Suçların Aydınlatılmasında CSI Etkisi

Özet Amaç: Bu araştırma, CSI ve benzeri dizilerin adalet siste-ştırma, CSI ve benzeri dizilerin adalet siste-CSI ve benzeri dizilerin adalet siste-mi çalışanlarının tutum ve davranışları ile toplum üzerindeki etkisinin değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Bu bağlamda araştırmada bir suçun faili olabilecek kişilere CSI ve benzeri dizilerin ne denli yol gösterici olduğu, adalet mekanizmasının farklı alanlarında çalışanların mesleklerini icra etmeleri sırasın-çalışanların mesleklerini icra etmeleri sırasın-mesleklerini icra etmeleri sırasın-da toplumun beklentilerinin ne yönde değiştiği ve bu yapımların adli bilimler konusunda gerçekçi bir tutum sergileyip sergile-medikleri hakkındaki sorulara yanıt aranmıştır.

4th International 20th National Forensic Science Congress Abstract Book, 2023

Özet: Kişilerarası sağlıklı iletişimi sağlamasının yanı sıra olumsuz etki potansiyeli de bulunan medya ve siber dünyanın, ‘CSI Etkisi’ ile yol açtığı siber suçları ele alabilmek için, öncelikle temel kavramların açıklanmasına ihtiyaç vardır. CSI (Crime Scene Investigation), literatürde gerçek anlamı ile olay yeri incelemesi olarak ele alınmaktadır. Olay yeri incelemesi ise bir suç mahallindeki belirsizliğin giderilmesine yönelik, bilimsel ve en güncel teknolojik yöntemlerle olay yerinde yapılan sistematik çalışmalardır. Bazı devletlerin tarihinde yer alan üç krallık makamı, yerini demokrasi ile yönetilen ülkelerde yasama, yürütme ve yargı olarak üç güce bırakmıştır. Günümüzde bu üçlemeye dördüncü güç olan “Mass media=Medya” ile beşinci güç olarakta bilinmeye başlayan “siber dünya=dijital ortam=internet” eklenmiştir. Toplumu oluşturan bireyler, gereksinimlerini sağlamak ve yardımlaşabilmeleri için sahip oldukları bilgi ve deneyimlerini aktarmaya ihtiyaç duymakta, bu amaçla kitle iletişimi araçlarını (KİA) kullanmaktadır. Gelinen 21. Yüzyılın modern toplumları dördüncü ve beşinci güce kolaylıkla ulaşabilmekte ve özellikle siber dünyanın baş döndürücü devinimine hızla uyum sağlayabilmektedir. CSI temelli bilgiler ve kurgusal programlar, medya ve siber dünyanın kolaylaştırıcı etkisi ile kitlelere hızlı bir şekilde yayılmaktadır. Bu etki; suçlu, mağdur, olay yeri, adli yetkililerin kimlikleri, adli tıp ve adli bilim uzmanlarının kullandığı yöntemleri içeren birçok bilgiyi kamuya açık bir hale getirmektedir. Bazı çalışmalarda CSI etkisinin yeni suçlu oluşumuna neden olduğu, faillerin CSI ve benzeri dizilerle delilleri gizleyebilecek kadar profesyonelleştikleri, kamu ve ceza adaleti aktörleri içinde farklı algılara neden olduğu ifade edilmektedir. Bir takım polis raporlarında suç nitelikli yapımların potansiyel kötüleri eğitebileceği, günümüz suçlularının 20 yıl önce işlenen suçlara göre daha ileri tekniklerin kullanıldığı, geçmişteki davalarında olduğu gibi suç işlemeyi planlayan birinin CSI temalı yapımlardan ilham almasının kaçınılmaz olduğu belirtilmiştir. Bilgi çağında bilgi alma hakkının kullanıldığı KİA platformlar, doğru yöntemler kullanılarak tüketiciye sunulmalıdır. Yayın sağlayıcı ve tüketici kaynaklı ihlallerin varlığında ise evrensel hukuka uygun düzenlemelerle şekillenen yaptırımlar uygulanmalı, alınacak önlemler ve yaptırımlar gerekçeleri sunularak açık bir şekilde kamuoyuyla paylaşmalıdır. Anahtar kelimeler: CSI etkisi, kitle iletişim araçları, medya, siber dünya, siber suç, metaverse. CSI EFFECT ON CYBER CRIMES Summary: In order to address the cyber crimes caused by the media and the cyber world, which not only provide healthy interpersonal communication but also have the potential for negative effects, through the 'CSI Effect', basic concepts need to be explained first. CSI (Crime Scene Investigation) is literally considered as a crime scene investigation in the literature. Crime scene investigation is the systematic work carried out at the scene of a crime using scientific and the most up-to-date technological methods to eliminate uncertainty at the scene of a crime. The three kingship authorities in the history of some states have been replaced by three powers: legislative, executive and judicial in countries governed by democracy. Today, the fourth power, "Mass media", and the fifth power, "cyber world = digital environment = internet", have been added to this trilogy. Individuals who make up the society need to share their knowledge and experiences in order to meet their needs and cooperate, and they use mass media (MM) for this purpose. The modern societies of the 21st century can easily reach the fourth and fifth powers and can especially quickly adapt to the dizzying motion of the cyber world. CSI-based information and fictional programs are rapidly spreading to the masses with the facilitating influence of the media and the cyber world. This effect; It makes a lot of information publicly available, including the criminal, victim, crime scene, identities of judicial officials, and the methods used by forensic medicine and forensic science experts. In some studies, it is stated that the CSI effect causes the formation of new criminals, that perpetrators become professional enough to hide evidence with CSI and similar TV series, and that it causes different perceptions among the public and criminal justice actors. In some police reports, it has been stated that criminal productions can train potential villains, that today's criminals use more advanced techniques than the crimes committed 20 years ago, and that it is inevitable for someone planning to commit a crime to be inspired by CSI-themed productions, as in past cases. In the information age, MM platforms where the right to information is exercised should be offered to consumers using correct methods. If there is a violation on the part of the broadcast provider and the consumer, sanctions shaped by regulations in accordance with universal law should be applied, and the measures to be taken and the reasons for the sanctions should be presented and clearly shared with the public. Keywords: CSI effect, mass media, media, cyber world, cyber crime, metaverse.

~z e t Kentlegme ve nufus artlgr ile birlikte gunumuziin rnekan problernleri qok gegitli ve karrnagrk bir hale gelrnigtir. Bu durum, ulkeleri buyuk qapll, hrzli, teknolojik ve bilirnsel qozumler uretrneye yoneltrnigtir. Celinen noktada qozurn olarak mekansal bilgi sistemleri olugturulrnaya baglanmr~trr. Bu sistemlerden biri de, kullanlrn~ birqok alanda yaygin-la~an Cografi Bilgi Sistemleridir (CBS). Teknolojik geligmeler, Cografi Bilgi Sisternlerinin (CBS) bir yandan teknik olarak geli~mesine, diger yandan da degigik disiplinlerde kullanlmlnln yaygrnlagrnasrna neden olmaktadrr. CBS1nin bugun gittikge yaygrnla~an kullanrrn alanlanndan biri de "ernniyet bilgi sisternleri, sug haritalarr ve analizi" dir. Cografi bilgiler ile suq verileri arasinda bilgisayar ortamrnda ~e~i t l i iligkiler kurularak hizll ve etkin kararlar allnabilmektedir. CBS ortamrnda sorgulama, analiz, simulasyon, strateji belirleme gibi uygulamalarrn yapllabilmesi bilgisayar destekli haritacrllgin suq onleme ve denetlernede kullanlrnlnin gittikge yayg~nla$masrn~ saglarnrgtir. Bu gallgmada CBS ortaminda Suq haritalar~nin olugturulmasi teknikleri genel hatlarryla verilrneye qaligilmi$t~r. C i r i~ CBS; yeryuzunde konumsal verinin toplanmasl, denetimi, birlegtirilmesi, iglenmesi, analizi ve sunulmasr sisternidir (Turoglu, 2000). Temel olarak cografi ("geographic"), ditjer bir deyi~le rnekansal ("spatial") ya da konurnsal ("spatial"), ozelliklerle ("features") ilgilenir. Bu ozellikler, uzayda belirli bir referansa gore konurnlanrnq, fiziksel, kulturel ya da ekonomik bir anlam taglyan "varlrk"1ar ya da "olaynlar olabilir. Harita uzerindeki nesneler, gergek dunyadaki mekansal ozellik tagryan varlrklarln ve olaylarin resimsel bir gosterirnidir. Igaretler, renkler ve qizgiler, haritadaki farkli mekansal ozellikleri temsil eder. Cotjrafi Bilgi Sistemlerinin en karakteristik ozelligi, yeryuzundeki objelerin veya olaylarrn konumlarlnl adresleyebilrnesidir. Bu nedenle objelerin veya olaylarln konumlari ve birbiriyle olan ili~kileri gorselle$tirilerek, haritalanabilir. Cergek dunyadaki objeler (ev, yol, dag vb.) belirlenen kriterlere gore ozetlenerek topografik arazi (landscape) modeli olugturulur ve CBS iqinde nokta, qizgi, alan veya hacim olarak depolanlr (Ulugtekin,l997). CBS1nin diger veritabanl uygulamalar~ndan ayrllan en onemli farki rnekansal analiz yapabilrne yetenegidir. Mekansal analizler, varlrklarln karakteristiklerini tanlmlayan ozniteliklerini ve bu varllklarrn rnekansal bilgilerini kullanan analitik yontemler toplulugudur. Verinin konurnu, belli kriterlere gore srniflandrr~lmr~ alanlarla, topolojik, adres olarak, cografi koordinat a91 ile veya kod nurnaralarl ile belirlenir. Objelerin konumsal dotjasr, onlarrn gekilleri ile aqlklanlr. Gergek dunyadaki objelerin sunurnu bu gekillerin noktasal, gizgisel, alansal veya hacimsel objeler olarak ozetlenmesi ile yapllrr (Sekil 1).

ÖZET: 2000 yılında CSI (Crime Scene Investigation / Olay Yeri İn-celeme) dizisinin ve daha sonra türevlerinin sevilerek izlen-mesi ve büyük kitlelere ulaşmasıyla, minicik bir delilden yola çıkılarak ve adli tıbbın en gelişmiş imkânları kullanılarak suç-luların kolayca ve kısa sürede yakalandığı diziler toplumun " suç " , " suçlu " ve " adli tıp kanıtları " hakkındaki algısını etkile-meye başlamış, bu sosyal fenomen " CSI Etkisi " olarak ad-landırılmıştır. CSI etkisi, özellikle yargılamada jüri sisteminin geçerli olduğu Anglosakson ülkelerinde büyük bir tartışma konusu olmuş, ancak yapılan çalışmalar adli tıp dizilerinin, toplumun adli tıptan olan beklentilerini yükseltmekle birlik-te, jüri üyelerinin sanığı suçlu bulma mekanizması üzerinde büyük bir etkisi bulunmadığını göstermiştir. CSI etkisinin olumlu yönü olarak da bu dizilerin adli tıp konularında bir farkındalık yaratması, kişileri bazı konularda bilgilendirmesi, adli tıp eğitimine olan ilgiyi artırması ve bu konuda çalışan profesyonellerin düşünme biçimlerini olumlu anlamda değiş-tirmelerine yol açacak yenilikler sunması sayılabilir. Anahtar Kelimeler: CSI Etkisi, CSI Sendromu, Adli Tıp Ka-nıtları, Olay Yeri İnceleme. ABSTRACT: The TV-show CSI (Crime Scene Investigation) and its derivatives became popular and reached big masses all over the world after 2000. These TV-shows, in which the criminals get caught easily and in a short time with a tiny piece of evidence by using the most advanced facilities of forensic medicine, have changed the perception of the public on issues such as " crime " , " criminals " and " forensic evidence ". This social phenomenon is called the " CSI Effect ". The CSI effect has been a major controversy especially in the Anglo-Saxon countries where the jury system is valid in the judiciary. However, various studies have shown that the forensic medicine series do not have a major influence on the mechanism of conviction of the jury members, while they increase the expectations of the society as far as the forensic evidence is concerned. A positive aspect of the CSI effect is that these series provide an awareness of forensic topics, informing people about certain issues on forensic sciences, increasing the interest in forensic sciences, and providing an innovative way of thinking to the forensic professionals.

Kriminolojik Açıdan: Akıl Hastalığı ve Suç, 2018

Akıl hastalığı ile suç arasındaki ilişki, hem tıp hem de hukuk doktrinleri açısından geçmişten günümüze araştırılan ve tartışılan bir konu olmuştur. Ancak hangi akıl hastalığının, Türk Ceza Kanunu'na göre tam akıl hastalığı ya da kısmi akıl hastalığı sayılacağı belli değildir. Makalede, isnat yeteneğine etki eden nedenler arasında yer alan ancak, Türk Ceza Kanunu'nda tanımlanmamış ve açıklanmamış akıl hastalıklarının neler olabileceği ve kriminolojik açıdan bu hastalıkların hangi suçlara yol açabileceği incelenmiştir. Abstract : The relationship between mental disorders and crime has always been a controversial issue and subject of study for both medicine and law from past to present. Nevertheless, in the Turkish Criminal Code, it is not certain which mental disorders are essential and which are partial. In this article, mental disorders which are regulated but not explained in the Turkish Criminal Code and crimes caused by mental disorders in a criminological way, are examined.

hkmo.org.tr

... pılarak il, harita üzerinde seçilmekte ve sorgulanan bu ile ait (nüfus, coğrafi bölge adı, ilçe sayısı, il trafik kodu vb ... Bilindiği üzere 2000 ve 2001 yıllarında ülkemizde ➢ büyük bir ekonomik kriz meydana gelmiştir. Bu kriz, toplum üzerinde birtakım olumsuz sonuçlara neden olmuştur ...

Spor tesisleri hizmet üreten dinamik yapısı ve karmaşık süreçleri içeren özelliği ile yönetilmesi gereken stratejik alanlar olarak dikkat çekmektedir. Bu nedenle spor tesislerinin yönetimi ancak müşteri memnuniyeti ile sürdürülebilir. Bu kapsamda ele alındığında bu araştırmanın amacı, SDÜ Spor Tesislerinde açılmış olan kursların etkinliğini ölçmek ve verilen hizmetin kalitesini inceleyerek arttırılmasına yönelik önerilerde bulunmaktır. Araştırmanın çalışma grubunu, SDÜ Spor Tesislerinde farklı branşlarda kayıtlı kursiyerler oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemi farklı kurslara kayıtlı 250 kursiyere ulaşılarak elde edilmiştir. Araştırmanın verileri; spor pazarlamasının boyutları olarak ele alınabilecek Eğitim, Hizmet Kalitesi, Ekipmanlar, Pazarlama İletişimi ve Kayıt-Bilgilendirme olmak üzere 5 boyutta toplam 33 sorudan oluşan anketin kursiyerlere uygulanması ile elde edilmiştir. Anket yoluyla toplanan verilerin analizinde SPSS İstatistik Programı kullanılmıştır. Bu anket yardımı ile spor tesislerinde açılmış olan kurslarda kayıtlı kursiyerlerin memnuniyetleri ölçülmüştür. Ayrıca kursiyerlere, kursa katılım amaçları, kursu nereden duydukları, hangi kursa kayıtlı oldukları, cinsiyetleri ve kursiyerin unvanı gibi bilgiler sorulmuştur. Araştırmanın sonuçlarına göre, SDÜ Spor Tesislerinde farklı branşlarda kayıtlı kursiyerlerin büyük çoğunluğunun; açılan kurslardan, tesislerden, verilen eğitim ve hizmetlerden memnun oldukları görülmektedir. Bununla birlikte araştırmanın sonucunda spor tesislerinde müşteri memnuniyetini artırmaya yönelik önerilerle ilgili literatüre katkı sağlanmıştır.

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2008

Türkiye’deki kentleşme dinamiklerinin suça olan etkisinin ele alındığı çalışma kapsamında; ülkemizdeki kentlerin büyüklüğü, kentleşme oranı, kentlerin gelişmişlik sırası, kentlere göre kişi başına düşen Gayri Safi Yurtiçi Hâsılanın (GSYH) miktarı, kentlerin nüfus yoğunluğu ve kentlerin net göç hızları ile 2000–2006 yıllarına ait asayiş suç oranları karşılaştırılmıştır. Edinilen sonuçlara göre, Türkiye’de; büyük, kentleşme oranı yüksek, gelişmiş, GSYH’ dan daha çok pay alan, nüfus yoğunluğu yüksek, göç alan kentlerde daha çok suç işlenmektedir. Ancak bu genel tespitin yanında önemli sapmalar bulunmaktadır. Tunceli örneğinde olduğu gibi, bu niteliklerin hiçbirisine sahip olmayan bir kent ülkenin en yüksek suç oranlarına sahip olabilmektedir. ABSTRACT The effect of urbanization dynamics on crime in Turkey is examined within the context of this study. Factors evaluated were the size of cities, urbanization rate of the cities, level of development of the cities, gross domestic product per capita (GDP) of the cities, population density of the cities, and net migration rates; these were compared with the crime rates between 2000 and 2006. According to the results obtained, in Turkey there are more crimes committed in cities that are large, have a high urbanization rate, are developed, get bigger share from the GDP, have greater population density and get more immigrants. Besides these general findings, there are important deviations. For instance, a city that does not have any of the mentioned characteristics can have the highest rate of crime commitments, such as in the case of Tunceli. Keywords: City, crime, urbanization dynamics, crime rates

Suç, evrenin kuruluşuyla başlayan ve artarak devam eden evrensel bir olaydır. İnsanların tüm fiziksel, psikolojik, ekonomik ve sosyolojik eşitsizliklerine rağmen toplum halinde yaşamalarının sonucu olarak ortaya çıkan ve içlerinden bazıları tarafından gerçekleştirilen kanunen doğru olmayan davranışlar olarak nitelendirilen suç, toplum halinde yaşamaya devam edildiği sürece varolmaya devam edecektir. Evrendeki kaynakların kısıtlı ve dengeli dağılmaması sonucu ortaya çıkan suç olaylarının tamamen ortadan kaldırılmasını düşünmek sadece bir hayaldir. Ancak suçun azaltılmasına ilişkin çalışmalar gerçekleştirmek mümkündür. Bu çalışmalar gelişen teknolojilerin kullanılmasıyla gün geçtikçe daha faydalı sonuçlar üretebilecek duruma gelmiştir. Örneğin; Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknolojilerinin suç önleme çalışmalarında kullanılmaya başlamasıyla suç oranlarının mahalle gibi mekansal bazda analiz edilmesi, suç haritalarının internet üzerinden yayınlanması ve böylece halkın bilinçlenmesinin sağlanması gibi çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Ayrıca suçu önlemenin bir diğer yolu da onu ortaya çıkaran nedenleri tespit etmektir. Öyle ki; sosyal, ekonomik, kültürel veya mekansal birçok faktör suç oluşumunda önemli bir rol oynamaktadır. Bu yüzden; günümüze kadar yapılan birçok çalışmada suça etki eden faktörlerin belirlenmesine ilişkin sayısız araştırma yapılmıştır. Ancak; suçların önlenmesinde başarılı olabilmek için gelecekte oluşabilecek suçların mekansal olarak tahminlenmesi gerekmektedir. Yapılan araştırmalar yapay zeka tekniklerinin bu alanda kullanılmasıyla başarılı sonuçlar elde edilebildiğini göstermektedir. 2000'li yılların başlarından itibaren yurtdışında Yapay Zeka'nın bir dalı olan Yapay Sinir Ağları (YSA)'nın CBS teknolojisi ile birlikte kullanılması ile geleceğe yönelik mekansal tahminler yapılmaya başlanmış ve suç önleme çalışmalarında %70'lere varan bir başarı sağlanmıştır. Ancak; ülkemizde bu iki teknolojinin suç önleme çalışmalarında birarada kullanımı bulunmamaktadır. İzmir ili için yapılmakta olan çalışmada suç önlemeye ilişkin önce YSA kullanılarak tahminler yapılmasından, daha sonra da bu tahminlerin CBS teknolojileri ile mekansal olarak gösterilmesine yönelik metodolojilerden bahsedilecektir. Böylece geçmişte gerçekleşen suçlar incelenerek benzer koşulların tekrar oluşması durumunda aynı ve/veya benzer suçların mekansal olarak hangi alanlarda oluşma ihtimalinin yüksek olduğu hesaplanabilecektir. Böylece Emniyet teşkilatlarındaki üst düzey yöneticiler için Mekansal Karar Sistemi oluşturulmuş olunacaktır.