Ahîlik Teşkilatı’ndaki Denge İlkesinin Kur’ânî Temelleri

Ayşe Betül Oruç

Ahîlik Teşkilatı’ndaki Denge İlkesinin Kur’ânî Temelleri

2022, Selçuk Üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü dergisi

Abstract

Ahîlik kendine has ilkeleri ve sistemiyle mensuplarına bir hayat nizamı sunmaktadır. Bu hayat nizamı dine ve dinin temel prensiplerine dayanmaktadır. Bu bakımdan İslâm dininin dünya ve ahiret hayatı arasında dengeli olmayı öğütleyen prensibinin Ahîlik Teşkilatı üzerinde önemli bir tesiri bulunmaktadır. Ahîliğin çalışmaya önem veren ve meslek eğitimini önceleyen anlayışı, dünya hayatının devamı konusunda önemlidir. Ahlakı, yardımseverliği, cömertliği ve birlik şuurunu benimseyen ilkeleri ise teşkilatın dünya ve ahiret arasında dengenin sağlanması konusundaki hassasiyetini göstermektedir. Anadolu'ya göç eden Türklerin bu coğrafyaya uyum sağlaması ve bölgede kalıcı olmalarında, Selçuklu ve Osmanlı Anadolu'sunun tarihî kodlarında Ahîliğin önemli bir tesiri bulunmaktadır. 21. yüzyılda insanlık tarihine sunacağımız medeniyet tasavvurunda Ahîliğin dikkate değer bir yönlendirici olacağı açıktır. Bu çalışma, tarihî bir olgu olan ancak ilkeleriyle tarihi aşan mesajlar veren Ahîlik Teşkilatı'nı konu edinmektedir. Araştırmada teşkilatın dünya ve ahiret arasında dengeli olmayı öne çıkartan söylemi ve Kur'ân ayetleri çerçevesinde şekillenen temel ilkeleri üzerinde durulmaktadır.

Tenkit, hayatın tüm aşamalarında ve boyutlarında var olan bir olgudur. İnsanları bâtıldan hakka, dalâletten hidâyete yönlendirmek için gönderilmiş olan Kur’ân’ın bu maksadını gerçekleştirirken kullandığı anlatım üslûplarından biri olan tenkit üslûbu genel bir bakışla değerlendirildiğinde, bu üslûbun insanlara eksikliklerini giderme ve hatalarından arınma hususunda sürekli bir çaba göstermelerini sağlamayı amaçladığı görülmektedir. Tenkit üslûbu Kur’ân’da nasıl yer almaktadır? Muhatapları için nasıl bir önem arz etmektedir? Kur’ân’ın kullanmış olduğu tenkit üslûbundan bu üslûbun kullanımına dair birtakım ilkeler çıkarmak mümkün müdür? Bu ve benzeri soruların cevaplarının aranması, mevzubahis üslûbun metodunun tespitini ve bu üslûbun muhatap üzerinde oluşturmayı hedeflediği etkinin keyfiyetinin kavranmasını sağlayacaktır. Bu bağlamda Kur’ân’ın muhataplarına yönelttiği eleştirilerin bazı ilkeler çerçevesinde gerçekleştiği söylenebilir. Kur’ân, muhatabını bazen yumuşak sözlerle ikaz ederek, bazen hikmet ve güzel öğütle uyararak, bazen de soru-cevapla düşündürerek tenkit etmektedir. Bu açıdan bakıldığında Kur’ân’da yer alan tenkitlerin Kur’ân’ın insanları hidayete ulaştırma hedefini gerçekleştirmenin yanında tenkit üslûbuna dair insanlara bir metot sunduğu da görülmektedir. Kur’ân’ın tenkit üslûbunun ilkelerini ve özelliklerini tespit etmek, onun mesajının daha iyi anlaşılmasına ve aktarılmasına yardımcı olacaktır. Bu yönü itibariyle Kur’ân’ın tenkit üslûbunu bilmenin hem bireye hem de tefsir literatürüne önemli katkılar sağlayacağı aşikârdır. Kur’ân, insanlara bir hayat nizamı sunarken aynı zamanda insanın bunu pratik hayatına uygulamasını da emreder. Kur’ân’da insan için konulan ilkeler, sınırlar, hedefler ve ona gösterilen örnekler, pratik hayata aktarılmak için birer referans noktasıdır. Bunların göz ardı edilmesi, uygulanmaması yahut maksadından saptırılması durumunda ise Kur’ân insanları belli bir üslûpla tenkit eder. Bu bağlamda Kur’ân’da tenkit içeren pek çok âyet insanları Kur’ân’ın çizdiği hayat nizamına yönlendirme işlevi görmesinin yanı sıra tenkit üslûbunun nasıl olması gerektiğine dair evrensel bir takım ilkeler de sunmaktadır. Zira insanların sosyal hayatlarında birbirlerini tenkit ederken Kur’ân’ın tenkit üslûbunu model alması, tenkitin olumlu sonuçlar vermesine yardımcı olacaktır. Bu çalışmanın odak noktası Kur’ân’ın tenkit üslûbunun özellikleri ve ilkeleridir. Bu odak nokta çerçevesinde öncelikle kavramsal olarak üslûp ve tenkit kavramları tahlil edilecek, tenkit üslûbunun Kur’ân’daki yeri ve önemi üzerinde durulacak ve bu üslûbun genel özellikleri ve ilkeleri tespit edilmeye çalışılarak söz konusu ilkeler hakkında değerlendirmelerde bulunulacaktır.

Bu çalışmanın tamamı veya her hangi bir kısmı, telif sahibinin yazılı izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi, sesli veya görüntülü ka-yıt, tarama, veri tabanı üzerinde ve/ya hiç bir formda amacına bakılmaksızın depolanamaz, yeniden üretilemez, çoğaltılamaz ve dağıtılamaz. Söz konusu talepler, Talebe Yayın Dağıtım Ar-Ge San. ve Tic. Ltd. Şti, Niğde Teknopark, Ömer Halisdemir Yerleşkesi, (532) 133 58 25 adres ve telefonlarına iletilmelidir. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, scanning, or otherwise, except as permitted under Copyright Act, without either the prior written permission of the Publisher, or authorization through payment of the appropriate per-copy fee, Requests to the Publisher for permission should be addressed to the Permissions Department, Talebe Yayın Dağıtım Ar-Ge San. ve Tic. Ltd. Şti, Niğde Teknopark, Ömer Halisdemir Yerleşkesi, (532) 133 58 25. Yükümlülük ve Garanti Sınırlaması: Yazar ve Yayımevi, bu çalışmanın hazırlanmasında elinden gelenlerin tamamını yapmış olmakla birlikte, çalışmanın Yazar ve Yayınevi amaçlarına uygunluğu ve ticari dağıtılabilirliği dışında bu çalışmanın kesinliği, içeriğin her yönüyle tamamlanmışlığı ve tek doğruluğu üzerinden hiç bir yükümlülük almazlar. Aynı sınırlılık, bu çalışmanın satışına aracılık eden kişi veya kurumlar için de bağlayıcıdır. Bu çalışmanın içeriği, sunulan öneriler ve/ya stratejiler sizin özel durumunuza herhangi bir gerekçe ile uygun düşmeyebilir. Uygunluğu konusu bir başka profesyonel destek konu-sudur. Bu anlamıyla Yazar ve Yayınevi, hiç bir koşul altında oluşacak menfii durumlardan sorumlu tutulamaz. Limit of Liability/Disclaimer of Warranty: While the publisher and author have used their best efforts in preparing this book, they make no representations or warranties with respect to the accuracy or completeness of the contents of this book and specifically disclaim any implied warranties of merchantability or fitness for a particular purpose. No warranty may be created or extended by sales representatives or written sales materials. The advice and strategies contained herin may not be suitable for your situation. You should consult with a professional where appropriate. Neither the publisher nor author shall be liable for any loss of profit or any other commercial damages, including but not limited to special, incidental, consequential, or other damages. Genel bilgi ve diğer ürünlerimiz hakkında lütfen (532) 133 58 [email protected] üzerinden müşteri temsilcilerimiz ile temasa geçiniz.

Log In

Ahîlik Teşkilatı’ndaki Denge İlkesinin Kur’ânî Temelleri

Sign up for access to the world's latest research

Abstract

Related papers