Sosyal Bilgiler Eğitiminde Doğal Afetler 1

III. Uluslararası Eğitimde ve Kültürde Akademik Çalışmalar Sempozyumu, 20-22 Mayıs 2022- Konya/TÜRKİYE , 2022

Günümüzde sıklıkla karşımıza çıkan doğal afetler, insanları ve insanların etkileşim altında bulunduğu çevrede ortaya çıkmaktadır. Ülkemizde, deprem kuşakları üzerinde bulunduğu için sık sık depremler yaşanmaktadır. Ayrıca küresel ısınmanın etkisiyle başta seller olmak üzere heyelan, orman yangınları, çığ vb. doğal afetlerle sıklıkla karşılaşmakta olup, ülkemiz doğal afetler açısından son derece riskli bir yapıdadır. Bilindiği üzere tüm dünyada yaşanan küresel iklim değişikliğinin etkileriyle gelişen heyelan, seller, dolu, orman yangınları, fırtına vb. olayların meydana gelmesi doğal afet eğitiminin yeterli düzeyde olmaması ülkemizdeki afetlerin etkisini artırmaktadır. Doğal afet eğitimi yoluyla meydana gelebilecek riskler hakkında, öğrencilerin bilinç düzeyini ve bilgilendirme sayesinde toplumun afetlerden korunma düzeyini arttırmak için ilkokul 2018 Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı (HBDÖP) ile ilkokul 4. sınıf 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı (SBDÖP) önemli görev üstlenmektedir. Bu bağlamda hayat bilgisi ile sosyal bilgiler dersleri daha küçük yaşlardan itibaren doğru bilgilerle çevresindeki sorunlar hakkında farkındalığa sahip olan, doğayı ve çevreyi tanıyan ve doğal afet bilincine sahip bireylerin yetişmesi için toplu öğretim anlayışıyla uygulanan önemli bir derstir. Bu araştırmanın amacı da ilkokul 2018 HBDÖP ve ilkokul 4. sınıf 2018 SBDÖP içerisinde doğal afetlerle ilgili olarak sınıf düzeyinde hangi ünitelere/öğrenme alanlarına ve kazanımlara yer verildiğini belirlemektir. Doküman analizi inceleme yönteminin kullanıldığı bu araştırmada, uygulanmakta olan 2018 HBDÖP ve ilkokul 4. sınıf 2018 SBDÖP temel alınarak programda doğal afetlere ilişkin doğrudan ve dolaylı olabilecek ifadeler aranmıştır. Araştırma sonucunda 2018 HBDÖP’de ilkokul 2. sınıfta “doğada hayat” ve “güvenli hayat” ünitelerinde doğal afetlere ilişkili 4 kazanım tespit edilmiştir. İlkokul 4. sınıf 2018 SBDÖP’de ise “insanlar, yerler ve çevreler” öğrenme alanındaki 1 kazanım belirlenmiştir. İlkokulda doğal afetlerle ilişkili toplamda 5 kazanıma yer verilmesi ilkokul dönemi düşünüldüğünde doğal afetlere çok az yer verildiğini göstermektedir. İlkokul 2018 HBDÖP ve ilkokul 4. sınıf 2018 SBDÖP’de doğal afetlerle doğrudan ya da dolaylı kazanım sayısının arttırılmalıdır.

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (REFAD), 2024

Sosyal bilgiler dersi, doğal afetlerin toplumsal ve ekonomik etkilerini anlamada önemli bir araç olarak görülebilir. Söz konusu dersin, doğal afetlerin insan toplumlarının yapılarını, insan davranışlarını ve ekonomik faaliyetleri nasıl etkilediğini inceleyerek, afet yönetimi stratejilerinin geliştirilmesine katkı sağladığı düşünülmektedir. Bu araştırma 2022-2023 eğitim-öğretim yılı içinde Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi’nde Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı’nda öğrenim gören öğrenciler ile sınırlıdır. Yine bu çalışma Afet Bilinci Algılama Düzeyleri görüşme formu sorularından elde edilen analizlerin sonuçları ve araştırmacının ulaşabildiği literatür ile sınırlıdır. Araştırmada nitel veri analiz yöntemi kullanılmıştır. Nitekim bu araştırma, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının afet farkındalık seviyelerini belirlemek amacıyla yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılarak ve amaçlı örnekleme yöntemlerinden homojen örnekleme yoluyla seçilen 20 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların çoğunluğu afetlerin genellikle doğal güçlerden kaynaklandığı ve hem maddi hem de psikolojik zararlara yol açtığı konusunda hemfikirdir. Bununla birlikte, araştırma örnekleminin önemli bir bölümünün afetler hakkında yeterli eğitim almadığı tespit edilmiştir. Bu durum, afet eğitimi programlarının gerekliliğini ve etkinliğini vurgulamaktadır. Öğretmen adaylarının afet eğitimi içeriğiyle ilgili görüşleri incelendiğinde, doğa etkisiyle oluşması, sınırlı sayıdaki kurumun tanınırlığı ve çevre bilinçlendirmesi üzerinde durulmuştur. Bu bulgular afet eğitimi programlarının içeriğinin ve uygulama yöntemlerinin gözden geçirilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Afetlerin sosyal bilgiler öğretim programı ile ilişkisi açısından, sosyal bilgiler derslerinde doğal afetlere daha fazla vurgu yapılması önem arz etmektedir. Sözü edilen şekilde, öğrencilere toplumsal ve çevresel konularla ilgili daha kapsamlı bilgi ve farkındalık kazandırılabilir. Bu çalışmanın bulguları, afet eğitimi alanında politika ve müfredat geliştirme süreçlerine ışık tutabilir ve gelecekteki araştırmalara yol gösterebilir. Anahtar sözcükler: Sosyal bilgiler, Afet bilinci, Algı düzeyi, Bilgi, Doğal Afet. The Social studies course can be seen as an important tool in understanding the social and economic effects of natural disasters. This course is thought to contribute to the development of disaster management strategies by examining how natural disasters affect the structures of human societies, human behavior and economic activities. This study is limited to the students studying in the Department of Social Studies Education at Dokuz Eylül University Buca Faculty of Education in the academic year 2022-2023. Again, this study is limited to the results of the analysis obtained from the questions of the Disaster Awareness Perception Levels interview form and the literature that the researcher could access. Qualitative data analysis method was used in the study. As a matter of fact, this research was conducted with 20 pre-service social studies teachers selected through homogeneous sampling from purposeful sampling methods by using semi-structured interview forms to determine the disaster awareness levels of pre-service social studies teachers. The majority of the participants agreed that disasters are generally caused by natural forces and cause both material and psychological damages. However, it was determined that a significant portion of the research sample did not receive sufficient education about disasters. This situation emphasizes the necessity and effectiveness of disaster education programs. When the opinions of pre-service teachers about the content of disaster education were examined, the emphasis was on the effect of nature, the recognition of a limited number of institutions and raising environmental awareness. These findings reveal that the content and implementation methods of disaster education programs need to be revised. In terms of the relationship between disasters and social studies curriculum, it is important to emphasize more on natural disasters in social studies courses. In this way, students can gain more comprehensive knowledge and awareness about social and environmental issues. The findings of this study may shed light on policy and curriculum development processes in the field of disaster education and guide future research. Keywords: Social studies, Disaster awareness, Perception level, Knowledge, Natural disaster

Marmara Cografya Dergisi, 2013

Disasters affect all aspects the communities and environment is a fact that we live on of our world. It takes place that types of natural disasters at different times and in types of the world and these affect people in many ways such as social, economic, and cultural. As it known that our country is an extremely risky structure in terms of natural disasters. Because of locating on the earthquake zones of Turkey's geographical position causes frequent to exposure earthquakes. In addition, existence of diversity of the earth surface, different climates, extreme situations, and lack of information about disaster education disaster awareness increase effect of disasters in our country. Education and training programs play an important role on disaster awareness and disaster education and formatting of human profile which is sensitive to environmental and compatible with environmental. From this perspective, geography lesson is an important on growing the consciousness of individuals who know his environment, aware of his boundaries and has awareness of natural disasters. The purpose of this study is determined how many activities, skills, values, techniques of measurement and evaluation, achievements, learning fields about natural disasters in the Geography Teaching Curriculum. This study used method of analysis document; it is exampled that sufficiency of Natural Disasters is in the program by based on current Geography Teaching Curriculum. The data obtained were analyzed using descriptive analysis. To results, it has seen that about achievements of natural disasters have been in the level of every grades. It has been determined that most of these achievements are levels of 9th the grade (f=24) the least is 12th grade (f=22). Analyzed the distribution of achievements by learning fields; it is intensity in the in the environment and society of learning field and it has been seen that it has observed less in the global environment: regions and countries of learning field.

2010

Arastirma, sinif ogretmeni adaylarinin dogal afetler hakkindaki yanilgilarini tespit etmek amaciyla gerceklestirilmistir. Giresun Universitesi Egitim Fakultesi Sinif Ogretmenligi Programina devam eden 164 ogrenci arastirmanin orneklemini olusturmustur. Yanilgilari tespit etmek icin 35 maddeden olusan bir olcek gelistirilmis ve ogrencilere uygulanmistir. Sonuclar, ogrencilerin dogal afetler hakkinda 7 farkli yanilgiya sahip olduklarini gostermistir. Yanilgilari duzeltmek icin programa ve ogretime yonelik cesitli oneriler sunulmustur.

Sosyal Bilgiler ve Doğal Afetler , 2024

Bu araştırmanın amacı doğal afetler konusunun sosyal bilgiler öğretim programına ve ders kitaplarına nasıl yansıdığını tespit ederek varsa eksiklikler konusunda somut çözüm önerileri sunmaktır. Bu amacı gerçekleştirmek için okullarda okutulmakta olan 4, 5, 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitapları ve uygulanan öğretim programı incelenmiştir. Araştırmada çalışma grubu olarak iki farklı yayınevine ait her sınıf seviyesinde birer ders kitabı 2022-2023 eğitim öğretim yılı bahar döneminde Mart-Nisan ayları içerisinde incelenmiştir. Doküman incelemesi tekniğinden faydalanılan araştırma da elde edilen bulgular doküman analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre doğal afetler konusu özelinde öğretim programının yeterli olduğu, ders kitaplarının da kazanım, beceri ve değerler açısından programa uygun şekilde hazırlandığı tespit edilmiştir. Ayrıca ders kitaplarında en fazla deprem olmak kaydıyla doğal afetlere her sınıf düzeyinde yer verilse de 6 ve 7. sınıflarda bu durumun daha sınırlı olduğu ulaşılmıştır. Tüm bunların neticesinde program ve ders kitapları yeterli içeriğe sahip olsalar da ve güncellemelerin yapılarak bazı eksikliklerin giderilmesi önem arz etmektedir.

2019

The purpose of this study is to examine the revised social studies textbooks in terms of disaster awareness and disaster education. For this purpose, the text expressions and images included in the 4, 5, 6 and 7-grade social studies textbooks used in the 2018-2019 academic year were examined in terms of disaster awareness and disaster education. In the research, document analysis pattern which is one of the qualitative approaches was used. The data obtained from the documents were interpreted through content analysis. Findings of the study show that various visuals and textual expressions related to disasters were included in the textbooks and with these visuals and textual expressions a disaster awareness was wanted to be created in individuals. In addition, while text and images related to disasters in the textbooks are mostly found in the learning area of people, places, and environments at the 4th, 5th and 6th-grade levels, they are found in the area of global connections in the 7th grade. Moreover, while textbooks generally include the types of disasters that are frequently seen in our country and in the world, it is seen that there is more emphasis on earthquakes among these types of disasters.

Turkish Studies-Educational Sciences, 2020

One of the lessons people benefit most throughout their lives is Social Studies lesson. The aim of this study is to determine how much the concepts related to natural resorces present in the Social Studies curriculum and the books. In this way, it has been revealed that at what grade level and how intensively the natural resources subjects which are closely related with Social Studies course are given in Social Studies education. One of the leading courses in terms of raising individuals who have knowledge about natural resources is Social Studies course as well. Social Studies course has very rich content in terms of including the concepts related to natural resources. In this context, in order to examine the concepts related to natural resources, Social Studies Curriculum, textbooks and student workbooks were examined. In the study, the data collected through document analysis, one of the qualitative research methods, was analyzed through content analysis. During the review process, the gains, skills and values related to natural resources in the curriculum and textbooks were also evaluated and which concepts included at which grade level were stated As a result of the research, it was concluded that the concepts related to natural resources not mentioned in the Social Studies Curriculum are stated in the textbooks and these concepts are handled more superficially in the curriculum. It was determined that Natural resources which is a very important issue for humanity was included in the Social Studies curriculum, textbooks and workbooks at every grade level appropriately.

Uluslararası Eğitimde Nitel Araştırmalarda Mükemmellik Arayışı Dergisi , 2023

Bu araştırmanın amacı Sosyal Bilgiler Ders (SBD) kitaplarında güncel olayların kullanım durumunu belirlemektir. Araştırma nitel bir çalışmadır. Araştırmada doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın dokümanlarını tipik durum örneklemesi ile belirlenen 2022-2023 eğitim öğretim yılında okullarda kullanılan 4, 5, 6 ve 7. sınıf SBD kitapları oluşturmaktadır. Araştırmanın dokümanları betimsel analiz tekniği ile incelenmiştir. Araştırma sonuçları güncel olaylara en fazla 5. sınıf ve en az 4. sınıf SBD kitaplarında yer verildiğini ortaya koymuştur. Güncel olayların aktarıldığı kaynakların ağırlıklı olarak genel ağ haberleri olduğu tespit edilmiştir. Güncel olaylarla ilişkilendirilen değerlerin sınıf düzeylerine göre ders kitaplarında farklılık gösterdiği görülmekle birlikte bu değerler arasında duyarlılık değerinin en fazla öne çıkan ortak değer olduğu belirlenmiştir. Beceri olarak ise ders kitaplarında empati ve iş birliği becerisinin öne çıktığı görülmüştür. Ders kitapları arasında güncel olaylarla ilişkilendirilen en fazla değere 7. sınıf ve en az ise 4. sınıf SBD kitabında rastlanmıştır. Güncel olaylarla ilişkilendirilen en fazla beceri 5. sınıf ve en az ise 4. sınıf SBD kitabında görülmüştür. 4. sınıf SBD kitaplarında güncel olayların artırılması ve öğrenme alanlarına dengeli bir dağılım göstermesi, ayrıca ders kitaplarında güncel tarihli olaylara yer verilmesi önerilmektedir.

Bu çalışmanın amacı, İlköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin Doğal Afetler konuları üzerinde kavram yanılgıları tespit etmektir. Çalışma grubu 20 öğrenciden oluşmaktadır. Bu çalışmada, öğrencilere doğal afetler konulu bir zihin haritası yaptırılmıştır. Daha sonra onlarla zihin haritaları ile ilgili mülakatlar yapılmıştır. Sonuçlar göstermiştir ki öğrenciler doğal afetlerle ilgili bazı kavram yanılgılarına sahiptir. Buna ilaveten onlar kendi yörelerinde olan doğal afetler hakkında daha fazla bilgi sahibidir. Anahtar kelimeler: doğal afetler, kavram yanılgıları, zihin haritası