Kıbrıs Seferi’nde (1570-1571) Garip Yiğitler
Serkan Osmanlıoğlu2023, Harp Tarihi Dergisi
https://doi.org/10.61348/htde.1250817
Sign up for access to the world's latest research
Abstract
Osmanlı askerî sistemi, daha kuruluş devirlerinden itibaren belirli sınırlar dâhilinde reayanın gönüllü olarak seferlere katılmasına imkân tanımaktaydı. Düzenli ve daimî orduların ikame edilmesinden sonra da asker sayısının ihtiyaçları karşılamakta yetersiz kaldığı devirlerde gönüllü istihdamına devam edilmiştir. Gönüllülerin orduda istihdamı için devlet daima cazip vaatlerde bulunmuştur. Hem devletin vaatleri hem de reayanın muhtelif sıkıntıları gönüllülerin Osmanlı ordusundaki sayısının artmasına sebep olmuştur. Ateşli silahların giderek daha fazla kullanılması ve “askerî devrim” olarak nitelendirilen gelişmeler de bu artışta, boyutları henüz tam olarak ortaya konulamamış olsa da, temel etkenlerden biridir. Bu manada seferlerin mevsimlik olduğu ve kısa sürede sonuca ulaşıldığı ilk devirlerde gönüllülerin muhtelif askerî hizmetlerde istihdamı genel olarak devletin lehine sonuçlanırken, XVI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren gerek seferlerin sürekli hale gelmesiyle daha fazla askere ihtiyaç duyulması, gerekse kapıkulu ve timarlı ordusunun askerî formasyon açısından ateşli silahlar lehine yaşanan değişim karşısında yetersiz kalması devleti bazı adımlar atmaya zorlamıştır. Diğer taraftan aynı dönemde “Küçük Buzul Çağı” olarak adlandırılan kuraklığın tarımsal faaliyetleri sekteye uğratması ve Anadolu’da yaşanan nüfus artışı daha fazla sayıda kişinin sisteme dâhil olma vaadiyle gönüllü olarak orduda istihdam edilmesine yol açmıştır. Bu gönüllüler arasındaki en kalabalık grubu ise garip yiğitler oluşturmaktadır. Osmanlı ordusunun önemli bir parçası olan ve hassaten reayadan olan garip yiğitlere dair muhtelif çalışmalar yapılmıştır. Buna rağmen bu askerler, bir savaş özelinde müstakil bir çalışmaya konu edilmemiştir. Bu makalede garip yiğitlerin Kıbrıs Seferi’ndeki (1570-1571) icra ettikleri görevler ve hizmetleri karşılığında sisteme dâhil olma süreçleri ele alınacaktır. The Ottoman military system had allowed the voluntary enlistment of reaya in military campaigns under certain conditions since its foundation. Even after the establishment of regular and permanent armies, volunteer mobilization remained to fill the needs when the number of soldiers was insufficient. The empire always offered tempting promises for the recruitment of volunteers. Both the promises of the Ottoman government and the various problems of the reaya led to an increase in the number of volunteers in the Ottoman army. The gradual increase in the use of firearms and the so-called "military revolution" was one of the main factors in this increase, although its exact scale has not yet been fully defined. In this sense, while the recruitment of volunteers in military service generally resulted in the state's favor in the early period when the campaigns were seasonal and ended within a short period, from the second half of the 16th century onwards, both the need of more soldiers due to the continuous campaigns and the insufficiency of the kapıkulu and timar forces in following the military changes forced the empire to take some steps. On the other hand, during the so-called "Little Ice Age", that also encountered the same period, the drought disrupted agricultural activities and the population increased in Anatolia. These changes paved the way for more people to voluntarily enlist in the army in order to be a part of the system. The most crowded group among these volunteers was the Garip Yigits. Various studies have been conducted on them who were an important part of the Ottoman army and were mainly from the reaya. Nevertheless, these soldiers have not been the subject of an independent study on a specific war. In this article, the duties of the Garip Yigits in the Cyprus Expedition (1570-1571) and their involvement in the system in return for their services will be discussed.
