Αγιολογική λογοτεχνία και Ιστοριογραφία στο Βυζάντιο

2014

Byzantina Symmeikta, 2010

2002

Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Σχολή Φιλοσοφική. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, 2015

Όπως αποδείχθηκε από την εξέλιξη των ιστορικών γεγονότων, η Σασανιδική αυτοκρατορία λειτούργησε ανά τους αιώνες ως ασπίδα προστασίας για τη Δύση από τις εισβολές βαρβάρων και αυτό φαίνεται πως είχαν συνειδητοποιήσει σχεδόν όλοι οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες, μετά τον Ιουλιανό. Στο τέλος του έκτου αιώνα γίνεται φανερό πως μια καινούργια εποχή ξεκινούσε για τις σχέσεις των δύο μεγάλων δυνάμεων του τότε κόσμου. Ο πόλεμος που ξεκίνησε ο Χοσρόης Β΄, με πρόσχημα τη δολοφονία του αυτοκράτορα Μαυρικίου και της οικογενείας του, "λυτήριος γέγονε τῆς Ρωμαίων τε καὶ Περσῶν εὐπραγἰας". Μετά το θάνατο του Χοσρόη Β΄ όμως και το τέλος του μεγάλου βυζαντινοπερσικού πολέμου, είναι φανερή η ικανοποίηση των Βυζαντινών, όχι τόσο για τη νίκη, όσο για το γεγονός ότι επανήλθε η προτέρα μεταξύ των δύο δυνάμεων ισορροπία. Αυτή η ικανοποίηση εμφανίζεται στην επιστολή του υιού του Χοσρόη Β΄, Σειρόη, προς τον αυτοκράτορα Ηράκλειο, η οποία ασφαλώς εκφράζει τις κοινές απόψεις για την παγκόσμια πολιτική τάξη και κυριαρχία της οικουμένης: «…ἵνα μεθ’ὑμῶν τοῦ βασιλέως Ρωμαίων καὶ ἀδελφοῦ ἡμῶν καὶ τῶν λοιπῶν ἐθνῶν καὶ ἑτέρων βασιλίσκων τῶν κύκλῳ ὄντων τῆς ἡμετέρας πολιτείας ἐν εἰρήνῃ καὶ ἀγάπῃ διάγωμεν». Ο κόσμος μοιράζεται και πάλι μεταξύ των δύο αυτών μεγάλων δυνάμεων (πολιτειῶν),όλοι δε οι υπόλοιποι ηγεμόνες (βασιλίσκοι) και τα κράτη, οφείλουν να περιβάλλουν ως δορυφόροι τη δική τους παγκόσμια τάξη και ηγεμονία. Δυστυχώς για το Βυζάντιο η παγκόσμια αυτή τάξη έμελλε σύντομα να καταρρεύσει.

Πανελλήνια και Διεθνή Γεωγραφικά Συνέδρια, Συλλογή Πρακτικών, 2002

2020

2021

Το διττό ερώτημα που βρίσκεται στη βάση του προβληματισμού της παρούσας διδακτορικής διατριβής διαφαίνεται ήδη από τον τίτλο της. Προς διερεύνηση τίθενται η ποιητική θεωρία του Γιάννη Μ. Αποστολάκη (1886-1947), του πρώτου καθηγητή στην έδρα της «Νεώτερης Ελληνικής Φιλολογίας» του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, της οποίας οι βασικές θέσεις είναι εγκατεσπαρμένες σε πολλά σημεία των κειμένων του, καθώς και η εφαρμογή αυτής της θεωρίας, ώστε να κριθούν ποιητικά έργα αλλά και κριτικές προσεγγίσεις των συγκεκριμένων ποιητικών έργων. Ως προέκταση της βασικής υπόθεσης εργασίας τίθεται και η διακρίβωση ορισμένων ιχνών της κριτικής πρόσληψης των θέσεων του Αποστολάκη, καθώς και πλευρές της καθηγεσίας του, ώστε να προσεγγιστεί επαρκέστερα ο θεωρητικός λόγος και η κριτική του πρακτική. Το χρονικό άνυσμα της εργασίας εκκινεί από τα πρώιμα κείμενα στον Νουμά (1904) και φτάνει ως το 2019 με την αφιέρωση στο πρόσωπό του της Ημερίδας από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων υπό τον κύκλο «Πρόσωπα άξια τιμή...

Mnīmōn, 1993

Peri Istorias

Διδακτορική Διατριβή [Doctaral thesis], Πάντειο Πανεπιστήμιο , 1997

his thesis is concerned the social construction and culture of special social pockets that clustered on the urban fringe around activities of prostitution and leisure in the first half of the 20th century. This area of study is explored from the perspective of interpretive sociology and cultural anthropology based on the ethnographic example of the Lakkos, a space of differentiated social organization associated with a value system and codes of behaviour that deviate from the conventional norms of respectable society. The study explores scattered traces of urban popular culture and presents a local version of the rebetiko in a city for which are no reports of the existence of such subcultural formations. The social world of Lakkos is constituted in a particular socio-historical context, in a time when Heraklion is changing, its social organisation is transforming and the patterns of cultural behaviour and social relations are changing. The factual material on which the interpretive schemes of the study are structured comes from field research in Heraklion, Crete from March 1993 to June 1995 and consists of biographies (life stories of elderly people who were involved in the activities of the pit in the past), ethnographic observations, historiographic material, unedited texts from newspapers and magazines of the time and information from archival sources. The analysis focuses on biographical discourse and the way subjects negotiate their social conditions of existence. The biographical flashbacks, memories of subjects imbued with present purposes, are analyzed as narrative practises that constitute a social poetics for the world of Lakkos. Within the historiographical axis, unedited written sources are analyzed, the attitudes of the state apparatus and scholarly judgements on the idiosyncratic social pocket are investigated and an attempt is made to reconstruct the temporal transformation of the city in a period of rapid changes (the constructions Autonomous Crete State, the arrival of Asia Minor refuges, etc.). Περίληψη στα Ελληνικά Η διατριβή αυτή αφορά την κοινωνική συγκρότηση και το πολιτισμικό περιεχόμενο ιδιαίτερων κοινωνικών νησίδων που συστήνονται στις παρυφές της πόλης γύρω από δραστηριότητες αγοραίου έρωτα και πρακτικών ελεύθερου χρόνου στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Αυτό το πεδίο μελέτης, διερευνάται από την σκοπιά της ερμηνευτικής κοινωνιολογίας και της πολιτισμικής ανθρωπολογίας με βάση το εθνογραφικό παράδειγμα του Λάκκου, ενός χώρου διαφορικής κοινωνικής οργάνωσης συνδεδεμένου με ένα αξιακό σύστημα και κώδικες συμπεριφοράς που παρεκκλίνουν από του συμβατικούς κανόνες της ευυπόληπτης κοινωνίας. Η μελέτη καταγράφει διάσπαρτα ίχνη του αστικού λαϊκού πολιτισμού και παρουσιάζει μια τοπική εκδοχή του ρεμπέτικου σε μια πόλη για την οποία απουσιάζουν οι αναφορές για την ύπαρξη τέτοιων υποπολιτισμικών μορφωμάτων. Ο κοινωνικός κόσμος του Λάκκου συγκροτείται σε ένα καθορισμένο κοινωνικό-ιστορικό πλαίσιο, σε μια περίοδο κατά την οποία το Ηράκλειο μετασχηματίζεται, αλλάζει η κοινωνική του οργάνωση και μεταβάλλονται τα πρότυπα πολιτισμικής συμπεριφοράς και κοινωνικών σχέσεων. Το πραγματολογικό υλικό πάνω στο οποίο δομούνται τα ερμηνευτικά σχήματα της εργασίας προέρχεται από έρευνα πεδίου στο Ηράκλειο Κρήτης από τον Μάρτιο του 1993 έως τον Ιούνιο του 1995 και απαρτίζεται από βιογραφίες (ιστορίες ζωής ηλικιωμένων ατόμων που είχαν εμπλακεί στο παρελθόν σε δραστηριότητες του Λάκκου), εθνογραφικές παρατηρήσεις, ιστοριογραφικό υλικό, αποδελτιωμένα κείμενα εφημερίδων και περιοδικών της εποχής και πληροφορίες αρχειακών πηγών. Η ανάλυση επικεντρώνεται στον βιογραφικό λόγο και στον τρόπο με τον οποίο τα υποκείμενα διαπραγματεύονται τις κοινωνικές συνθήκες ύπαρξης τους. Οι βιογραφικές αναδρομές, μνήμες ανθρώπων διαποτισμένες από παροντικές στοχοθεσίες, αναλύονται ως αφηγηματικές πρακτικές που συγκροτούν μια κοινωνική ποιητική για τον κόσμο του Λάκκου και της μαγκιάς. Στο πλαίσιο του ιστοριογραφικού άξονα αναλύονται ως προς τα ιδεολογικά και κοινωνικά τους συμφραζόμενα, αποδελτιωμένες γραπτές πηγές, διερευνώνται στάσεις του κρατικού μηχανισμού και λόγιες εκφορές κρίσεων για την ιδιότυπη κοινωνική νησίδα και επιχειρείται η ανασύσταση του χρονικού του μετασχηματισμού της πόλης σε μια περίοδο ραγδαίων μεταβολών (Κρητική Πολιτεία, είσοδος προσφύγων κτλ.).