Gülşen-Âbâd’da Seyr ü Sülûk Alegorisi

İlk Harf Yayınevi, 2011

Eğitimini bu çevrede yetişmiş meşhur âlim ve sûfilerden ikmâl eden Şebüsterî'nin tedris dâiresinde üstâdı, hayâtı hakkında pek bilgi bulunamayan sûfî Şeyh Emînüddîn-i Tebrîzî , 2 manevî mürebbisi ve mürşidi ise Bahâeddîn Ya'kûb-ı Tebrîzî 'dir. 3 Fıkıhda Şâfi'î, itikada Eş'ârî olan Şebüsterî, Kübrevî neş'esine sahip bir sûfî, şâir ve düşünürdür. 4 Gerek manzum gerekse mensur eserlerinde ağırlıklı olarak tasavvuf, kelâm ve felsefe konuları üzerinde durmuştur. Şiirde uslûb ve ifâde olarak Ebû Saîd-i Ebu'l-Hayr, Ferîdüddîn-i Attâr (ö. 5829-632/1193-1234 tarihleri arası) ve Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin (ö. 672/1273) aşk ve vecd yolu üzere olduğu görülmektedir. Doktrin ve formulasyon açısından da İbnü'l-Arabî'nin (ö. 638/1240) etkisinde olduğu 5 için İbnü'l-Arabî düşünce ve terminolojisini Farsça şiire dâhil eden muhakkik sûfîlerden biri olarak kabul edilmektedir 6. İbnü'l-Arabî etkisi özellikle Saadet-nâme adlı eserinde gözlenmektedir. "Fütûhâtü'l-Mekkiyye'den ve Füsûsu'l-Hikem'den "Azdan çoktan hiçbir şey bırakmadım" 7 diyerek İbnü'l-Arabî'ye mensûbiyet ve meclûbiyetini ortaya koyan Şebüsterî, Gülşen-i Râz'da

ULÛMU’L-KUR’ÂN AÇISINDAN SUBHİ ES-SÂLİH’İN ‘‘MEBÂHİS’’ ADLI ESERİ, 2015

Attâr, İslam tasavvufunun önemli şahsiyetlerindendir. Yaşadığı dönem tasavvuf bakımından oldukça önemlidir. İslamiyetin İran topraklarında yayılmasından itibaren var olan edebî dil, tasavvuf edebiyatı'na dönük olarak gelişme göstermeye başladı. Birçok İslami öge; Kur'an ayetleri, hadisler, peygamberlerin hayatı, evliya kıssaları alegorik bir üslup tercih edilerek daha edebî bir formda anlatılmaya çalışıldı. Attâr da varlığın birliği ilkesini eserlerinde üstü örtülü bir biçimde aktardı. Birçok mutasavvıf şairin doğrudan anlatımı değil de bu dolaylı ve temsilî anlatım yolunu seçmesinin başlıca iki sebebi olduğu söylenebilir ki bunların ilki, bilginin bu hakikatleri anlamaya kabiliyeti olmayanlardan gizlenmesidir. "Altının değerini sarraf bilir. " sözünü hatırlatırcasına nice şair, o ilmin, ehli olmayan kimselerden sakınılması gerektiği görüşünde birleşmişlerdir. İkinci olarak marifetin bu anlayışa karşı olanlardan gizlenmesidir ki Arapların, Farisilerin ve Türklerin yaşadığı coğrafyalarda bazı mutasavvıflar görüşlerini halkın içinde beyan ettikleri için ya anlaşılamamış ya da dönemin yetkili kimseleri tarafından en ağır şekilde cezalandırılmışlardır. Attâr da bir şekilde, temsilî yolu tercih eden mutasavvıf şairlerdendir.

2022

Bu makale turnitin programında taranmıştır. This article was checked by turnitin.

Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022

Mesnevî’den seçilen belirli sayıdaki beyitlerin beşer beyitle şerh edilmesi suretiyle Farsça olarak Şâhidî tarafından kaleme alınan Gülşen-i Tevhîd’i Salâhî manzum bir şekilde Türkçeye tercüme etmiştir. Terceme-i Gülşen-i Tevhîd ismindeki bu eser Gülşen-i Tevhîd’in tespit edilen ilk tercümesidir. Salâhî’nin bu tercümeyi yapmasındaki etkenler arasında Gülşen-i Tevhîd’in Mesnevî’den seçilen beyitleri beşer beyitle şerh etme geleneğini başlatması, Farsça kaleme alınmış olması, rağbet edilen bir eser olması ve aynı türdeki diğer iki eserin Türkçe olması gibi hususların yer aldığı söylenebilir. 3778 beyitlik bu tercüme beyit sayısı olarak kaynak metinle birebir aynıdır. Bunda Salâhî’nin vezin ve anlamdan ödün vermemek adına tercümede metne büyük oranda sadık kalmasının etkisi büyüktür. Aynı şekilde hem Mesnevî’den seçilen beyitlerdeki hem de şerh kısmındaki ayet, hadis, Arapça ifadeler, peygamber ve tarihi şahsiyetler ile mekân isimlerinin de tercümede korunmuş olması bunun göstergelerinden biridir. Bunula birlikte tercümede Salâhî’nin kelime ekleme, çıkarma ve değiştirmeleri yaptığı tasarrufta bulunduğu anlaşılmıştır. Ayrıca bu tercümede Mesnevî’den seçilen beyitlerin de tercüme edilmesi dikkat çekici bir husustur. Bu çalışmada eserin tespit edilen iki nüshası üzerinden metni ortaya konulmuş, şekil ve muhteva yönünden incelemesi yapılmıştır. Metin oluşturulurken müellif nüshası bulunmadığı için iki nüshadan daha eski olan M nüshası esas alınmış, gerekli durumlarda S nüshasından istifade edilmiştir. Muhteva incelemesinde ise tasavvufî nitelikteki bu eserin bilgi veren, öğretici ve nasihat edici bir üslupta yazıldığı belirlenmiştir.

YUNUS EMRE-MEHMET AKİF ARMAĞANI TÜRK DİLİ ARAŞTIRMALARI-II, 2021

Textlinguistics, which has existed as an independent field since the 1970s, deals with the structure of a text and the various relations between the elements that make up that text. Cohesion and coherence are two basic features that a text must have in order to be a 'text' in textlinguistics. Cohesion in the surface structure can be defined as the compatibility of grammatical features that establish various relationships between the elements in the text and ensure the integrity of the text. Coherence, on the other hand, is the connection of meaning in the deep structure of the text. In this study, which focuses on the linguistic features of the text, only cohesion is discussed among these two basic features. Because the cohesion appearances of a text are essentially provided by the grammatical features of that text. The text handled in the study is the story between lines 12a/12 and 15a/9 in Seyf-i Sarâyî's Gülistan Translation. While considering the cohesion appearances of this story, 'reference', 'substitution', 'ellipsis', 'conjunction' and 'lexical cohesion' features were evaluated. Since language elements differ in terms of structure and meaning, these features are divided into many subtitles. The results reached in the study are that this story contains all the cohesion appearances mentioned and has a solid text structure. However, it is seen that the author does not benefit equally from all the elements of cohesion in the text. The advisory nature of the story and the author's style has provided some elements of cohesion in the text to come to the fore more or less than others. The intensity of the features used in the text gives the opportunity to comment on the author's style.

DergiPark (Istanbul University), 2022

Cilt: 5 Sayı: 2 Ağustos 2022 ss. 465-480 466 eklemiştir. Bunların dışında bizim bilmediğimiz bir Gülşen-i Şu'arâ nüshasından da 18 şâir daha ekleyerek okuyucunun istifadesine sunmuştur.

Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2015

Öz Süfyan es-Sevrî (ö.161/778), Emevî devletinin yıkılmaya yüz tuttuğu bir zamanda dünyaya gelmiş, bu yıkılışa tanık olmuş ve ardından kurulan Abbâsi devleti içerisinde otuz yılını geçirmiştir. Süfyan es-Sevrî fıkıh mezheplerinin teşekkül ettiği hicri II. asırda fıkıhta "müstakil bir mezhep sahibi" olarak bilinmektedir. "Sevrî mezhebi" hicri VII. asra kadar varlığını sürdürebilmiştir. Süfyan es-Sevrî'nin fıkhî görüşlerine baktığımızda onun zaman zaman Hicaz ekolü ve Kûfe ekolü, yer yer de bu iki ekol arasında bir çizgide bulunduğu görülmektedir. Bazı tabakât kitapları Süfyan es-Sevrî'yi "Ehl-i Eser"in, bazıları da "Ehl-i Rey"in temsilcisi olarak nitelendirmektedirler. Bu durum Süfyan es-Sevrî'nin her iki ekolün de görüşlerine muvâfık fıkhî ictihadlarının olmasından kaynaklanmaktadır. Süfyan es-Sevrî'yi salt olarak Irak ya da Hicaz ekolü içerisinde değerlendirmek yerine Sevrî'nin bu iki ekol arasında müstakil içtihatlar yapabilen bir müçtehit olduğunu söylemek yerinde olacaktır. Bize göre ise Süfyan es-Sevrî Irak/Kûfe ve Hicaz ekolleri arasında yer alan bir fıkıh âlimi olmakla beraber sahabeden İbn Mes'ud'un öncülüğünü yaptığı Irak/Kûfe ekolüne daha yakın bir çizgide durmuştur.

Doğuda Kıpçak/Kıfçak, batıda Kuman, Rusya’da Polovest olarak bilinen KumanKıpçaklar tarihte Kıpçak bozkıları, Kırım, Tuna havzası, Balkanlar ve Ortadoğu’da yaşamışlardır. Kıpçaklar, Mısır ve civarında Memlükler devletini (1250-1517) kurmuş ve burada zengin bir Kıpçak edebiyatı meydana getirmişlerdir. Kıpçakça eserler arasında asıl Memlük Kıpçakça dil özelliklerini en iyi gösteren eserlerin başında Fars edebiyatının en büyük şairlerinden Sa’di-i Şirazî’nin Gülistan adlı eserinin Seyf adlı biri tarafından Kıpçak Türkçesine yapılmış tercümesi gelir. Eser, bilim dünyasında Kıpçakça Gülistan Tercümesi olarak bilinir. Ali Fehmi Karamanlıoğlu 1968 yılında eserin transkripsiyonlu metnini ve dizinini hazırlamıştır. Elinizdeki çalışmada Gülistan Tercümesi’ndeki cümlelerin devriklik durumları Karamanlıoğlu neşrine dayanılarak incelenmiştir. İncelemede tespit edilen devrik cümleler kullanım yerleri bakımından üç bölümde ele alınmıştır: konuşma cümlelerindeki, tercümelerdeki ve diğer durumlardaki devrik cümleler. Metnin cümle kuruluşu bakımından genel değerlendirilmesi hususunda ifade edilmesi gereken en önemli husus, metindeki kurallı cümlelerin devrik cümlelere oranla nicelik bakımdan oldukça fazla olmasıdır. Bu durum Türkçenin genel yapısına uygundur. Bu da Seyf’in her üç dile vukufiyeti ile beraber Türk diline göstermiş olduğu özenin bir sonucudur

2017

Tip, toplumun suregelen yasantisi icinde kendini gosteren belirgin davranislari temsil eder. Divan siirinde belirgin davranislari temsil eden pek cok tip vardir. Bunlar, Âsik, Masuk, Mecnun, Leyla, Saki, Dervis gibi tahayyuli ve tasavvuri tipler ile Bulbul, Gul, Gunes, Pervane, Zuhre gibi temsili tiplerdir. Kisilik, kisinin kendi gorus, dusunus ve davranislariyla sekillenir. Kisilik, basmakalip davranislar yerine degisken davranislar sergiler. Divan siirinde kisilikler, Dini, Tarihi (Destani-Mitolojik), Edebi ve Sanatkâr, Mutasavvif ve Bilgin seklinde tasnif edilebilir. Tipler ve kisilikler, Klasik Turk Edebiyatinin onemli kaynaklari arasinda yer alir. Bu kaynaklarin mustakil eserler incelenerek ortaya cikarilmasi gerekmektedir. Ayrica, bir milletin kendi deger yargilarini ogrenmesi kulturel ve sanatsal acidan cok onemlidir. Toplumun davranis ve yapisini temsil eden tipler ve kisilikler de bu dusunceden hareketle ele alinmalidir. Boylece hem edebi eserlerin anlasilmasi kolaylasmis o...