edilmiştir. Bu bildiride, tespit edilen yörelerdeki fırınlar, kullanılan yakıtlar, pişirim süreleri ve pişirimdeki geleneksel bilgilerin aktarılması amaçlanmıştır. Geleneksel çömlekçilik, geleneksel pişirim, geleneksel fırınlar ABSTRACT: