MİMARLIK EĞİTİMİNDE BİR STÜDYO YÖNTEMİ: TASARLA-YAP STÜDYOSU

KENTSEL AKUPUNKTUR’ YEŞİL TASARIM ARACILIĞI İLE KENTSEL YENİLEME, 2017

Türkiye’deki İç Mimarlık Eğitiminin Tarihi, Gelişimi ve Geleceği Ulusal Sempozyumu, 2019

Tasarım, kendisini var eden düşünce [felsefe], form [estetik] ve yapım bilgisinin [teknoloji] göstergelerinin taşıyıcısı olarak, bağlamına ilişkin sonsuz sayıda açılım yaratır. Bu açılımların her biri, tasarımcının, var olanın olanaklarını [bilim] ve var olmayanın olasılıklarını [sanat] araştırdığı bir keşif alanıdır. Bilimin öznesi konumunda ‘var olanın olanakları’, her hal ve şartta kendini formüller üzerinden temsil eden olgusal gerçeklikleri; sanatın öznesi konumunda ‘var olmayanın olasılıkları’, kendine özel şartlarda kendini form üzerinden temsil eden kurgusal gerçeklikleri yüklenir. Bu bağlamda bilim ve sanat arakesitinde, tasarım, ‘ne?’, ‘nasıl?’, ‘neden?’ sorularına verdiği her bir yanıtla her ikisinin de varlığı üzerinden anlam kazanır. Bu anlam, her iki alanın bilgisinin toplamından fazla bir şeyi temsil eder. Diğer yandan düşünce – form – teknoloji ilişkisi, duyusal ve duygusal değerleri inceleyen ve kelime kökeni (Grekçe) duyulur algı anlamına gelen estetiğin de ana konusudur. Duyulur alana ait olanın bilgisi, diğer bir deyişle tasarım bilgisi, tasarımcının [kendi üzerinden] dünyayı anlama / dünyayı kendileştirme şeklidir. Bu yönüyle tasarım, yaratıcılıkla var olur: Araştırmanın [bağlamın] içine araştırmacının [tasarımcının] da girdiği bir tür çeviri [kavram geliştirme] işlemi! Bu çevirinin çıktısı, [tasarım] dil[i] üzerinden okunabilir. [Tasarım] dilin[in] formu [görüntüsü, sesi, dokusu, kokusu, vb.], yani estetik anlayışı, [tasarımcının] düşünce[si]nin ürünüdür. Düşünce ve Eylem arasındaki ilişki ile özetlenebilecek bu derinlikteki bir kavram ve olgu silsilesiyle tariflenebilen tasarıma, eğitim alanından yaklaşıldığında, kuşkusuz bu alanın kendi derinliği ile yeni bağlamlar oluşacaktır. Şeyler arasındaki ilişkileri kurabilme olarak tanımlanabilecek us ile us’lar arasındaki ilişkileri kurarak ortak bir öğreti oluşturan ekol kavramları da tasarım ve yaratıcılık kavramları ile benzer bir kültür alanı yaratır. Tasarım eğitiminin nasılının tartışılmaya başlandığı 19.yy. sonları ve 20.yy. başları, aynı zamanda tasarım nesnesinin ve oluşum sürecinin de yorumlanmaya başladığı, bu konuda düşünce üretiminin yoğunlaştığı ve yeni bir kültür alanının inşa edildiği bir dönemdir. Öte yandan bu yoğun sorgu alanı, “akademik bilgilerin… her defasında tek bir yoruma geçerlik tanıma amacıyla kullanılması her sanat eserinin oluşturulmasında ortaya çıkabilecek kuralların, sonrakiler için yasa düzeyinde bağlayıcı kılınmaya çalışılması, başka her alanda olduğu gibi sanat alanında da üniversiteleri yeniyi bulmak için sürekli araştırma yapmaktan çekinmeyen kurumlar olmaktan çıkarıp birer müzeye dönüştürme…” (Cemal, 2015, s. 144) tehlikesi de yaratacaktır. Sözü edilen bu tehlike, tasarım kavramı ve olgusunun doğası ile çelişkili bir durum yaratıyor gibi görünse de, bu eğitimin sürekliliği ve sürdürülebilirliği - diğer bir deyişle dinamik yapısı - konunun bir tasarım problemi olarak ele alabilmesi ile kontrol altına alınabilecektir. Ancak bu noktada başka bir tehlike/zorluk, tasarım eğitiminin [çalışmanın başında konu edildiği gibi] sadece bir takım formüller üzerinden temsil edilen olgusal gerçeklikleri değil, aynı zamanda form üzerinden temsil edilen kurgusal gerçeklikleri de barındırmakla; yani hem bilimsel, hem sanatsal olanı içermekle yükümlü olmasıdır. Bilimsel bilgi, kendinden önce üretilen üzerine kendini var etmesi nedeniyle öğretilebilen bir özelliğe sahipken; sanatsal bilginin üretimi, öğrenilebilen bir özelliğe sahip değildir. Belki tam da bu gerekçeyle tasarım eğitimini, düşünmeye [teoriye, ideolojiye] ve yapmaya [pratiğe, teknolojiye] ait olan iki yaklaşımın birlikteliği / ortaklığı olarak tariflemek, tasarım eğitimine [bu çalışma kapsamında] nasıl yaklaşılabileceği için bir dayanak oluşturabilir. Bu bağlamda söz konusu çalışma, günümüz Türkiye’sinde lisans eğitimi veren; 2019 YÖK verilerine göre 118’i aktif 130 İç Mimarlık [ve Çevre Tasarımı] Bölümü içinde, 8 Dönem Eğitim Programı ile birlikte 3 Dönem Ortak Eğitim Programı uygulayarak toplam 11 dönemlik bir yapıya sahip tek üniversite olması gerekçesiyle, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi altında konumlanan İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı eğitimi programını, düşünme ve yapma ilişkisinin en yoğun taşıyıcısı olduğu Tasarım Stüdyoları özelinde analiz etmeyi hedeflemektedir. Anahtar Kelimeler: Tasarım, Tasarım Düşüncesi, Tasarım Pratiği, Tasarım Stüdyoları, Tasarım Eğitimi

ART-E, 2019

Üretim ve tüketim bakımından geniş bir etki alanına sahip olan tekstil ve moda sektörü sürdürülebilirlikle birlikte ele alınmakla beraber, sürdürülebilir kalkınmanın üç temel unsuruna ek olarak eğitim alanı da önemli bir ölçüt olarak belirmiştir. Bu çalışmada, moda sektörünün neden olduğu olumsuz sonuçlara yönelik moda tasarımı eğitiminde sürdürülebilirlik konusundaki yaklaşımlar tespit edilmek istenmiştir. Bu bağlamda, çalışma kapsamında Türkiye’den üç üniversite ve yurtdışından iki üniversitede ilgili alanda çalışma yapan öğretim elemanları ve öğrencilerle sözlü görüşmeler yapılmış, yine yurtdışından bir üniversite ile internet üzerinden yapılan sözlü görüşme ile araştırmanın verileri elde edilmiştir. Çalışmada benimsenen olgubilim yöntemi ile, sürdürülebilirlik olgusunun moda tasarımı eğitiminde nasıl algılandığı anlaşılmak istenmiştir. Araştırma için üniversitelerdeki eğitmenler ve öğrencilerle sözlü görüşmeler gerçekleştirilmiş, belge/bilgi toplama ve gözlemlerden elde edilen verilerle konunun hangi bağlamda incelendiği ve ele alındığı analiz edilmiştir. Bu makalede, sürdürülebilirlik eğitimine bütüncül bakmanın gerekliliği ve eğitim kurumlarının sürdürülebilirlik stratejilerine yönelik faaliyetlerde bulunmalarına dair savı araştırmanın bulguları ile sunulmaktadır.

6. ULUSLARARASI MULTİDİSİPLİNER ÇALIŞMALARI KONGRESİ, 2019

Çalışma, dijital çağın yeniliklerini ve disiplinler ötesi yaklaşımların mimarlık eğitimine yansımalarını göz önünde bulundurarak bu konular doğrultusunda önerilen projeler ve içeriklerini ele almaktadır. Çalışmanın amacı; disiplinler arası ilişkiler, her geçen gün gelişen teknoloji ve bu teknolojinin getirilerinden faydalanmak, aynı zamanda sadece teknolojik anlamda çağa ayak uydurmakla kalmayıp, toplumsal konularda da mevcut olguları ya da konuları barındırabilecek, öğrencilerde hassasiyet ve farkındalığı sağlamaya katkıda bulunacak ders önerilerinde bulunarak mimarlık/tasarım eğitiminde günceli yakalamaktır. Çalışmanın yöntemini literatür incelemesi oluşturmaktadır. Çalışma ile önerilen ders içerikleri kapsamında; hem çağın ve teknolojinin avantajlarını projelerinde kullanabilecek hem de günümüzde disiplinler ötesi çalışma alanlarına giren kadın çalışmaları, engelsiz tasarım ve çocuk güvenliği gibi güncel-toplumsal konulara karşı duyarlı olacak yeterlik seviyesinde tasarımcılar yetiştirmeye katkı sağlaması öngörülen proje konuları ortaya konulmuştur. Anahtar sözcükler: Dijital Çağ, Toplumsal Farkındalık, Multidisipliner, Disiplinler Ötesi, Eğitim

5th INTERNATIONAL EDUCATIONAL TECHNOLOGY CONFERENCE , 2005

Kaliteli iç mekan tasarımında önemli kriterlerden biri, belki de en önemlisi, kullanıcı konforudur. Tasarımcıların gereken konfor koşullarını sağlayabilmeleri, insanın algı mekanizmalarını, içinde yaşadığımız fiziksel çevreyi ve çeşitli kontrol stratejilerini iyi tanımalarından geçer. Sürdürülebilir tasarıma bilimsel bir taban oluşturan ve aydınlatma, akustik, ısı ve nem kontrolü ana başlıkları altında toplanan bu konular, Yapı Bilgisi Anabilim Dalı altındaki Yapı Fiziği, Fiziksel Çevre Kontrolü veya Çevre Teknolojileri olarak adlandırılan derslerde öğrencilere tanıtılmaktadır. İç mimarlık bölümü mezunlarının tasarladıkları mekanlarda gereken konfor koşullarını bilinçli bir şekilde sağlayabilmeleri için gereken yapı fiziği bilgisinin hangi düzeyde günümüz iç mimarlık eğitim planlarına dahil edildiğinin belirlenmesi bu çalışmanın ana hedefidir. Yapı Fiziği bir teknik uzmanlık alanı olarak görülmekte ve çoğunlukla geniş akademik kadroya sahip okullarda bu alanda yetişmiş öğretim üyeleri bulunabilmektedir. Son yıllardaki üniversite sayısında gözlemlenen hızlı artış ve öğretim üyesi bulmakta artan zorluklar ile beraber yapı fiziği derslerinin eğitim planlarının dışında kalması tehlikesi doğmuştur. Bu çalışmada Türkiye’de bulunan iç mimarlık bölümlerinin eğitim planlarında yapı fiziği konularının hangi ağırlıkta ve hangi başlıklar altında yer bulduğu belirlenerek bir durum tespiti yapılacaktır.

Makale, 2016

Anahtar kelimeler: mimarlık eğitimi, tasarım stüdyosu, modern tasarım pedagojisi, disiplinler arası işbirliği. 1. GİRİŞ Bugün mimarın değişen mesleki ve toplumsal rolü çerçevesinde yeni bir mimar profilinin tanımlanmakta olduğunu görüyoruz. 21. yüzyılda mimarların, gittikçe karmaşıklaşan yapılı çevre sorunları karşısında, proje tasarlama ve uygulama aşamalarında şehir ve bölge plancıları, kentsel tasarımcılar, peyzaj mimarları, inşaat mühendisleri, ekonomistler ve sosyologlar gibi farklı disiplinlerinden uzmanlarla bir araya gelerek işbirliği yapabilen, bütünsel bir tasarım anlayışına ve takım çalışması becerilerine sahip, yaratıcı tasarımcılar ve uygulayıcılar olmaları beklenmektedir. Tanımlanan bu yeni mimar profili mimarlık eğitimi alanında müfredata ve pedagojik yaklaşımlara dair sorgulamaları beraberinde getirmektedir. Disiplinler arası işbirliğine dayalı öğretme ve öğrenme yöntemleri son yıllarda ulusal ve uluslararası tartışma ortamlarının gündemindedir. Özellikle mimarlık eğitiminin belkemiğini oluşturan mimari tasarım eğitiminde stüdyo ortamının öğrencilere disiplinler arası tasarım anlayışı ve takım çalışması becerilerinin kazandırılmasında oynayacağı anahtar rolün altı çizilmektedir.

Uluslararası Katılımlı Güzel Sanatlar ve Tasarım Sempozyumu, 2009

BazI disiplinler ve kavramlar birbirlerinden farklI isimlerle anIlmalarIna raĞmen aslında birbirine çok benzeyen parametreler ve tanımlamalar içermektedirler. Sanat ve mimarlık birbirini bütünleyen bu disiplinlerden ikisidir. Caillois’in söylediği gibi, benzerdirler ancak farklıdırlar ve sarsıcı varlıklar ile kendilerini ortaya koymaktadırlar. Sanat ve mimarlığın bu bütünselliği; taklit eden, tekrar ederek üreten, yineleyen, öğreten/öğrenen bir sisteme sahiptir. İnsanlar da bu şekilde tekrar ederek dilleri; mimariyi, yapıtlar; görerek okuyarak toplumlar; öykünerek kültürleri ve yaşam biçimlerini oluşturmuşlardır. Bu bağlamda sanat ve mimarlıkta tekrar ederek üretmek için kullanılan yöntemlerden birisi mimesistir. Tiyatro, edebiyat gibi sanatların ya da pek çok filozof tarafından batı sanatının temeli olarak görülen mimesis, mimarlıkta Antik Mısır sanatından Frank O.Gehry’nin çalıimalarına kadar varlığı algılanabilen bir fenomendir. Kişinin öğretmenini ya da eğitimcisini taklit etmesi, sanat ve tasarım eğitimi bağlamında usta-çırak ilişkisinin mimesis kapsamı içinde yer alabileceğini göstermektedir. Kaldı ki; Ecole des Beaux Arts ve Bauhaus gibi ilk sanat ve mimarlık okullarının eğitim sistemleri incelendiğinde usta-çırak ilişkisinin çok yaygın bir biçimde kullan ve bu sistemin temelinde ustanın taklit edilmesinin yattığı görülmektedir. Bu nedenle, mimesisin antik dönemden modern döneme kadar olan süreçte bir eğitim aracı olarak kullanıldığı öngörülmektedir. Bu çerçevede mimesis kavramını tarihsel süreçte karşımıza çıkan sanat ve tasarım öğrenimi bağlamında irdelemek bu çalışmanın amacıdır.